CAPUT V.

Quod nullum quatuor elementorum est subjectum in transmutatione eorum ad invicem.

Inspiciemus autem adhuc de ipsis, et quaeremus an aliquod quatuor elementorum actu sumptum secundum suam formam sit subjectum in transmutatione ad invicem, ita quod sit salvatum essentialiter in utroque terminorum transmutationis, et in ipsa transmutatione, sicut materia : si enim aqua aut aer aut aliquod aliud elementum, sicut videtur quibusdam Antiquis, est materia naturalium corporum omnium, tunc necesse est quod tale corpus sit aut unum, aut duo, aut plura, scilicet tria, vel quatuor, sicut diversi Philosophi primi sunt opinati. Quod autem omnia sint materialiter unum aliquod elementorum, non est possibile : verbi gratia, quod sint omnia aer, aut quod sint omnia aqua, aut ignis, aut terra, quia transmutatio est in contraria. Si enim dicitur quod aer, qui est omnia, permanet secundum formam et rationem in tali transmutatione, subjectum salvatur in tota transmutatione: sed talis transmutatio est alteratio et non generatio : ergo non fit generatio ad invicem elementorum, quod est contra supra probata. Simul autem cum praedictis videtur, quod aqua non sit similis potentia aeri, aut aliud elementum per omnia simile alii elemento : oportet ergo quod sit aliqua contrarietas inter ea et differentia, et illius contrarietatis unum elementum habebit partem unam, et aliud elementum habebit partem aliam . Verbi gratia, si ignis et aer contraria sunt secundum calidum et frigidum, habebit ignis calidum, et aer frigidum : quando ergo fit transmutatio aeris in ignem, siquidem manet aer in tota transmutatione, tunc etiam manet aeris frigiditas : et tamen ex igne in aquam transmutatur, et erit ei frigiditas : ergo tunc erit frigidum et calidum : ergo contraria erunt in eodem, quod est impossibile.

Et non potest aliquis respondere ad praedicta dicens , quod aer quando fit ignis, dicitur non fieri ignis : quia assumit speciem ignis, sed erit aer calidus : et similiter quando ex igne fit aer, re- manet aer calidus : quia si hoc esset verum, sequeretur idem quod prius, scilicet quod generatio elementi ex elemento esset alteratio : quia aer frigidus, et aer calidus non differunt nisi per accidens : et hoc facit alterationem. Praeterea cum ex igne fit aer : vel e converso, si utraque forma inest, scilicet ignis et aeris, sicut dicit ista opinio, erit idem calidum et frigidum. Si concedatur ignem et aerem differre per calidum et frigidum, quia transmutatio est in contraria : ergo aeri inerit calor ignis, et aer de se est frigidum aliquid : ergo calidum et frigidum sunt in eodem simplici, quod est contrarium et impossibile : ergo impossibile est quod aer sit ignis calidus, aut ignis sit aer calidus, sicut dicit adversarius. Ex quo ergo illa sunt impossibilia, oportet quod ambo elementa, scilicet ignis et aer, habeant aliquid quod commune sit in eis, quod essentialiter est in ambobus : et haec est communis materia quae potentia est utrobique. Et eadem ratio est de aliis elementis. Nullum ergo elementorum materia est ad alia elementa, sed. materia eorum est una, quae potentia est unum quodcunque.