CAPUT XXIII,

De modo generationis secundum quod est simpliciter esse.

Quaeramus autem nunc de modo generationis secundum quid et simpliciter dictae, quia ista quaestio consequitur antehabitam : cum enim generatio unius sit corruptio alterius, potest esse generatio secundum quid, et corruptio simpliciter, vel e converso : propter quod ergo dicunt hoc simpliciter generari, et hoc simpliciter corrumpi: hoc autem non simpliciter generari, nec corrumpi simpliciter, secundum quod est iterum tractandum : si enim id idem est generatio unius, et corruptio hujus est generatio hujus differens tantum penes terminos, tunc oportet quod sit aliqua ratio quare generatio est aliquando simpliciter, et corruptio secundum quid in eadem transmutatione secundum esse. Dicimus enim aliquando quod id quod est generatum nunc simpliciter corrumpitur, et non tantum secundum hoc sive secundum quid. Et dicimus quod haec quidem generatio, haec autem corruptio : et dicimus quidem quod hoc generatur secundum quid , et non dicimus quod generatur simpliciter, sicut dicimus quod addiscens quandoque fit sciens, generatur secundum quid et non simpliciter. Et hujus quidem quaestionis solutio tribus modis est, scilicet in substantia et ac- ridente, et In subjectis solum, et in accidentibus solum. In substantia et in accidente, ut transmutatio in substantia dicatur simpliciter generatio et corruptio, et transmutatio in accidente secundum quid generatio vel corruptio : sed hoc non est praesentis intentionis, quia tunc non sunt ambo in una transmutatione : quia cum generatur sciens, non est corruptus homo vel animal. In subjectis autem considerandum cum ad invicem duae transmutantur substantiae, cujus forma non vincit super materiam, quia illa magis est activa cum formae sit agere, et cujus materia vincit formam, quia illius est magis pati: et tunc generatio in formalem est simpliciter generatio et corruptio, et in materialem magis secundum quod est generatio et corruptio ab illa secundum quid corruptio. In accidentibus autem sunt quaedam per modum habitus, quaedam per modum privationis : et hoc quandoque importatur ipso nomine, quandoque non nomine, sed actione. Ostenditur ipso nomine, sicut justus et injustus, sciens et ignorans, et hujus modi: in actione vero non nomine, sicut calidum et frigidum : quia calidum dissolvit et movet a centro versus circumferentiam, qui est motus vitae et vigiliae et formalium, et ideo est habitus : frigus autem abscindit motum et inspissat constringendo a circumferentia ad centrum, qui. est motus mortis et somni et materialium, et ideo est sicut privatio : generatio ergo simpliciter in accidentibus dicta est sicut calidi generatio, et corruptio calidi, corruptio simpliciter. Corruptio autem frigidi et generatio frigidi, est generatio quaedam et corruptio quaedam.