CAPUT XII.

De differentia dictorum Platonis et Democriti , et qualiter Democritus obviat Platoni.

His praenotatis, redeundum ad id de quo intendimus, et viam Aristotelis sicut incepimus, teneamus: ex dicendis enim poterit aliquis videre quod differunt physice et logice, scilicet ex transcendentibus intendentes in principiis. Plato enim logice loquens dicit principia dimensiones indivisibiles : quia superficies indivisibilis est secundum profundum, et linea secundum latum, et punctum simpliciter, ratione logica utens, quae ducit ad impossibile : quia si talia non sint principia, tunc ante trigonum multae erunt superficies. Omne enim ante quod nihil est, aut quod resolvitur in alia per divisionem, est principium eorum quae resolvuntur in ipsum : sed trigonum non potest dividi in alias superficies : quia si ductis lineis ab angulis ad centrum trigonus dividatur, non dividitur nisi in trigonos, et non in alias superficies, quae formaliter differant ab ipso : quadratum autem et quaelibet alia figura si ab angulis ad centrum ductis lineis dividatur, in tot trigonos scribitur, et quot habet angulos : et ideo componitur ex trigonis: et similiter alia figura, quia elementum est quod una forma non dividitur in formam aliam, et est principium in compositione. Democritus autem propriis et physicis sermonibus videtur facere per- suasione in eo quod ponit physica ex physicis componi: et hoc erit manifestum in praecedentibus. Habet autem quaestionem si quis ponat corpus esse magnitudinem omnino divisibilem, id est, secundum latum, longum et profundum divisibilem : et dicat possibile esse, quod ipsum in omni sua dimensione dividatur : utrum aliquid sit post divisionem remanens, quod sic effugiat divisionem., quod ipsum omnino secundum quantitatem sit indivisibile : hoc enim indivisibile erit principium compositi divisibilis, sicut dicebat Plato. Voco autem omnino divisibile quod dividi potest secundum esse in. omne punctum quod essentialiter et potentialiter est in ipso, quia ita omnino divisibile dixit Plato magnitudinem : si enim omnino sit divisibile quod sic dividatur, tunc enim est divisum simul secundum omne punctum, sive actu dividatur, sive non, cum dicatur possibile in infinitum sic dividi, nihil sequitur impossibile : quia falso et impossibili posito, quod accidit est falsum et non impossibile. Si autem forte tu dicas, quod non. simul secundum totum est divisibile ad infinita, sed post successivam divisionem entis, ut scilicet prius secundum medium dividatur, et postea residuum iterum secundum medium in tanta divisione, et sic in. infinitum: videtur contrarium : quia si secundum medium punctum est divisibile, cum una sit ratio de puncto quod est juxta medium punctum, de medio puncto similiter, et de omnibus punctis similiter quae infinita sunt inter extrema in continuo : sed infinita puncta simul indivisibile erit : et nihil est impossibile ex hoc nascens per consequentiam, sive illa sint mille millia, sive infinita : et erit, similiter est in infinitum divisibile quamvis nullus dividat : ergo componitur ex infinitis indivisibilibus punctis. Haec ergo sunt quae faciunt Platoni dubitationem. Contra quae objicit Democritus : quoniam enim omnino, id est, ubique in omni puncto tale est corpus secundum Platonem, dividatur :

quaero Igitur quid erit relictum quod ex tali divisione, aut erit dimensio, aut non. Constat quod non dimensio, quia relictum in divisione est terminus divisionis : dimensio autem non terminat divisionem, cum corpus omnino et secundum omnem dimensionem divisibile esse supponatur : si autem non dimensio, erit residuum, quod quidem nullum corpus est in aliqua dimensione quae sit superficies : vel si in ea, aut nihil residuum, aut punctum est residuum post divisionem quae puncta erant sine dimensione : si autem nihil residuum est, sed componitur corpus ex eis quae residua sunt post divisionem : ergo etiam corpus componitur ex nihilo: ergo etiam compositum materialiter erit omno compositum : ergo nihil erit secundum rem, sed tantum apparens esse. Similiter autem si dicatur quod punctum est residuum divisioni, cum punctum non habeat quantitatem quae In Ipso non esset, erit quantitas : ergo compositum non est quantum: quando enim unita se tangunt secundum Platonem, et una dimensio materialiter erant, non faciebant totum majus, sed potius partes quantitatis hoc faciunt: si enim dividatur esse suum totum in duo, vel tria, tantum est totum quantum illae partes divisae, et e converso : quapropter si omnia componantur puncta, si dicantur materialia esse ad totum constituendum, non faciunt magnitudinem aliquam in toto, sicut nec in se habent : pars enim materialis non dat toto majorem magnitudinem quam in se habet.

Si autem forte aliquis dicat quod corpus ad puncta non dividitur, sed superficies, quae dicuntur Graece parisimiae : quia pari circum sonat, et simia est purgamentum pomi a curvitate dictum : quia superfi.ci.es circumvolvit corpus : et sic residuum divisionis corporis fit dimensio, ut ex illa compositio corporis egrediatur: Idem sermo erit qui prius. Qualiter enim potest dici, quod post divisionem omnino factam remanet divisibile ? Similiter quomodo potest dici in profundum divisibile fiat ex parisimia

nullam habente dimensionem ? Si autem tu dicas, quod residuum divisionis est non corpus, nec aliquod principium corporis, sed est species sive forma accidentalis, sive passio quae per divisionem subjecti a subjecto separatur, et remanet post divisionem, et punctum et magnitudo, id est, quae est ex punctis separatis aut tacitis in continuo est patiens habens passionem, et postea constituens corpus sensibile : hoc est inconveniens, scilicet quod non ex dimensionibus constituatur dimensio. Amplius quodlibet ubi est Illorum punctorum et constituentium compositum, et in quae compositum dividitur, est sicut in IV Physicorum dicitur : neque una differentia fit loci puncti et puncti. Adhuc illa puncta aut sunt immobilia, aut mutata : quia nihil immobile generatur, nec ex. ipso est generatio. Immutata autem esse non possunt, quia nihil indivisum movetur, ut in VI Physicorum est declaratum. Adhuc illa puncta non tangunt se : quia tactus est semper unus duorum se tangentium in tertio qui est alius ab ipsis tangentibus, quia se tangunt quorum ultima sunt simul: punctum autem non habet ultimum. Si autem non se tangunt, tunc ad compositionem totius non conveniunt. Divisio enim est in puncto, sed non dividitur : et tactus est aliquando, et aliquorum in puncto : sed non tangit se punctum, neque tangitur. Hic ergo contingunt impossibilia, si aliquis ponit aliquod praedictorum, aut si ponit corpus esse quantitati omnino, id est , secundum quodlibet punctum in eo materialiter existens divisibile.

Amplius si ergo divido lignum in aliquotam et compono id postea, erit quoad quantitatem aequale et unum compositum et divisum : quia factae sunt partes, quoniam est totum : quare unumquodque totum tantum est, et non majus, vel minus, quantae sunt partes ex quibus sufficienter componitur sive constituitur : quapropter manifestum, quod sic se habet etiam si divido lignum secundum quod- libet signum, id est, punctum in quo signatur cum dividitur, scilicet quod totum est tantum, quanta sunt puncta in quae dividitur: et hoc est inconveniens, sicut patuit prius : ergo secundum Platonem continuum omnino et universaliter in partes est divisibile : quod ergo est relictum post divisionem quod sit praeter divisionem: quia divisibile non potest esse relictum, ut habitum est: si enim relinquatur passio aequaliter aliqua, qualiter potest esse quod corpus dividatur in passionem quae non est in eo velut quaedam pars ? et iterum quomodo generatur corpus ex passione quae non est corpus ? Et iterum quomodo separatur per divisionem passio a corpore, cum impossibile sit eam esse sine corpore in quo est ? Si ergo non est passio remanens, et impossibile est ex punctis esse magnitudinem, ut prius habitum est, necesse est corpora indivisibilia esse, et magnitudinem indivisibilem relictam post divisionem, ex quibus generatur corpus physicum., ut dicit Democritus. Sed hoc ponentibus non minus contingit impossibile. Scrutatum autem est de his in aliis : quia in Physicorum libris et Coeli et Mundi.