CAPUT VI.

De eo quod Empedocles dicit contra seipsum, et contra id quod apparet sensu omnibus.

Empedocles ergo non est tantum imperfectus in suo dicto, sed contraria vide- tur dicere ad ea quae apparent omnibus, et ad seipsum. Dicit enim duo insimul, quorum unum est, quod nullum elementorum transmutatur in alterum : eo quod non admittunt differentias suas quae sunt qualitates primae, quas ipse dicit esse in terra grave et durum et frigidum, et in sole, id est, igne album et calidum. Secundum est, quod ipso dicit quod quatuor elementa quando mutantur in unum chaos sive in unam materiam, et fiunt iterum distincta ab illa natura per litem et amicitiam : et hoc non potest ipse dicere quod in unam scilicet conveniant naturam, nisi quia possunt amittere suas qualitates : nec potest dicere quod iterum exeant ab illa natura mixta, nisi quia possunt acquirere qualitates : ergo elementa possunt alterari et transmutari : nec magis est ratio quare magis tunc possunt alterari et transmutari quam modo : ergo et modo possunt alterari et transmutari ut terra fiat ignis vel aliud elementum : et hoc est quod apparet omnibus.

Cum ergo contrarium hujus dicat Empedocles, dicit contra se, et contra apparens. Incertum autem est etiam dictum hujus viri in hoc quod secundum illud suum dictum nemo potest scire, utrum unum principium sit multorum, aut e converso multa sint principia unius : in quantum enim quatuor congregata per amicitiam constituunt unum, sic multa, scilicet quatuor sunt principia unius : in quantum autem iterum per litem quatuor exeunt ex uno, unum est principium multorum : ergo nescitur ex dicto suo, utrum secundum unum sit elementum et principium primum, vel quatuor. Haec ergo sunt dicta a sermonibus eorum qui circa genus generationis errant, ponentes eam esse alterationem vel motum secundum situm, qui fit congregatione et segregatione.