CAPUT XXVI.

De opinione Antiquorum aliter determinandum generationem simpliciter, et generationem aliquam.

Videtur autem multis Antiquis non sic debere determinari, sed potius quod dicendum sit, quod generatio simpliciter et aliqua generatio, per hoc quod id quod generatur vel corrumpitur sit magis sensibile, vel minus sensibile : quod quidem enim in magis sensibilem transmutatur materiam, generari inquiunt simpliciter, sicut si aliquid transmutatur in terram : quando autem transmutatur in manifestam materiam, sicut in ignem, tunc dicitur simpliciter corrumpi, et generatione aliqua generari. Determinant autem quod ens et non ens sunt peries sentiri et non sentiri, quemadmodum scibile quidem sit ens Ignotum aut sit non ens. Sensus enim in eo quod certificat de re, veritatem quamdam habet disciplinae sive scientiae: non tamen ideo disciplina immediate oritur ex ipso, quia sensus certificat paesentiam materiae, disciplina autem per causam rei essentialem. Quemadmodum igitur Philosophi illi existimabant, quod vivere et esse sit sentire vel posse sentire, ita existimabant de rebus, quod sint quae forti sensu sentiuntur, et quod non sint quae sunt quasi insensibiles, et secundum aliquem modum prosequuntur veritatem, scilicet quia vident quod id quod comprehensum est, est sicut ens, et id quod non comprehenditur, est sicut non ens: et in hoc sensus habet veritatem quamdam disciplinae. Sed non verum est quod dicunt simpliciter esse quod est multum, et non esse simpliciter cujus perceptio in sensu est parva : quia veriora sunt quae ratione quam quae sensu percipiuntur : et ideo contingit quod aliter determinatur de generatione simpliciter, et aliqua generatione secundum opinionem, et aliter secundum veritatem, et similiter de corruptione simpliciter et aliqua corruptione. Ignis enim qui magis est spiritualis et aer, sunt minus secundum sensum : ideo secundum dictos viros quae simpliciter corrumpuntur, corrumpuntur in hoc, et dicuntur simpliciter generari, quando transmutantur in tangibilem materiam, sicut in terram, cum secundum veritatem sit e converso : quia ignis et aer sunt magis hoc aliquid et substantia et species quam terra, sicut apparet prius dictis. Quod igitur generatio simpliciter sit corruptio alicujus sive aliqua causa dicta est : hoc enim est propter hoc quod differt materia circa quam sint dictae transmutationes, scilicet quia aut est substantia, aut non, aut quod haec est substantia magis, illa vero non: aut secundum opinionem Antiquorum, quod haec magis est sensata materia, ex qua et in quam est transmutatio, haec vero minus.