SECTIO I.

Utrum anima sit actus substantialis informans

Galen. lib. 3. de Locis affectis, c. 6. tenet animam esse temperamentum qualitatum, et cum istis immutari, lib. 3. de Symptom. et lib. 7. de Usu part. c. 8. fatetur se ignorare animae naturam. Alii tenuerunt animam esse harmoniam quamdam, et proportionem contrariorum in corpore, quam opinionem refutat Aristoteles 1. de Anima, text. 54. 55. Plato et alii volunt animam esse formam assistentem, non informantem , ut Aristoteles loquitur de forma caeli 2. de Cael. cap. 2. et 12.4. Sed omissis variis Philosophorum de hac re deliriis, de quibus Aristoteles 1. de Anim. cap. 1. et 2. et per totum librum : Dico primo, anima est substantia. Haec videtur contra eos, qui praeter materiam nullum aliud rerum naturalium principium agnoscunt. Qui sunt Avicenna lib. de Anim. cap. 5. Albert. in sum. de Hom. quaest. 3. Aver. 2. de Anim. comm. 1. 2. ut referunt Conimbr. 1. de Anim. cap. 1. quaest. 1. Probatur primo, ex Gregor. Nysseno dispul. de Anima. Quia sicut ex concordia rerum variarum in universo colligitur adesse vim divinam omnia regentem, ita ex consensu variarum qualitatum, et affectionum corporis, partiumque ejus adesse animam ; neque enim ullum accidens caetera omnia accidentia ita temperare, vel concordare valet. Haec tantum suasio est,et ponendo formam corporeitatis substantialem, nihil conficit.

Secundo, materia est substantia; ergo et anima,quia haec est nobilior. Tertio, vivens et non vivens substantialiter differunt. Quarto, non est qualitas prima, neque ex qualitatibus primis ; ergo non est accidens. Antecedens patet, quia tales qualitates non possunt in multiplices operationes, et motus viventis. Quod vero anima rationalis sit substantia, patet, quia alias non posset extra materiam per se stare. Conclusio est Arist. 1. de Anim. c. 1. et alias passim, definitur Clem. unica de sum. Trin. et cap. firmiter, eodem, et in Lateranens. sub Leone X. sess.8. loquendo de anima rationali.

Objicitur primo, quia dissoluto temperamento, perit vita, et advenit mors: ergo illud est anima. Negatur consequentia,quia etiam in corporibus inanimatis, corruptis qualitatibus quibusdam, totum corrumpitur, tamen inde non sequitur non esse formam substantialem, praeter qualitates.

Objicitur secundo, anima est in subjecto, ex Aristot. 2. de Anim. text. 4. ergo non est substantia. Respondetur, est in subjecto informative, non inhaesive.

Dico secundo, anima non est corpus, est Arist. 1. de An. text. 72. Probatur ex ipso, primo, quia anima est simul cum qualibet parte corporis, sed duo corpora simul esse nequeunt. Secundo,non est corpus caeleste, quia hoc est inalterabile, anima non ; ne-- que elementare, quia hoc habet determina-: tos motus ad sursum, vel deorsum, anima non; neque mixtum,quia tunc non cognosceret multa accidentia, quia cognoscens debet denudari a qualitate cogniti 2. de An. text. 71. et 121. et 3. text. A. Et experientia constat, quod manus calida non sentit calorem alienum, et idem de aliis. Unde si anima esset corpus mixtum, haberet varia accidentia, quibus impediretur, a similium cognitione. Tertio, 8. Phys. c. 4. et lexl.28. Omne quod movetur a se, habet partem motam non moventem, et partem moventem non motam ; sed in animali anima movet, et corpus movetur ; ergo distinguuntur.

Objicitur primo,anima patitur a corpore, ut patet in phrenesi et ebrietate , et corpus ab anima ut patet in rubore causato a verecundia, et pallore ex timore orto ; sed ad mutuam actionem requiritur contactus,qui tantum est inter corpora. Respondetur, non requiri tactum quantitativum ; unde unus

Angelus potest pati ab alio, de quoScol. 2. dist.9. quaest. 2.

Objicitur secundo, ex Aristot. quia August. 22. Civit. 11. docet in doctrina Peripatetica animam esse quintam substanliam,id est,ex materia, et natura caelesti conflatam. Respondetur, constat Aristotelem oppositum sensisse ex ipsius disputatione 1. de An. c. 5. contra Democritum, Empedoclem et alios. Augustinus ergo videtur non ex ipso Arist. sed ex Cicerone 1. Tuscul. quaest. sumpsisse, quod posuerit mentem quintam substantiam a quatuor elementis distinctam, in quo Cicero falsus videtur.

Objicitur tertio, quia 2. de Gen. anim. c. 3. ait animam participare corpus quoddam, elementis divinius. Respondetur, vel loquitur in sententia Platonis,et Academicorum, qui posuerunt animam ante ejus unionem ad corpora nostra, corpusculo illustri circumfusam fuisse.Vel vocat corpus nostrum elementis divinius, quia nulla ipsorum facultas sufficit ad excellentes operationes, quae mediante corpore nostro fiunt per animam. Idem est de caelestibus corporibus, si teneatur secundum Philosophum esse animata ; vocat enim 2. de Cael. c. 2. caelos animatos, de quo Scotus 2. d. 14. q. 1.

Dico tertio, Anima est forma, seu actus informans, est Arist. 2. de An. cap. 1. ubi ponit duplicem definitionem animae, et in utraque ait esse actum. Definitur de fide quoad animam rationalem, locis citatis conclusione prima. Probatur primo, quia non est corpus, ut ostensum est; neque est materia, quia vivens a non vivente in hoc non distinguitur, et materia praesupponitur , cum anima introducitur, estque expers omnis activitatis, et anima est origo omnium vitalium actionum; ergo. Secundo, vel in composito est aliqua forma substantialis, vel non ? Si secundum, ergo materia manet sine forma, et compositum constat ex materia, et solis accidentibus, quae sunt absurda. Si primum; ergo ei tribuuntur praecipuae actiones ; ergo vitales a forma substantiali fiunt ; sed repugnat fieri nisi ab anima ; ergo, etc.

Objicitur primo, quia Arist. 2. de An. c. 1. fin. ait, nondum constare an anima sit forma corporis, vel ei assistat ut auriga, vel gubernator navis. Respondetur illo c. 1. id non probavit, sed cap. seq.

Objicitur secundo, anima est per se subsistens ; ergo non est forma. Patet consequentia, quia forma in alio subsistit, sicut et est. Respondetur, quod subsistit, ut natura completa, non potest esse forma, secus si incomplete subsistat, ut in casu.

i Objicitur tertio, si animam esse formam informantem, colligitur ex motu, sequitur caelos esse animatos ; consequens est falsum, et fidei parum conforme, ut docent Gonimbr. 2. de Caelo, c. 1. Et si quidam antiqui Philosophi id tenuerint; ergo sufficit animam esse assistentem. Respondetur,loquendo de aliis animabus a rationali, si anima esset tantum assistens, non informans, tunc vel esset simplex, et sic non esset anima corporea, sed spiritus ; vel composita ex materia, et forma, et sic non esset anima alterius corporis, et de illa interrogari tur an sit vivens necne? Si primum, ejus forma erit informans: si secundum, forma respectu materiae non erit anima. Secundo, forma assistens non causat actiones immanentes, nec vitales, sed tantum transeuntes: ergo non vivificat illud,cui assistit. Ad argumentum ergo non ex solo motu colligitur animam esse formam informantem,sed ex actionibus vitalibus,quae formae assistenti repugnant. Unde caeli, etsi moveantur,animati non sunt, quia non habent altricem facultatem ,cum sint incorruptibiles, alioquin excrescerent et decrescerent: neque sensitivam vim habent, quia haec indiget calore, cujus sunt incapaces; neque habent organa sensuum, quia continua motione fatigarentur ; neque potest dici, quod habent animam rationalem, alioquin mereri atque demereri, Deumque videre possent, quo nihil absurdius.