SECTIO VII

Utrum appetitus dividatur in irascibilem et concup scibilem, ut in duas potentiasrealiter distinctas?

Suar.5. de anima, cap 4. Hurtad. de Anima, disp. 17. sect. 10. et alii, negant esse duas, sed unam potentiam, idque ait Suar. sentire Scotum cum suis.

Verius tamen est distingui realiter. Ita D. Thom. l.p.q. 81. arl.2. et de Ver.q. 15. art. 3. Scotus 3. d. 34. n. 10. g. quarum distinctio. Galen. 6. de usu part. 18. Conimbr. lib. Ethic. d. 6. art. 2. Tolet. 3. de An. d. 26. et communis. Probatur primo, quia objecta sunt diversa; concupiscibilis, conveniens, aut inconveniens ; irascibilis offendens, ut punibile, aut vindicabile. Secundo, habent simul suos actus diversos, verbi gratia, concupiscibilis appetit cibum,

et irascibilis repellit impediens. Item, ille tristatur ex eo quod non possit habere cibum, hic ex eo quod non possit vindicare in impedientem, et contra motum concupiscibilis ingerit se tristibus. Item, dolor illius causat restrictionem cordis, sicut delectatio ei opposita dilatationem ; at dolor hujus fit cum calefactione, qua colligitur sanguis circa cor. Ex quibus infert Scotus, quod habent diversa organa. Et per haec patet, quam sine fundamento asserat Suar. Scotum cum sequacibus tenere has potentias indistinctas esse. Tertio, irascibilis amat tristia, ut repugnet contrariis, concupiscibilis, non. Quarto, ardens ira minuit concupiscentiam, et e contra.

Objicitur primo, una est potentia sensitiva universalis; ergo et una appetitiva. Respondetur ex actibus, objectis et passionibus diversis, colligi distinctionem appetitus, et nihil horum locum habet in sensu communi. Secundo satis communis sententia, plures esse potentias sensitivas communes cognitivas, de quo dixi conim. ad q. 9.

Objicitur secundo, cujus est velle unum oppositorum, ejus est nolle alterum ; sed concupiscibilis est velle conveniens, ergo et nolle oppositum, et per consequens frustra ponitur irascibilis. Respondetur cum Scolo, irascibilis habet aliud nolle, distinctum a nolle concupiscibilis, quia nolitum hujus est carere cibo, et ex hoc sequitur in eo tristitia, qua refugit, non qua repellit nolitum ; illius vero nolitum est, impediens volitum concupiscibilis, et ex hoc sequitur in eo tristitia repulsiva noliti. Fateor oppositam sententiam esse aeque probabilem, quam libentius sequerer nisi hanc expresse docuisset Scotus.

Objicitur tertio, bonum est objectum concupiscibilis, et bonum arduum irascibilis, ut docet D. Thom.d.arl.2. Sed bonum esse majus, non mutat speciem, ergo. Respondetur ex Scoto, illud non esse objectum irascibilis, sed impediens concupitum, ut punibile ; est enim defensor concupiscibilis.

Petes, ubi residet appetitus ? Respondetur, verius in cerebro, ubi est sensus communis, ut dixi comment. ad q. 10. et Aristoteles 3. de anim. Dicit sensum et appetitum esse idem, quod saltem secundum subjectum verum est. Alii tenent esse in corde. Vide Conimbr. lib. Ethic. disp. 6. q. 2. art. 2.