Sectio XI De scientia abstractiva et intuitiva

Dico primo, abstractiva rem repraesentat in aliqua similitudine, quae abstrahit ab existentia et praesentia; intuitiva est rei existentis et praesentis. Ita Scot. 2. d. 3. q. 9. n. 6. et 4. d. 10. q. 8. n. 5. Inesse nobis abstraclivam, constat, alioquin non intelligeremus quidditates; et consequenter nullam haberemus scientiam immutabilem, quia nulla talis est nisi quidditatis, (Deus enim non potest a nobis pro nunc cognosci notitia sibi propria).

De intuitiva, patet, quod nobis competit, quia potentia inferior, nempe sensus eam habet, estque in ea perfectionis, de quo dixi comm. ad q. 21. ergo non est deneganda intellectui, cognitivae perfectissimae. Explicatur utrumque exemplo phantasiae et sensus particularis ; hic enim tantum in objecta existentia tendit, illa abstrahit ab hic et nunc.

Dico secundo, abstractiva et intuitiva specie differunt. Scot. 4. d. 49. q. 12. et 2. 25. et d. 3. quaest. 9. et 2. Metaph.q. 3. et 7. Metaph. q. 5. el quodl. 13. art. 2. sig. Circa 2. Ratio, quia requirunt causas specie distinctas : illa fit a specie, haec ab ea fieri nequit, ex eodem 2. d. 3. quaest. 9. num. II.

Pro quo nota, ex Scot. 4. d. 12. ad 5.speciem poni, ut suppleat concursum objecti, non autem ob necessitatem potentiae, quae nihil ab ea recipit, sed sua virtute concurrit cum objecto, unam causam totalem intellectionis cum eo constituens ; ex Scot. 1 -d. 3. q. 7. num. 20. sig. Ad quaest, haec autem suppletio una ex tribus causis fit. Prima, quando objectum non est de se intelligibile, sed sensibile, necessaria est species, ut proportionetur potentiae spirituali, ex Scot. 1. d. 3. q. 6. num. 10. Secunda,quando objectum intelligibile est absens. Tertia, quando est intelligibile et praesens, tamen disproportionatum potentiae, nisi ponatur in ea species, actus intelligendi non erit in ejus potestate. Scot. 2. d. 3. q. 9. ad ult. hac ratione putat datam fuisse Angelo in via speciem, repraesentantem divinam essenliam abstractive.

Ex quibus videtur sequi, speciem non esse causam intuitionis, sed effectum praevium, quod tenet Bargius 1. d. 3. q. 6. ad 2. et idem ait consequenter de specie sensibili. Ratio est, quia objectum quando adest, non eget aliquo supplente ejus vicem. Praeterea, species non potest totam vicem objecti supplere ad intuitionem, alio quin fieret intuitio absentis. Nec valet, si dicatur partialiter concurrere cum objecto, quia tunc ^species subordinaretur objecto, vel e contra, et neutrum commode dici potest. Neque etiam dici potest, quod sint causae ejusdem rationis, quia tunc species perfectior sine objecto sufficeret. - Fateor hoc non videri dictum sine fundamento in Scoto, tamen nihil certum ex eo habetur circa hoc, quia quadi. 15. art. 1: sig. Si vero, dubius manet, an res actu intelligibilis cum intellectu totaliter concurrat ad sui intuitionem, an vero species aliquid efficiat; videtur tamen tenere talem rem totaliter suam speciem efficere sine ullo intellectus concursu. Sed sive species concurrat, sive non, ad intuilivam, saltem objectum ad eam concurrit, vel totaliter vel partialiter immediate, quod sufficit ut censeantur intuitiva et abstractiva specie distinctae ; quando quidem aliquid alterius speciei quasi essentialiter requiritur ad unam, et non ad alteram, quia ad intuitivam requiritur objectum praesens, non ad abslractivam.

Major difficultas est, an intuitiva haberi possit etiam de potentia Dei, absente objecto. Affirmat Vasquez 1. part. d. 38. cap. 2. Molin. 1. p. q. 55. art. 2.d. 2. Jffelaph.lla.T- tado d. 10. sect. 2. Buridan. 2. de Anima. q. 12. Leuchet. 2. d. 1. q. 4.ad ult .Occham. Alii oppositum tenent.

Dico tertio, satis probabile est talem visionem seu actum inluitivum poni posse a Deo, absente objecto. Colligi videtur ex Scot. loc. cit. sect. 8.el4.d.10.q. 9.et quaest. 5. sig. Ad quaest, ubi ait omnem formam absolutam poni esse a solo Deo, et ex ipso ibi, et quodlib. 13. cognitio omnisque operatio est qualitas absoluta, de quo dixi sect. 3. concl. 1. ei 2. Probatur quia potest Deus conservare prius sine suo posteriori, quod non est ei idem realiter, ex Scot. 1. d. 1. q. 4. n. 14. et 2. d. 1. q. 4.num. 21. Terlio, potest Deus supplere vicem omnis causae secundae in genere efficientis ; ergo et vicem objecti ad intuitivum. Quarto, in hoc nulla est contradictio, ut patetsolvendo argumenta, ergo non est denegandum Deo. Objicitur primo, illa cognitio tunc esset abstractiva, quia esset objecti non ut praesentis ; consequens est falsum, quia istae scientiae specie distinguuntur, et per consequens una non potest esse alia. Respondetur, si teneatur per talem actum objectum cognosci, dicendum est adhuc esse intuitivum, quia quantum est de se, faceret intellectum actualiter intuentem: et hoc tantum est ei intrinsecum, non autem quocumque casu esse actualem intuitionem. Dixi, si teneatur per talem actum objectum cognosci, quia forte oppositum verum est, de quo dixi sect. 4. dub. 4. et tenet Leuchet. cit.

Objicitur, effectus formalis actus intuitivi, est facere intuentem, sicut albedinis facere album, quia intueri vel intelligere non consistit in elicere, sed in receptione visionis vel intellectionis, ex Scoto 1. d. 3. quaest 6. et passim ; ergo implicat poni in subjecto actum inluilivum, quin illud sit intuens. Respondetur, negando hunc esse primarium effectum hujus actus, sed aliquem alium innominatum, sicut de specie sensibili in medio dicit Scot. 2. d. 13. de quo supra in simili, se:t. 7. dub. 4. in 2. modi dicendi.

Objicitur tertio, ille actus habet omnem entitatem quam haberet, si objectum esset praesens ; ergo et omnem repraesentationem. Antecedens probatur, quia cognitio et verbum non dicit respectum realem ad rem significatam vel conceptam, ex Doct. 1. d.32.g.2. etd. 27. q. 3. sed bene ad cognoscentem, ergo nihil ei perit absentia objecti, et per consequens eodem modo repraesentabit, sive adsit, sive absit. Respondetur, ibi deesse relationem realem dependentiae ad objectum praesens existens, defectu cujus non est actualis intuitio. Contra, ista dependentia est effectus a causa ; ergo a Deo supplebilis. Respondetur. suppleri potest, ita ut ponatur effectus sine illa causa, tamen quoad connotalionem et denominationem intuitionis, suppleri nequit. Sicut enim Deus potest supplere concursum patris, respectu ejus qui est filius, creando illum, non tamen facere quod sit filius patris sine generatione paterna, sic potest facere actum intuilivum sine objecto, ut tamen exerceatur intuitio actualis, et quasi generetur, ut filia objecti, sine ipso nequit fieri.

. Contra, ad intuitionem creaturae in essentia divina, si haec causaret visionem, non requiritur ejus praesentia propria ad terminandum actum ex Scot. 4. d. 10. q. 5. num. 4. ergo. Respondetur primo ibi non esse propriam et rigorosam intuitionem. Secundo, praesentiam creaturae ibi contineri eminenter et perfectiori modo, quam in seipsa. Contra haec :

Objicitur quarto, sequi, etiamsi poneretur praesens illud objectum, quod adhuc actus non repraesentaret illud actualiter, quia non mutaretur realiter per hoc. Respondetur, tunc influeret conservando et quasi aggenerando actum, eumque terminando. Contra, idem faceret objectum cujusque actus abstractivi, si poneretur praesens; ergo non differunt specie isti actus,contra secundam conclusionem. Respondetur, ratio satis probabiliter os tendit, non distingui specie quoad absolutum, sed tantum quoad formalitales respeclivas, et sic intelligendam esse secundam conclusionem.

Secundo dico, actum abstractivum non esse capacem talis influxus, quia natura sua, etiam quoad absolutum, petit non fieri ab objecto praesente, sed ab aliquo supplente vicem ejus, et de visione beata, comparata ad intellectionem abstraclivam de Deo hoc magis certo tenendum videtur.

Dices juxta dicta, non intuitivum, sed potius abslraclivum actum suppleri a Deo, quia tantum fit a Deo actus, quo res repraesentatur, abstrahendo ab existentia et praesentia , hoc autem fieri potest a specie objecti, sine ullo Dei speciali concursu. Respondetur, actum illum de per accidens repraesentare rem sine existentia et praesentia , quia de per se petit, et ex natura sua, haec repraesentare; et quando non potest hoc praestare, ut in casu, facit quod potest, rem ipsam repraesentando, non ut hic et nunc. At actus abstractivus, de per se tantum rem ipsam repraesentat et nullo modo praesentiam vel existentiam. Verum, quia conjecturis tantum proceditur, posset dici vicem objecti praesentis suppleri posse a Deo, ita ut actus vere esset inluitivus, loquendo de repraesentatione seu apprehensione simplici, non composita, quia talem actum posset Deus se solo infundere, non tamen posset supplere vicem objecti praesentis quoad actum compositum, neque hunc infundere, quia esset auctor falsi, quod repugnat, de quo 2. 2. q. 1. art. 3. et 3. d. 38. ubi vide Schol. nostrum, n. 6. Pro hoc est Suarez 3. de Anima, cap. 12. ubi tenet virtute divina sensum externum posse habere actum in absentia objecti, eoque casu Deum tantum permittere deceptionem. Si tamen actum compositum causaret Deus, vel suppleret objecta respectu ipsius, videtur quod auctor foret falsi, quod expresse repugnat. quidquid dicat Vasquez. 1. 2. d. 90 cap. 4. ubi tenet posse Deum infundere actum erroris , si aliquem infundere potest, quod minus adverterer dictum est. Hinc enim sequitur non repugnare, revelare falsum, et consequenter dicta Dei non esse infallibilia, nec ipsum infallibilem testem.