Sectio VIII Utrum omnes animae sint indivisibiles

?

Notandum ex D. Thom. 1. p. q. 76. art. 8. divisibile, quantum ad praesens spectat, sumi posse tripliciter. Primo, in partes essentiales Physicas, vel Metaphysicas. Secundo, in potentias. Tertio, in partes integrales, et extensas, sive sint extensae per se, sive per adjunctum. De animae divisibilitate in partes Physicas non agitur hic, supponitur enim quod eas non habeat, etsi oppositum improbabile non sit, de quo dixi fuse ad q. 15. Supponitur etiam divisibilem esse in genus ac differentiam, (sed reductive , quia non est completum,) atque in varias potentias. Quaeritur ergo tertio sensu, an anima sit divisibilis in partes integrantes, et extensas ratione adjunctae quantitatis, quia divisibilitas in partes, per se primo competit soli quantitati.

Nota secundo, aliquid posse dividi in partes integrantes tripliciter. Uno modo per se primo, id est, ratione sui, non alterius, et hoc convenit soli quantitati. Alio modo per se secundo, ut quando aliquid dividitur ratione adjuncti, quod est in ipso primo, sic subjectum quantitatis. Tertium per accidens, ut quando aliquid est simul cum eo, quod est divisibile primo, vel secundo modo, sic albedo dicitur divisibilis ; et hoc sensu quaeritur de anima, quia non est quantitas, nec primum subjectum quantitatis.

Quidam tenent omnes animas insectibiles esse, ita Plato,ut multi volunt apud G. Nyssen. lib. 2. de Anima, cap. 1. quod tenet Simplic. 1. de Anima, text. 47. et lib. 2. text. 20. et Thienien. ibid.

Alii tenent e converso, omnes animas esse divisibiles, etiam rationalem. Jandun. 3. de Anima, q. 5. accedit ad hanc, ait enim, quod sola fide tenet rationalem esse indivisibilem, et lib. 2. q. 7. ait omnem formam in materia esse divisibilem. Pompon lib. 1. de Nutrit. c. 11. idem ait tenendum secundum Philosophum. Auctores hujus sententiae memorat Sixtus Senen. lib. 1. Bibl. annot. 8. et pro eadem refert Argent. 2. d. 8. q. 2. art. 1. quemdam Gerardum.

Dico primo, ambae hae sententiae falsae sunt. De prima patet, quia ramus abscissus virescit et frondescit, et roptanlia animalcula divisa moventur, quod fieri non pos. set, si anima in his non esset divisibilis ; residet ergo in partibus divisis, et ita tenet Aristoteles 2. de Anima, cap. 2. text. 20. lib. de Senect. c. 1. Idem habet August. lib. de quant. animae, c. 31. Secunda pars probatur, quia sequeretur animam rationalem non esse spiritualem, cujus oppositum probatum est sed. 2. neque immortalem, de quo postea. Reprehendendus ergo Jandun. quia ex rationibus bene probatur rationalem esse spiritualem, de quo dixi dicta sect. 2. vide Scotum 4. d. 43. quaest. 2.

Objicitur primo, pro secunda sententia,

^quod recipitur in divisibili, divisibile est; sed omnis anima sic recipitur,ergo.Antece^ dens patet, quia quod recipitur, ad modum recipientis recipitur. Respondetur, negando antecedens, alioquin Deus et Angelus, cum assistant corporibus,divisibiles essent. Ad probationes, anima rationalis est virtualiter divisibilis, quia ita adest corpori omnibusque ejus partibus, ac si vere divisibilis esset, et sic per modum recipientis recipitur.

Arguitur secundo, substantia composita, scilicet homo, est subjectum quantitatis ; sed homo non est aliud quam materia et forma, ergo utraque erit divisibilis. Respondetur, urget negantes formam corporeitatis , qua admissa dicitur subjectum quantitatis esse compositum ex ipsa, et materia, quod habet Scotus 2. d. 3. quaest. 4. de quo fuse dictum est sed. 4.

Arguitur tertio, sensitiva in homine est divisibilis ; ergo et intellectiva, quae est eadem ipsi. Respondetur, supponitur sensitivam esse in homine distinctam a rationali, cujus oppositum ostendi sed. praeced. assumptum ergo est de subjecto non supponere, quia sensitiva est tantum virtualiter in homine.

Arguitur quarto, pars hominis abscissa vitaliter movetur; ergo in ea est anima ; ergo est divisibilis, quia etiam manet in reliquo corpore. Respondetur cum Alberto Mag. Summ. de homineq. 2. art. 3. motum illum tribuendum impetui spiritus et caloris, instar impetus in projectis, et sic animam non esse in parte abscissa. Si dicas idem dici posse de imperfectis animalibus, negatur, quia in eis multum durat motus, et vita ; testatur Augustinus supra, oblongum, et multipedem vermiculum divisum aeque expedite secundum utramque partem currere et moveri, et de quibusdam plantis, ut de salice constat, quod partes earum scissae crescant.

Arguitur octavo pro prima sententia : cum fit nutritio, quaero an nova pars animae inducatur in materiam nutrimenti. vel non, sed quae fuit in maleria propinqua,

etiam informat materiam advenientem ? Si primum, non erit proprie nutritio, quia sic ignis augetur per additionem. Si secundum, erit anima indivisibilis, quia sola indivisibilis potest materiam, quam habet, et aliam supervenientem informare.

Respondetur, in aliis praeter hominem, novam partem animae produci in nutritione, et nihilominus differt hic auctio ab augmentatione inanimatorum, quia fit per intus susceptionem, et secundum omnes partes. Vide Septum.4. dist. 44. q. 1. n. 7. et seq. ubi ostendit in nutritione novam formam substantialem induci in materiam alimenti.

Tertia sententia est, animas perfectorum animalium indivisibiles esse, sed imperfectorum divisibiles. D. Thom. 1. p. q, 76. art. 8. ubiCajet. elcontra. Gent. c. 72. el4.de Anima, art. 10. Albert. 1. de Anima,c. ull Alexand. 2. de Anima, c. 10. D. Bonav. V d. 3. 2. part. q. 8. Alex. 7. Met. adtext. 56.

Ultima sententia solam animam rationalem esse indivisibilem.

Dico secundo, haec ultima sententia prae. ferenda est. Ita Alens. etsi non expresse 2. p.q. 62. membr1. Rich 2. d. 15. 2.princ. q. 2. Gomm. 8. physic. Comment. 78. Dur. 1. d. 8. q. 3. 2. p. dist. aegidius ibi q. ult. Argentin. q. 2. Suar. in Met. d. 15. sect. 10. n. 32. etsi oppositum habeat de formis perfectorum 1. de Anima, c. 13. sed in Metaphysica, quam posterius scripsit, se retraxit, ut ibi habetur in adjuncta annotatione. Capr. 2. d. 15. q. 1. ad ult. contra ult. con. Mars. 2. q. 11. art. 1. Jandun. 2. de Anima, q. 6. Est etiam Scoti, etsi ex professo eam non tractet 4. d. 1. q. 5. n. 8. ubi habet solam rationalem esse totam in toto, et in qualibet parte, et d.43.q. 2. n. 7. et seq. probat solam illam esse immaterialem, et d. 44. q. 1. num 11. ubi dicit, quod sola intellectiva informat novas partes materiae, sine eo quod ipsa accipiat partes novas. Quoad plantas, et imperfecta animalia,habet Aristoteles 2. deAnima,lext. 20.

Probatur primo, quaelibet forma dependens a materia habet coex tensionem ad eam, nec est tota in qualibet ejus parte. Secundo, animae aliorum animalium ab homine, educuntur de potentia materiae quantae ; ergo sunt per accidens quantae , alioquin educerentur totae de qualibet parte materiae, quod falsum est. Tertio, actio generativa animalium praeter hominem, est divisibilis et extensa , quia in extenso recepta; ergo talis est ejus terminus formalis, scilicet sensitiva. Quarto, vix intelligibile est, quomodo anima sit indivisibilis, et non spiritualis.

Objicitur primo ex D. Thom. sed praemitto ex Cajet. loco cit. formas tripliciter respicere materiam ; quaedam indifferenter, et aeque primo respiciunt materiam, et singulas ejus partes, et sunt formae inanimatorum. Aliae ita respiciunt materiam, quod non respiciant ejus partes, quia in eis non inveniunt diversitatem organorum, aliasque dispositiones, quas exigunt, et ideo nullam partem seorsim a toto informant , et hujusmodi sunt formae perfectorum animalium. Aliae vero medio modo se habentes, sic respiciunt materiam, ut non aeque primo respiciant partes ; respiciunt tamen secundario,et in eis seorsim manent, et hujusmodi sunt formae plantarum, et imperfectorum animalium. Supposita hac divisione, quae colligitur ex D. Thom. arguitur, quia solae formae, quae aeque respiciunt totum, et partes abscissas, sunt divisibiles, sed solae formae inanimatorum, et imperfectorum animalium sunt hujusmodi ; ergo. Respondetur : Major est falsa , neque enim sequitur, non manet forma in partibus abscissis ; ergo neque in eisdem unitis est extensa.Ideo enim manere nequit in illis partibus, quia non habet in eis diversitatem organorum, et dispositionum, quas exigit. Si argumentum valeret, probaret formam in minimo naturali esse inextensam, quia nequit manere in parte illius, defectu quantitatis. de quo vide Scotum 2. d. q. 2. an. 16. et experientia constat, si imperfectum animalculum secetur in partes valde parvas, vel secundum longitudinem, singulas non vivere , et per consequens, si illa ratio valet, etiam contra arguentem, anima istorum animalium non erit divisibilis.

Objicitur secundo, Aristoteles 1. de Gen. c. 3. text. 35. loquens de animalibus perfectis ait, in augmentatione, quod pars secundum formam manet, non autem secundum materiam ; ergo forma indivisibilis alioquin secundum paries augeretur et minueretur. Respondetur, per formam intelligi speciem,quia res aucta manet quoad speciem, et fluit ejus materia. Ita D. Tliom. l.p. quaest. 119.art. 1. ad2. quia solutio ad mentem Aristotelis non est, quia ibi agit de nutritione, nec limitat eam ad perfecta animantia ; et si limitasset secundum D. Thom. potius dicendum esset, manere partes secundum formam , quia haec indivisibilis est, nec accipit novas partes. Locus, fateor, est difficilis valde, de ejus sensu controversia est non parva. Dicendum videtur secundum Scotum 4. d. 44. q. 1. n. 11. et seq. partes secundum formam dici illas, quae certam habent magnitudinem, atque virtutem, ut possint habere propriam actionem in toto ; partes vero secundum materiam, quae his opponuntur, et haec non nutriuntur, sed fluunt. De hoc loco, vide Scotum ibi a n. 8. et 2. d. 2. q. 9. a n. 16. Quomodo autem nutritio fiat, late tradit primo loco,et videri potest Faber Theorem. 40. qui ad mentem Doctoris, de eodem agit.

Objicitur tertio ex D. Thoma, sicut in homine, parte abscissa, ipsa statim moritur, et si est principalis, moritur lotum , ita et in omni animali perfecto ; ergo in his sicut et in homine, anima est indivisibilis , alioquin pars ejus partem abscissam informaret. Respondetur, partem animae dependere ab unione cum aliis partibus, ut informet, et argumentum contra ipsum probaret animas imperfectorum animalium indivisibiles esse, quia pars minima horum seorsum non vivit, neque pars magna, si secundum longitudinem secetur.

Objicitur quarto, ex Cajet. quia animalia perfecta non augentur per additionem formae, alioquin quo majora essent, eo fortiora, quod tamen est falsum , quia quo majora sunt, eo minores vires habent. Respondetur, militat contra ipsum quoad animas plantarum, quia arbores nimium crescentes minus fructificant. Illud ergo non provenit ex indivisibilitate animae, sed vel -ex magnitudine organorum, quae non facile applicantur ad opus ; vel ex defectu alimenti ; vel ex imperfectione ipsius animae; vel mala dispositione corporis , licet enim anima rationalis aeque perfecta sit in parvulo, et adulto, ob indispositionem membrorum, non habet aequales vires corporeas in utroque.

Si autem ponas caetera paria, falsum est assumptum Cajetani, quo major est forma, majusque corpus informat, eo minores esse corporis vires ; constat enim equos, mulos, canes communiter, quo majores corpore, eo viribus esse fortiores , et quando oppositum contingit, in causas relatas referendum erit. Suar. supra citat. August. 6. Trin. 6. asserentem animas perfectorum animalium esse indivisibiles , sed ibi tantum loquitur de anima rationali, quam dicit mole non occupare spatium