ARTICULUS II.

Quid sit creatio ?

Ad secundum sic proceditur :

Dicit Glossa super Genesim super illud, In principio creavit , id est, de nihilo fecit. Ergo creatio est factio alicujus de nihilo.

Et tunc quaeritur :

I. Quomodo factio ponatur in diffinitione creationis, cum facere sit agere, et agere non sit creare, ut probatum est supra ex diffinitione actionis ?

2, Praeterea, Cum dicitur, Alicujus, quaeritur, Utrum illud dicat subjectum creationis, aut terminum? Et videtur, quod subjectum : quia cum creatio sit accidens et non radicetur in Deo, videtur quod radicetur in creato.

3. Item, Alicujus habebit rationem subjecti : propterea quaeritur de illa praepositione, de, utrum notet habitudinem alicujus causae, vel ordinem, vel utrumque. Quod non habitudinem alicujus causae, videtur ex hoc, quia cujuscumque causae notet habitudinem, illa supponit personaliter, et nihil nullius rei est causa. Similiter videtur, quod non ordinem : quia non ens pure non habet ordinem, nec species, nec differentias.

Praeterea, Propter dicta quorumdam quaeritur, Quid sit creatio ?

Si enim est actio, tunc oportet quod sit in agente, vel acto : constat autem, quod non est in agente per diffinitionem creationis. Si autem est in acto. Contra : Subjectum tempore et causa, est ante accidens, vel causa ad. minus, sicut materia ante generationem : sed creatio ut causa praecedit creatum, ut videtur : ergo non est in ipso tamquam in eo quod fit. Praeterea, actio primi substantia sua est, ut dicit Philosophus in I Metaphysicae . Quia actio ejus intellectus est et vita ejus : et ita creatio non potest esse inter creantem et creatum : et cum omnis actio media est inter agentem et actum, sive id quod fit, creatio non potest esse proprie actio secundum rem.

Solutio. Dicimus ad primum, quod facere sumitur in communi modo prout dicitur in principio secundi Sententiarum, quod facere convenit Deo et ho-

mini. Et similiter actio non sumitur secundum ita strictam acceptionem secundum quod diffinitur a Philosopho et a Gilberto Porretano.

Ad aliud dicendum, quod alicujus secundum rationem notat terminum : qui tamen terminus est subjectum ejusdem relationis. Et hoc bene contingit in relationibus rationis, licet non contingat in relationibus quae sunt secundum rem, ut patebit infra.

Ad aliud dicendum, quod de notat habitudinem ordinis. Ad argumentum quod contra est, dicendum quod duplex est ordo. Unus est in ordinatis, et ille tantum est entis ad ens. Alter est in ratione ordinante, et ille est aequaliter respectu entis et non entis, sicut patet in compositione quae est entis et non entis, ut in veris et falsis, et in ordine unius contradictorii ad alterum, quorum unum est ens et alterum non ens.

Ad hoc quod quaeritur, Quid sit creatio ? Dicendum quod relatio est, sicut supra dictum est : creare res secundum rem non suscipit aliquam actionem : quia primum non agit aliqua actione diversa a seipso, ut probatum est.

Si. quidem quaeritur, quomodo tunc diffiniatur per facere ? Dicendum, quod illa ratio est de nomine, et non de re.

Si ulterius objiciatur, quod rationi nominis debet respondere ratio rei si verum sit nomen . ''Dicendum, quod intellectos dupliciter diffinit nomina : illa enim in quae potest sufficienter ex propriis principiis rerum, proprie diffinit, ut hominem, et asinum, et hujusmodi. Sed illa in quae non potest nisi per comparationem, diffinit in comparatione ad similia illis, et necesse est omnes illas diffinitiones deficere quemadmodum similia deficiunt. Unde cum intellectus non possit in actionem primi, nisi per similitudinem inventam in actionibus aliorum, diffinit actionem primi per comparationem ad actiones alias.

Sed tunc objicitur ulterius, quod ille intellectus falsus est. Responderi potest, quod non. Sicut enim dicit Philosophus , quod abstrahentium non est mendacium, eo quod modum abstractionis non ponunt in re : sic potest dici, quod iste modus intellectus non est falsus : quia modum illorum similium quae adducit, non ponit in re, sed in multis semper accipit aliquid, quo nititur ad intellectum rei, ut patet etiam in generatione divina : ibi enim non est actus medius inter generantem et genitum, et tamen intellectus ponit ibi generationem generantem et genitum : et similiter est hic creans, creatio, et creatum : tamen secundum rem creatio nihil aliud est quam relatio quaedam rationis, quae est in creatura ex hoc quod incipit esse post nihil.

Et haec de isto.