ARTICULUS III.

Utrum caelum sit compositum vel simplex ?

Tertio quaeritur, Utrum caelum sit compositum vel simplex?

1. Et videtur, quod sit simplex : quia dicit Philosophus in principio de Caelo et Mundo , quod caelum sermone absoluto est forma : quoniam absolute est forma sola. Cum igitur forma sit sola, et forma sola non habeat compositionem, videtur quod caelum sit simplex.

2. Item, In quocumque non est compositio prima, in illo non est compositio consequens : sed in caelo non est compositio prima : ergo nec consequens. Probatio primae. Prima compositio est ex materia et forma, secunda vel consequens ex subjecto et accidente : sed prima potentia materiae est ad formam substantialem, secunda autem ad receptionem accidentis, cum jam est in composito : unde sicut substantia subjecto et causa est ante accidens, sic prima compositio est ante consequentem.

Praeterea, Si detur, quod natura recipit prius accidens, tunc praecipue recipit accidens primum quod est quantitas: quod patet ex hoc, quod omnes qualitates sensibiles, cali dum, frigidum, album, nigrum, etc, sunt in corpore secundum sui quantitatem, ita quod major est qualitas in magna parte quam in parva. Unde patet, quod non adveniunt substantiae materiae tantum, sed materiae prout est sub quantitate... Si.

ergo sic advenit forma substantialis materiae quantae, etiam forma substantialis divisibilis esset secundum quantitatem: quod patet esse falsum : ergo compositio materiae cum forma substantiali de necessitate praecedit compositionem subjecti cum accidentalibus formis : et sic patet veritas primae. Veritas minoris habetur in l bro de ''Substantia orbis , ubi dicit Philosophus, quod caelum non est ex materia et forma.

3. Praeterea, Saepe habetur a Philosopho in lib. de Caelo et mundo, quod caelum est corpus simplex, a. Contra :

Rabbi Moyses in libro de Uno Deo dicit, quod propositio per se nota est, quod omne corpus est compositum.

Item, In libro de Substantia orbis dicitur, quod omne quod movetur, est corpus et compositum.

Item, In primo libro de Caelo et Mundo: Cum dico caelum, dico formam : cum dico hoc caelum, dico materiam . Cum ergo in coelo sit caelum, et hoc caelum, caelum est compositum ex materia et forma.

Item, Ibidem dicit Philosophus , quod caelum est ex materia sua tota : ergo habet materiam : et constat quod etiam formam, cum sit perfectum : ergo est compositum.

Gratia hujus quaeritur, Utrum per divisionem suae materiae sit multiplicabile ?

Et sumantur rationes Philosophi in primo de Caelo et Mundo , quarum prima est haec :

1. Omne quod habet materiam et formam, aut est multa, aut potest esse multa: caelum habet materiam et formam : et hoc supponatur : ergo est multa, vel potest esse multa : et non nisi per divisionem materiae : ergo caelum est multiplicabile per divisionem materiae suae.

2. Ad idem est ratio Platonis, quam ibidem inducit: quia caelum est ad ideam, et ad eamdem ideam plures possunt fieri caeli.

Solutio. Dicendum, quod caelum est compositum ex materia et forma : sed materia sua non determinatur nec cognoscitur nisi per potentiam ad. ubi tantum : sicut enim dicit Philosophus in fine primi Physicorum , subjecta natura scibilis est secundum analogiam : et in hoc differt a materia generabilium et corruptibilium, quae determinatur et cognoscitur per potentiam ad esse et ad dispositiones accidentales et ad quantitatem ad ubi. Potentia autem ad esse non est in materia caeli: et propter hoc non est separabilis a forma sua: nece converso forma separatur ab ipsa : et hoc innuit Philosophus quando dicit : Cum dico, caelum, dico formam : et cum dico, hoc caelum, dico materiam : materia enim in caelo individuat et particularizat formam, et separatur ab ipsa : eo quod non est in potentia ad formam aliam : et propter hoc ipsa supponitur nomine suppositi naturae caelestis, sicut hoc caelum. Similiter forma non dicitur celeritas sive rotunditas ad movendum, quod forma illa non est separabilis: sed semper est actus materiae illius : et ideo significatur per nomen praedicabile de composito sicut caelum : et hoc est quod dicit Boetius in libro de Hebdomadibus, quod " in omni eo quod est citra primum, est hoc et hoc. "

Ad primum dicendum, quod objectio illa provenit ex prava intelligentia litterae : quia sermo absolutus dicitur ibi sermo non determinatus per demonstrativum et nutum ad suppositum particularis caeli : sed dicitur caelum sermo absolutus, et hoc caelum sermo determinatus.

Ad aliud dicendum, quod compositio prima per modum prius dictum est in caelo. Hoc autem quod dicitur in libro de Substantia orbis, quod caelum non est ex materia et forma, intelligitur de materia quae proprie materia est, scilicet quae est in potentia ad esse, et de forma quae acquiritur per transmutationem subjecti : et hoc enim modo caelum non est ex materia et forma.

Ad aliud dicendum, quod corpus multipliciter dicitur simplex : est enim simplex quod dividitur divisione continui tantum : et sic corpora mathematica sunt simplicia. Item, dicitur simplex quod non habet qualitates agentes et patientes. Sic caelum dicitur simplex. Tertio modo dicitur simplex, in quo stat resolutio corporum, et non resolvitur in formam aliam : et elementa sunt simplicia. Quarto modo dicitur simplex, cujus partes sunt ejusdem rationis cum loto : et sic caro et os sunt simplicia, et manus et pes sunt composita. Et his modis dicitur simplex in corpore. Quinto modo dicitur simplex, quod non habet partes, tamen habet positionem in continuo : et hoc modo punctum dicitur simplex. Sexto modo dicitur simplex indivisibile habens ordinem in discreto : et hoc modo dicitur simplex unitas. Septimo modo dicitur simplex indivisibile per se, divisibile tamen alterius divisione, et componibile cum altero : et hoc modo forma accidentalis dicitur simplex, quemadmodum dicitur in Sex principiis, quod forma est compositioni contingens, simplici et invariabili essentia consistens. Octavo modo dicitur simplex indivisibile per se, et indivisibile divisione subjecti, tamen componibile cum altero cujus ipsum esse est actus et perfectio : et hoc modo forma substantialis est simplex, et etiam anima vegetabilis, et sensibilis. Nono modo dicitur simplex indivisibile per se et indivisibile divisione subjecti, componibile tamen alii cujus non est actus : et hoc modo dicitur simplex intellectus et anima ratio- nalis. Decimo modo dicitur simplex indivisibile omnino in se, et divisione alterius non componibile cum aliquo, habens tamen hoc et hoc : et hoc mode intelligentia angelica dicitur simplex. Undecimo modo dicitur simplex indivisibile omnino divisione sui et alterius, non componibile cum alio, non habens hoc et hoc : et hoc modo Deus dicitur simplex. Et his omnibus modis dicitur simplex ex parte rei.

Secundum relationem autem ad animam dicitur simplex tribus modis. Primo modo quod non. habet compositionem cum. materia neque cum dispositionibus materiae, quae sunt figura, et hic et nunc : et sic universale dicitur simplex. Secundus est, secundum quod non diffinibile dicitur simplex, et diffinitum compositum : et secundum hoc genus et differentia dicuntur simplicia, species autem composita. Tertius est, secundum quod simplex dicitur, quod non est resolvere ulterius secundum rationem, et ad ipsum resolvuntur omnia alia : et sic ens dicitur simplex.

Ad id quod quaeritur juxta hoc, Utrum caelum sit multiplicabile per divisionem suae materiae ?

Dicendum, quod non : quia talis multiplicatio non fit nisi per divisionem materiae factam per generationem. Caelum autem est ingenerabile et incorruptibile, sicut probatum est.

Ad id quod objicitur in contrarium, dicendum quod, sicut dicit Philosophus, caelum est ex materia sua tota totalitate potentiae et actus : et hoc est, quia materia ejus est in nulla sui parte, nec potest esse sub alio actu. Hoc autem quod dicit Philosophus, quod omne quod habet materiam et formam, est vel potest esse multa, intelligitur de materia divisibili per generationem et non de tali materia caeli.

Ad aliud dicendum, quod de potentia creatoris est facere multos caelos ad ideam unam : sed non est de convenien-

tia creaturae : quia si essent multi coeli, essent multi mundi : quod licet posset facere creator quantum est de potentia sua, tamen hoc non potest esse secundum convenientiam et potentiam creaturarum, ut infra probabitur cum disputabitur, utrum plures possunt esse quam unus mundus : hoc enim non habet hic disputari : reservetur ergo in futuram.