ARTICULUS I. An Angelus sit simplex ?

Ad primum proceditur sic :

Videtur, quod Angeli sint simplices essentiae.

1. Sic enim dicit Augustinus, quod " unum attributum est essentia simplex. "

2. Item, Dicitur in libro de Anima et spiritu, quod anima est simplex : ergo multo fortius Angelus.

3. Praeterea, Per rationem videtur idem : Omne enim quod compositum est, resolubile est in sua componentia vel aclu vel intellectu: Angelus non est resolubilis in componentia aliqua : ergo non est compositus. Probatio minoris : Quidquid resolvitur in aliqua componentia, illa sunt prius tempore secundum rationem : Angelo autem non sunt aliqua priora secundum generationem, ex quibus componatur : ergo Angelus non est compositus : et ita remanet, quod sit simplex.

4. Item, Esse Angeli non praecedunt nisi duo, scilicet nihil, et Deus : si ergo habeat compositionem, oportet quod ab altero illorum fluant componentia ipsum : sed constat, quod non a nihilo : quia hoc nullius causa est: ergo a Deo. Sed contra : Ab uno ut unum est, non fluunt ex aequo multa, sed vel unum tantum, aut unum in ordine ad alterum : sicut verbi gratia, in creatione compositorum ex. materia et forma primo fluit materia ut subjectum, et consequitur forma ut actus materiae : ergo cum creatur Angelus, aut fluit unum tantum a primo, et sic habetur propositum, scilicet quod Angelus est tantum unum et simplex : aut si fluunt plura, illa erunt ordinata : et ita oportet, quod id quod est subjectum in Angelis, sit prius, et forma posterius : et secundum hoc esset Angelus generabilis et corruptibilis, quod.falsum est : ergo est simplex.

5. Item, Prima principia substantiae composita sunt ex materia et forma. Quod patet: quia Philosophi non considerant aliqua principia priora ipsis. Sed dicitur in libro de Substantia orbis, quod omnis materia determinatur per potentiam aliquam ad motum. Cum igitur in Angelo non sint prima principia substantiae, eo quod materia ipsius non determinatur ad aliquem motum per potentiam., non videtur Angelus esse compositus, sed sim-

6. Item, Dicitur in libro de Causis, quod intelligentia est substantia quae non dividitur. Sed omne compositum divisibile est vel actu vel intellectu. Ergo Angelus non est substantia composita.

7. Praeterea quaeratur, In quo dignoscitur compositio ejus ? Si dicatur, quod. in hoc quod potest recipere. Contra : Angelus non est in potentia recipiendi ab aliquo inferiorum, sed in potentia recipiendi a prima causa tantum : per hoc autem quod recipit plures bonitates ab ipsa, magis accedit ad unum simplex quam recedat, ut dicitur in commento libri de Causis : ergo per talem receptionem non ostenditur compositio, sed potius simplicitas.

8. Item, Videmus, quod superiora genera recipiunt compositionem differentiae in speciebus, et tamen propter hoc non dicuntur esse composita simpliciter, sicut est compositio in hac re naturali : ergo videtur, quod potentia receptibilis in Angelis non determinat absolutam in ipsis compositionem.

Praeterea, Dicitur in libro Ducis neutrorum, cap. de uno Deo, quod omne compositum est corpus : ergo si substantia Angeli est composita, videtur quod sit corpus : quod falsum est: ergo redit quod sit simplex, a. Contra :

1, Dicit Boetius in libro de Hebdomadibus, quod omne quod est citra primum, est hoc et hoc : sed Angelus est citra primum : ergo in esse suo est hoc et hoc: ergo est compositus.

-2. Item, Boetius ibidem dicit, quod habere aliquid potest quod est praeter id quod est : esse vero nihil habet admixtum. Sed Angelus habere aliquid potest praeter id quod est Angelus, sicut habet gratiam et illuminationem. Ergo Angelus habet quod est et esse, et sic est ipse duo et compositus in substantia sua.

3. Item, Dicitur in libro de Uno Deo, quod omne quod est simplex, suum esse habet a se et non ab alio. Cum ergo Angelus esse suum non habeat a se, Angelus non est simplex.

4. Item, Boetius in libro de Hebdomadibus : Omne quod est, alio participat ut sit, et alio ut hoc aliquid sit. Ex hoc habetur cum Angelus sit aliquid, quod ab alio habet esse, et ab alio quod sit aliquid : et ita habet duo quae sunt substantia ipsius Angeli : ex quo relinquitur, quod substantia ejus composita est.

5. Item, Dicit Boetius, quod in divinis non est universale et particulare : quia haec non sunt nisi in composito, Deus autem est simplex substantia. Cum igitur in Angelo sit accipere universale, possum enim dicere, Angelus et hic Angelus, demonstratione facta ad. intellectum : et hoc dicit Philosophus : Cum dico coelum , dico formam : cum autem dico hoc caelum, dico materiam sive formam in hac materia . Cum, inquam, sic sit in Angelo, erit Angelus substantia composita.

6. Item, Sicut in III de ''Anima habetur, in omni materia aliud est quo est omnia fieri, et aliud quo est omnia facere. Cum ergo in intelligentia angelica aliud est quo est omnia intelligibilia fieri secundum actum, licet non secundum esse, et aliud est quo est ipsa facere : nihil enim, ut dicit Philosophus , facit seipsum : unum autem horum est activum, aliud possibile : ergo in Angelo est duplex principium, scilicet activum, et possibile : omne autem quod habet istud duplex principium, est compositum ex possibili et forma : ergo Angelus in substantia sui talem habet compositionem. Et haec ratio cogit quosdam, quod dicunt Angelum compositum esse ex materia et forma.

7. Item, Diversa secundum materiam et formam non participantur ab uno : sed in Angelo sunt potentiae diversae quae sunt proprietates fluentes a principiis

substantiae Angeli, omnis enim proprietas fluit a principiis substantiae secundum Boetium : illae autem proprietates sunt intellectus, voluntas, liberum arbitrium, et hujusmodi potentiae naturales : ergo non participantur ab uno quod sit in essentia, sed a diversis : sed quidquid diversa habet in substantia et essentia, hoc est compositum : ergo Angelus est substantia composita.

8. Item, Idem non potest esse principium contrarium et contradictoriorum : quia contradictoriorum et contrariorum sunt causae contrariae, ut dicit Philosophus . Cum igitur sit in Angelo quod convenit multis et est communicabile, et sit in ipso quod non convenit multis, sed uni soli, et est incommunicabile, illa non erunt causata ab uno quod sit in substantia Angeli, sed a duobus, quorum unum est ut forma conveniens multis, et alterum est habens proprietatem materiae secundum quod haec materia non est illius materia secundum quod dicit Philosophus, quod diversitas in numero est diversitas in materia, et idem in numero est idem in materia.

9. Item, In quocumque est compositio consequens quae de necessitate relinquit praecedentem, in illo etiam erit compositio praecedens. Compositio enim consequens est substantiae et accidentis, compositio autem praecedens est compositio potentiae et actus, quorum utrumque est substantia. Potentia autem non potest esse substantiam accidentis, nisi prius sit in actu per formam : quod .patet per dictum Philosophi, qui dicit , quod hyle primo est subjectum generationis et corruptionis, et per consequens aliorum.

Item, Dicit Boetius , quod sola materia non potest esse subjectum accidentium, sed compositum. Et etiam est probatum supra per rationem propriam in quaestione de caelis, et in quaestione de materia prima. Cum ergo in Angelo sit compositio secunda, scilicet subjecti et accidentis, de necessitate relinquitur, quod in ipso sit compositio prima, quae est ex principiis substantiae.

Si forte dicat aliquis, quod illa accidentia sunt accidentia rationis, sicut sunt propriae passiones, quae sunt accidentia specierum : et ideo non sequitur propter hoc quod Angelus habeat compositionem, nisi forte logicam ex genere et differentia, sicut in speciebus. Contra : Gratia enim est accidens, et particularis hujus.

10. Item, Si Angelus est simplex, oportet quod sit forma quaedam : sed omnis forma est universalis : quod probatur ex hoc quod forma non recipit nisi differentias et materiam : ex differentiis autem non habet quod sit particularis, quia sic species omnes essent particulares : sed. ex materia habet, quod hujus materia non est illius materia : et Angeli ponuntur non habere materiam, nisi aliquid loco materiae : ergo sequitur, quod Angeli omnes sint universalia, et nullus sit hic Angelus vel ille, quod falsum est : ergo Angelus non est substantia simplex, sed composita.

Solutio. Dicimus, quod Angelus est substantia composita : et dicimus quatuor esse principia substantiae compositae, ser licet materiam et formam, et quod est et esse. Quid autem sit materia et forma, ex aliis patet. Id autem quod est intelligo esse id quod substat formae, et praecipue illud ratione cujus subsistit. Hoc autem est in quo forma compositi habet esse secundum naturam : et hoc in quibusdam quandoque separatur a forma quae est in ipso per generationem et corruptionem : sed in non generabilibus semper est in esse uno et unius naturae : et propter hoc in illis non determinatur misi per esse per formam et per actum substandi illi : et ideo praedicatur etiam (ut dicunt quidam et bene) de eo in quo est, secundum

quod dicimus, quod Socrates est hoc quod est, et Raphael est hoc quod est : materia enim non praedicatur de eo cujus est materia. Similiter esse voco formam compositi quod praedicatur de ipso composito, sicut homo est esse Socratis, et Angelus est esse Raphaelis : et in hoc differt a forma materiae quae non praedicatur de toto composito, nec est forma totius sed partis, scilicet materiae : in his enim quae non sunt generabilia (ut dicunt quidam Philosophi) non est forma partis, sed totius tantum.: vel si est in eis forma partis, non tamen habet nomen diversum vel a nomine formae totius, vel a forma totius. Nec intelligo, quod forma totius sit idem quod universale cum habeat esse in composito : sed ipsa est illa qua aliquid est esse, ut dicit Philosophus, et ab illa per intentionem abstrahitur universale. Dicimus ergo, quod simplicitas quam dicit Augustinus attributum esse Angeli, est illa quae convenit naturae spirituali : et haec est non habere quantitatem, nec habete positionem in quanto, sicut punctum.

Et per hoc etiam patet solutio ad sequens .

Ad aliud dicendum, quod in Angelo bene secundum intellectam accipiuntur componentia, scilicet quod est et esse : sed non oportet, quod sint priora secundum generationem : quia secundum generationem in perpetuis posse est cum esse.

Ad aliud dicendum, quod prima causa in creatione est unum ut multa : unum in substantia, et ut multa in ideis, quod per Augustinum patet in libro LXXXIII Quaestionum , ubi dicit, quod alia ratione creat hominem, et alia ratione creat asinum, et non ad eamdem ideam. Et alibi dicit, quod qui negat ideas esse, negat Filium Dei esse, loquens pluraliter de ideis. Et ita patet, quod in sapientia sunt ideae non differentes secundum naturam ab ipsa sapientia vel substantia divina, et sic ab eo fluunt plura : nihilominus tamen concedimus, quod inter illa quae sunt in compositione substantiae angelicae, est ordo secundum rationem et non secundum tempus : unum enim ad alterum habet se ut subjectum, et alterum ut forma qua quid erat esse.

Ad aliud dicendum, quod Philosophi large sumunt materiam et formam, vocantes materiam esse subjectum ipsius esse secundum actum. Et hoc patet in III de Anima. , ubi dicit Philosophus sic : " Quoniam autem sicut in omni natura aliud quidem est materia in unoquoque genere, hoc autem est potentia omnia illa : alterum autem est causa et efficiens quod est et omnia facit, ut ars ad materiam se habet : necesse est et in anima has esse differentias. " Unde patet, quod potentiam possibilem et potentiam activam Philosophi etiam ponunt in spiritualibus, cum tamen non proprie in ipsis sit materia et forma, sed quod est et esse, ut dictum est. Concedunt tamen quidam intelligentiam angelicam compositam ex materia forma esse, dicentes, quod forma illa sic perficit materiam, quod non est susceptibilis quantitatis vec contrarietatis. Et de hoc amplius dictum est in quaestione de materia prima.

Ad aliud dicendum, quod intelligentia dicitur non dividi per receptionem bonitatum, eo quod per illas appropinquat ad unum : sed generabilia et corruptibilia propter hoc quod sunt immutabilia, dividuntur, eo quod per receptionem dispositionum in quibus est motus, non appropinquant ad unum esse, sed. potius distant ab esse in quo sunt : motus enim et mutatio faciunt distare ab esse ipsum mobile.

Ad aliud dicendum, quod id quod est, cognoscitur in Angelo per duo praecipue,

quorum unum est, quod ipsum substando determinat et particularizat esse naturae angelicae. Alterum est, quod ipsum est in actu substandi accidentibus. Et quod objicitur, quod non sit Angelus in primo nisi ad primam causam, dicendum quod licet Angelus non habeat esse nisi a prima causa, tamen illud quod (labet, non est ipse qui habet : et propter hoc oportet, quod Angelus habens sit subjectum ad formas quas habet, secundum quod dicitur in libro de Causis,quod intelligentia est plena formis. Nec est simile de genere quod recipit differentias : quia licet talis compositio sit potentiae et actus, tamen illud totum compositum est forma ejus quod est res naturae : sed in Angelo compositio assignatur secundum ipsam rem naturae.

Ad ultimum dicendum, quod ipse vocat compositum ibi quod est actus sive effectus generationis : probatur enim ibi, quod materia non est generabilis, neque forma, sed totum compositum tantum.

Ex his patet solutio eorum quae contra objiciuntur.

Auctoritates autem quae pro ista sententia inducuntur, sic intelliguntur :

Prima quae dicit, quod omne quod est citra primum, est hoc et hoc, potest duobus modis intelligi : si enim primum supponat Deum, tunc id quod est citra primum, sunt substantiae particulares creatae : et tunc intelligitur, quod hoc et hoc est quod est et esse : quia omnes sunt compositae praeter primam. Si autem primum supponit causam primam secundum naturam, tunc primum est ens : quia in ente stat resolutio omnium : et tunc citra primum est omne id. quod est in actu secundo causae, et hoc et hoc ponit actum primae et secundae causae, sicut unum ponit hoc et hoc, eo quod est in eo actus entis, et actus proprius, et secundum primum intellectum inducitur ad propositum.

Secunda auctoritas, haec scilicet, Quod est habere aliquid potest praeter id. quod est, etc, etiam habet duos intellectus :

quorum unus est, quod quod est ponat suppositum, et id potest esse subjectum accidentis, quod est praeter ipsum, et aliae naturae ab ipso : sed esse quod dicit actum ejus quod est, non ad miscetur accidenti : quia non habet rationem substandi : sed potius ipsum determinatur per inesse, licet alio modo quam accidens : accidens enim non est esse ejus in quo est : et impossibile est esse sine ipso, sed e converso possibile est esse illud sine accidente : sed esse inest quidem supposito : sed suppositum non potest esse secundum actum sine ipso. Alius est sensus, quod quod est dicitur esse id quod est per actum secundae causae, et istud potest aliquid habere, quia differentiam sequentis causae, sicut vivum habet sensibile, et sensibile rationale, et ab alia et alia virtute : et propter hoc, elicitur aliud ab eo quod est esse, ut est actus primae causae : et illud est indistinctum a quolibet secundorum : si enim distinguitur, oportet quod distinguens non esset ens : et hoc est impossibile : et propter hoc nihil aliud a se . habet admixtum sibi : et in primo sensu inducitur.

Auctoritas tertia, scilicet ista, quod omne compositum esse suum habet ab aliis vel ab alio, sic intelligitur, quod compositum habet esse suum a suis componentibus, quae sunt alia ab ipso : et propter hoc illa auctoritas non multum facit ad propositum : quod enim simplex est, esse suum non habet ab aliis quae sunt intra ipsum, sed potest habere ab alio, efficiente scilicet, quod est extra ipsum.

Quarta, scilicet haec : Omne quod est, alio participat ut sit, etc, sic intelligitur, quod illud quod est, appellatur compositum, et esse vocatur actus ipsius secundum substantiam : aliud autem aliquid actu illo vocatur subjectum illius actus : per actum enim secundum substantiam habet ut sit, per subjectum vero determinatur ad hoc aliquid I et cum sic est compositum, tunc potest participare accidente alio quolibet ab ipso : et ita de hoc

Intellectu intelligitur sive inducitur ad propositum : secundum alium tamen intellectum, ut supra dictum est, tunc participat actu primae causae ut sit, actu vero secundae causae ut sit aliquid determinatum in speciebus.

Caetera sunt per se nianifesta.