ARTICULUS II.

Utrum sonus alterat corpora inanimata et sensum ?

Secundo quaeritur, Utrum sonus alterat corpora inanimata et sensum, vel sensum tantum ? Et hoc est quaerere, Utrum in aere sit motus fractivus tantum et non esse soni, et esse soni tantum sit in sensu, id est, in nervo expanso in tympano auris, ut supra dictum est ?

Et videtur, quod habeat esse in aere sic:

1. Omne sensibile sentitur per medium in quo illud sensibile habet aliquod esse: sed sonus est sensibile: ergo sentitur per medium in quo habet aliquod esse: medium vero est aer: ergo sonus hahet aliquod esse in aere.

2. Praeterea, Quidquid alterat aliquid per se, alterat ipsura per qualitatem quae est ipso secundum esse: aer alterat auditum per se: ergo alterat auditum per qualitatem quae est in ipso.

3. Si forte dicatur, quod hoc non sequitur; quia motus alterat aliquid secundum calidum, et tamen illotus per se non est calidus. Contra hoc est instantia: quia motus non facit calorem nisi per accidens. Prior autem objectio procedit de per se alterante.

4. Si forte dicatur iterum, quod in veritate motus non facit calorem nisi per accidens, sed tamen semper facit eum in subjecto susceptivo caloris. Et similiter aer impulsus percutiens nervum audibilem facit sonum in nervo per accidens, sed tamen semper facit eum: et sicut motus non est calidus, ila aer percutiens non est sonans: et ideo sonus non habet nisi tantum esse in sensu, et non in aere. Contra sic est, quod illud quod alteratur per motum, non. percipit calorem, eisi prius percipiat motum: ergo similiter in sensu auditus non percipietur sonus, nisi prius per eumdem sensum percipiatur motus aeris percutientis: et hoc jam probatum est: quia multi percipiunt sonum, qui non percipiunt motum.

5. Si forte dicatur, quod licet non percipiant, tamen est ibi molus percutiens nervum, Contra hoc est: quia alterationi secundum sensum substantiale est percipere sensibile: si ergo est ibi motus alterans nervum percutiendo ipsum, necesse est ipsum percipi.

6. Praeterea, Si est motus et sonus in nervo aut utrumque est sensibile per se illius nervi, aut unum per aliud, aut unum sine alio. Si primo modo, tunc motus fractivus erit sensibile per se a sensu auditus, quod supra improbatum est. Si secundo modo: aut ergo motus sentitur per sonum, aut e contra: et

quocumque modo dicatur, oporteret semper ictum impellentem nervum sentiri a nervo audibili, quod est contra sensum: quia nos non sentimus nervum nostrum qui est in aure nostra tamquam impulsum a motu aliquo: ergo videtur, quod sonus alterans sensum habeat esse in aere, et recipiatur sine commotione aliqua a nervo.

7. Praeterea, Omnes auctores ita dicunt, quod materia soni est aer: ergo videtur, cum unum quodque habeat esse suum in materia sua, quod etiam sonus habebit esse suum in aere.

8. Praeterea, Nos videmus reflexionem soni ex eo quod aer percussus reflectitur, sicut patet, in sono echo, et non. reflectitur nisi in eo in quo est: ergo sonus habet esse in aere, et non tantum in auditu.

Si hoc concedatur, ostenditur in contrarium: quia jam. ostensum est, quod sonus non durat in esse nisi quamdiu durat commotio fractiva aeris: commotio autem fractiva aeris non est in uno sensibili, quia si esset, sentiretur: ergo videtur, quod sonus non. sit in nervo sensibili, si habeat esse in aere.

Solutio. Etiam Philosophi reputant hanc quaestionem difficilem, scilicet utrum nervus mutetur secundum sonum ex aere percutiente tantum, vel ex aere percutiente et sonante: nos tamen propter rationes supra dictas sequentes dicta naturalium dicimus, quod immutatur ex aere percutiente et sonante per hunc modum: quia aer extrinsecus fractivo motu sonans percutit aerem connaturalem in aure: et ille etiam efficitur percussus et sonans ad similitudinem exterioris. Nervus autem audibilis expansus in tympano auris tangitur ab aere percusso, sed non de necessitate immutatur nisi secundum sonum: et hoc est ideo, quia sensus recipit sensibiles species sine materia. Unde cum materia soni sit aer percussus, sensus auditus percipit sonum sine aere percusso: et tamen non alterat aer percussus nisi agat. Et cum non agat nisi tangat, necesse est, quod tangat nervum. Ideo dicendum, quod solius secundum esse suum quod habet in materia, est in aere, et alterat aerem: sed secundam quod consideratur ut species sensibilis, est in sensu.

Ad hoc autem quod objicitur, quod esse soni non est nisi curii motu fractivo aeris, dicendum quod hoc intelligitur de esse soni quod habet esse ut species in materia, et non de esse soni quod habet ut species sensibilis in sensu, Ex dictis ergo patet unde contingit, quod nos percipimus sonum, et non percipimus aeris motum: quia licet in aere duo sint, scilicet sonus et motus: non tamen de necessitate alterat nervum sensibilem nisi secundum alterum tantum, scilicet secundum sonum.