ARTICULUS II. Quid sit objectum memoriae ?

Secundo quaeritur, Quid sit objectum memoriae ?

Et videtur secundum Aristotelem , quod praeteritum in ratione praeteriti.

Dicit enim sic :

1. " Primum accipiendum qualia sunt memorabilia : multoties enim decipit hoc. Neque enim futura contingit memorari, sed opinabile et separabile esse, supple, contingit futurum. Sic autem est scientia quaedam separativa, quemadmodum quidam divinationem dicunt esse, supple, scientiam separativam , neque praesentis est, sed sensus: sensu enim, neque futurum neque factum cognoscimus, sed tantum praesens. Memoria autem facti est. Praesens autem cum adest, ut album cum quis videt, nulius memorari dicitur. " Ex hoc accipitur, quod memoria est praeteriti.

2. Item, Aristoteles : " Oportet cum secundum memoriam agat aliquis, sic in anima dicere, quod hoc prius audivit, aut sensit, aut intellexit. "

3. Item, Aristoteles : " Ipsius nunc in ipso nunc non est memoria, ut dictum est, sed praesentis quidem est sensus, futuri vero species, facti autem memoria est. "

4. Item, Aristoteles : " Post tempus omnis memoria fit. "

Ex his omnibus patet, quod memoria est praeteriti secundum quod praeteritum est.

Sed super hoc movet dubitationem Aristoteles, Quare memoria dicatur ratione rei absentis esse praeteriti potius, quam ratione passionis quae est in ipsa, dicatur esse praesentis ?

1. Dicit autem, quod manifestum est, quod oportet intelligere hujusmodi aliquid fieri per sensum in anima et in parte corporis habentis ipsam passionem a sensu relictam, ut animalium pictura passio, cujus passionis diximus habitum esse memoriam : tactus enim motus a sensu in animani unum aliquid significat, ut figura quaedam vel motus sensibilis sicut sigillantis annuli. Et intendit dicere, quod sigillum sensibilium remanet in memoria, et est passio et habitus memoriae praesens in ipsa, super quod convertitur memoria in actu recordationis : ergo videtur memoria esse praesentis.

2. Praeterea, Videtur quod non sufficiat hoc quod dicit, quod memoria est praeteriti. Dicit enim, quod memoria est phantasmatis ut imaginis: et ita videtur objectum memoriae esse imago secundum quod est ducens in rem extra.

Sed tunc quaeritur, Utrum omnis motus in anima imaginationis sicut imaginationis sit motus memoriae ?

Et videtur, quod sic : quia

1. Dicit in littera, quod memoria est secundum quod imago.

2. Item, Dicit quod contingit aliquos esse sicut memores vel memorabiles. Hoc autem fit cum aliquis imaginem tamquam. imaginem considerat.

Sed contra :

Omnis artifex mechanicus producens imaginem in materia, convertitur ad imaginem sicut ad imaginem. Et quidquid convertitur ad imaginem sicut ad imaginem, memoratur. Ergo omnis artifex mechanicus ducens imaginem super materiam, memoratur. Inde ulterius procedatur sic : Omnis artifex mechanicus producens imaginem super materiam,memoratur: omnis artifex producens imaginem super materiam, respicit futurum : ergo respiciens ad futurum memoratur : quod falsum est : non ergo omnis molus imaginis sicut imaginis in anima est molus memoriae.

Si. forte dicatur, quod per utrumqueistorum determinatur objectum memoriae, scilicet per praeteritum tempus, et per imaginem. Contra: Dicunt Avicenna et Algazel, quod memoria proprie est conservativa intentionum quas apprehendunt aestimativa et phantasia : et illae non sunt sensatae, sed tamen a sensibilibus elicitae, ut supra habitum est.

Praeterea quaeritur juxta hoc, Quae differentia sit inter motum imaginativae potentiae et memoriae ?

Solutio. Dicendum,, quod in objecto memoria tria concurrunt: quorum unum determinat rem in quam convertitur memoria per actum recordationis, et hoc est tempus praeteritum. Aliud autem est quod ducit rem illam ex parte animae, et est rei proximum, et hoc est imago ut imago, id est, ut ducens in rem, Tertium est illud per quod cognoscitur iila imago esse illius rei, et hoc est intenlio rei elicita per compositionem et divisionem imaginum, et hoc est proximum memoriae : per intentionem enim devenit memoria in imaginem, et per imaginem in rem acceptam in praeterito. Dicti autem hujus sententia latet in libro Alpharabii de Memoria ei reminiscentia. Et sic patet solutio ad objectum ex Avicenna et A1gazele, quia illi dicunt id quod proxi-

mum est memoriae in actu recordationis.

Ad objectum autem Philosophi, quod memoria, non est praeteriti, dicendum, quod Iicet passio quae est in memoria, sit praesens, tamen non utitur ea ut passione vel specie, sed ut imagine rei praeteritae : et hujus simile Philosophus dat duplex, scilicet in pictura tabulae, et in forma speculi : utrumque enim istorum potest considerari in. se, et sic est simile speciei existenti in sensu in particularibus, et in intellectu in universalibus. Si autem consideratur prout ducens in id cujus est imago vel pictura, lunc est simile ei quod existit in memoria, quae per se quidem est sensibilium, per accidens autem intelligibilium , quemadmodum supra dictum est.

Ad id quod quaeritur, Utrum omnis molus imaginis ut imaginis sit motus memoriae ?

Dicendum, quod non quemadmodum bene probat objectio. Tria enim sunt de ratione objecti, memoriae, scilicet tempus praeteritum, imago ut imago, et intentio quae facit hanc imaginem esse hujus rei praeteritae.

Ad ultimum dicendum, quod supra in duobus tacta est differentia imaginativae et memoriae, scilicet in modo conservationis, et conservantis. Hic autem additur tertium, scilicet quod memoria est potentia reflexiva in rem praeteritam per imaginem et intentionem et tempus, ei ideo dicit motum qui est ab anima in rem : imaginatio autem est imago derelicta a sensibili recepta are, et ideo dicit motum qui est a re in animam.