ARTICULUS III. . Quae primi peccati causa fuit

?

Tertio quaeritur, Quae primi peccati causa fuit ?

1. Cum enim duo sunt moventia secundum Philosophum, intellectus scilicet et phantasia, dicit Philosophus , quod intellectus est semper rectus, phantasia autem est recta et non recta: sed in Angelo non est nisi intellectus : ergo videtur, quod semper rectus: et ita numquam movet ad peccatum.: et sic videtur, quod Angelus non potuerit peccare per causam quam in se habuerit. Per causam autem exteriorem peccare non potuit: quia exterior causa non potuit eum movere ad opus nisi Deus : Deus autem non movet ad peccatum.

2. Item, Angelus secundum naturam intellectum habet deiformem : intellectus vero deiformis est super simplices rerum veritates : ergo impossibilis est ad deceptionem. : et ita videtur, quod non moveat ad peccatum.

3. Item, Dicit Augustinus, quod non est credendum Adam spirituali mente praeditum hoc putasse, quod Deus sciens bonum et malum futurus esset: sed in hoc decipi poterat, quia credebat veniale quod erat damnabile. Ergo multo minus credendum est hoc de Angelo, quod fuit deceptus, cum a principio creationis suae intellectu deiformi fuerit praeditus : et ita videtur, quod ex, deceptione intellectus non inclinatus fuerit ad peccatum.

Sed contra est quod :

i. Dicit Damascenus in libro 11 de Fide orthodoxa: " Liberi arbitrii sui ele-

ctione versus est ab eo quod est secundum naturam, in id quod est praeter naturam : et elevatus est adversus Deum qui fecit ipsum, adaequari ipsi volens. Et sic primo desistens a bono in malum devenit ,)) Si igitur liberi arbitrii electione peccavit, et electio non. est sine intellectu et ratione, ut dicit Philosophus , videtur quod intellectus ejus movit ad peccatum.

2. Item, Anselmus in libro de Casu diaboli dicit: " Cum dico quia Angelus deseruit justitiam volendo quod non debuit, aperte ostendo, cur et quomodo illam deseruit, Nam ideo illam deseruit, quia voluit quod velle non debuit, et hoc modo id volendo quod non debuit, illam deseruit. Nulla autem causa praecessit hanc voluntatem, nisi quia velle potuit. Nec ideo voluit, quia, potuit: quia similiter velle potuit bonus Angelus, nec tamen voluit. Nam nullus vult quod velle potest : ideo quia potest sine alia causa, quamvis numquam velit si. non potest. Cur ergo voluit ? Non nisi quia voluit. Nam haec voluntas nullam aliam habuit causam, qua impelleretur aliquatenus aut attraheretur : sed ipse sibi, si dici potest, efficiens causa fuit effectus . "

3, Item, Augustinus in libro de libero arbitrio dicit, quod efficiens causa peccati non est nisi voluntas.

Contra hoc totum videtur esse quod dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus : " Igitur malum est praeter vitam, et praeter interitionem, et praeter causam, et praeter principium, et praeter finem, et praeter diffinitionem, et praeter voluntatem, et praeter substantiam . " Ex hoc accipitur, quod malum et peccatum daemonis fuerit praeter voluntatem, et praeter intel1ectum ejus.

Solutio, Praenotandum, quod an et quando et unde et in quo sit malum, alibi est determinandum : unde consentiendo Sanctis dicimus, quod actus peccati non habet causam nisi voluntatem : malum autem secundum quod hujusmodi, nullam habet causam, sed est defectus et infirmitas incidens ex carentia boni et justitiae : actus autem voluntatis secundum quod hujusmodi, duas habet causas, scilicet voluntatem ut proximam, et Deum in voluntate moventem ut causam primam :sed. tamen actus peccati non est separabilis a defectu boni, qui malum est, nisi potentia et ratione : et ideo peccatum causam habet voluntatem et non Deum, Difformitas autem peccati a nulla causatur extremitate, sed tantum a quadam privatione : quia scilicet vult quod non debet. Aversio autem voluntatis a debito et justitia et bono, quae non est nisi privatio et non volitum, neque intellectum, neque intentum inducit defectum boni in actu qui est peccatum et malum. Et hoc est quod dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus , d malum daemonis est praeter intellectum deiformem esse. Haec tamen omnia alibi sufficientius determinabuntur.

Dicendum ergo ad primum, quod intellectus daemonis in pluribus decipi poterat, sicut in auctoritate Anselmi supra ostensum est. Et quod dicit Philosophus, quod intellectus semper est rectus, intelligitur de intellectu qui procedit ex principiis per se notis et veris: intellectus autem voluntarorium et moralium procedit ex cont ingentibus possibilibus aliter fieri, sicut quod Deus suam creaturam quam ad imaginem suam fecerat, extrema condemnatione non puniret, et hujusmodi alia quae ponit Anselmus, quae daemoni promittebant impunitatem.

Ad aliud dicendum, quod intellectus

deiformis creatus Angeli non decipitur in veritate rerum earum, quae sunt necessario, vel frequenter, vel raro : sed in his quae pendent a voluntate Dei vel Angeli vel hominis, non habet nisi conjecturas, sicut est punire aeternaliter et non ignoscere pro tali culpa : et ideo in talibus potest decipi.

Et si objiciatur, quod diabolus scivit rationes juris, et ideo scivit, quod talis poena debebatur tali culpae, patet solutio per Anselmum supra inducta, quia scivit justam quidem esse poenam : sed an Deus facturus esset quod juste facere posset, ignoravit, praecipue cum sicut in vindicta sit decor justitiae, ita in ignoscentiam sit decor misericordiae et bonitatis : et misericordia saepe superexaltat judicium .

Per hoc etiam patet solutio ad sequens.

Verbum autem Dionysii ultimo inductum, intelligitur de malo contracto in actu et opere voluntatis.