ARTICULUS II.

Utrum caelum sit generabile et corruptibile ?''

Ad secundum proceditur sic : 1. Dicitur in Genesi : In principio creavit Deus caelum et terram . Et in symbolo : " Credo in Deum Patrem, etc. " Ergo caelum incepit secundum sui substantiam : quidquid autem incepit secundum sui substantiam, ingreditur in esse substantiale : cum ergo generatio secundum Boetium in Topicis, nihil sit quam ingressus in esse substantiale, caelum erit generatum.

Praeterea, Primum opus naturae in eodem subjecto est generatio : si ergo caelum est opus naturae, est per generationem : sed caelum est opus naturae.

Quod probatur : dicit enim Philosophus in libro I Caelo et Mundo : Res sempiterna fixa est in tempore infinito, et non est absque faciente eam omnino . Si ergo illud est, secundum hoc est natura faciens res sempiternas necessario : et ipsa facit res una ut sit existens, et ut sit non existens in hora, et ut sint quaedam res semper existentes, et quaedam res semper non existentes in tempore infinito. Ex hoc accipitur, quod caelum quod dicitur hic res semper existens, est opus naturae, et est generatum.

2. Praeterea, Quidquid est susceptibile alterationis, illius materia aliter se potest habere ad formas diversas. : cujuscumque materia est in potentia ad formas diversas, illud est transmutabile secundum generationem et corruptionem. Probatio : Omnis forma contenta in materia per dispositiones aliquas, mutatis dispositionibus illis, non manebit forma substantialis. Haec propositio probatur per inductionem omnium generatorum et corruptorum, sive sint simplicia, sive composita sint. Constat autem, quod dispositionum mutatio non sit nisi per alterationem. Ergo omne quod alteratur, mutatur per generationem et corruptionem : caelum alteratur : ergo est generabile et corruptibile. Quod caelum alteretur, patet in luna : quandoque enim est monoidos, quandoque dicotomos, quandoque amphitricos, et quandoque plena, quandoque etiam tota tenebrosa, secundum conjunctionem et propinquitatem et distantiam ejus a sole. Similiter patet in eclipsi lunae, quando obscuratur ex interpositione terrae inter eam et solem.

Si forte dicatur, quod non est simile de luna et de natura orbis : sola enim luna sic alteratur. Contra hoc est, quod dicit Philosophus, quod eadem est natura glebae et totius terrae . Ergo a simili

eadem est natura lunae et totius orbis. Praeterea sic non solvitur inconveniens. Nihilominus adhuc sequitur, quod luna sit generabilis et corruptibilis :

3. Item, Dicit Gregorius , quod omnia simul creata sunt in materia confusa : et ita videntur omnia esse ejusdem materiae : ergo et ejusdem transmutationis : cum ergo quaedam sunt generabilia, caelum erit generabile.

4. Item, Ponit Plato dicens caelum esse generatum ex hyle, et per voluntatem opificis manere indissolubile, et non ex propria natura.

Sed contra :

1. Quod est generatum, est transmutabile per actionem et passionem contrariorum : sed caelum non est tale : ergo non est generatum.

2. Item, Nihil est generabile et corruptibile, quod non habet causam generationis et corruptionis : causa autem generationis et corruptionis contrarietas est mutans et alterans subjectum : et hoc est in illis tantum quae habent materiam communem cum generabilibus et corruptibilibus : cum igitur caelum non habeat materiam talem, ipsum non est generabile et corruptibile.

3. Item, Dicit Philosophus in libro de Substantia orbis, sic : Si aliqua corpora simplicia sunt, quorum forma caret contrariis, contingit quod istae formae sint neque generabiles, neque corruptibiles, neque habentes substantiam communem cum generabilibus et corruptibilibus . Cum igitur sit talis forma coeli, non erit generabile vel corruptibile.

4. Item, In XI Metaphysicae dicitur, quod caelum est in potentia ad ubi tantum, et non ad substantialem vel accidentalem formam : ergo non est generabile neque corruptibile.

5. Item, Sumantur rationes Philosophi in fine primi de Coelo et mundo , scilicet cujus motus non est contrarium, ipsum etiam in subjecto non habet contrarium : sed motui caeli non est contrarium : ergo caelo non est contrarium : et ita neque corrumpitur, neque generatur.

6. Item, Cujus motus est perpetuus, ipsum est perpetuum : sed motus caeli est perpetuus, ut probatur in VIII Physicorum : ergo caelum est perpetuum.

7. Item, Omne quod per transmutationem generatur, transmutatur ab aliquo corpore quod est prius ipso : sed nullum corpus est prius caelo : ergo non est generatum.

8. Item, Omne quod generatur, secundum formam substantialem erit de potentia in actum per aliquod existens actu simile in specie. Hoc patet in generatione simplicium et compositorum. Ergo si. caelum est generatum, oportet quod sit aliud caelum ante ipsum, et sic in finitum.

9. Item, Omne generabile corruptibile est : ergo si caelum est generabile, est corruptibile : omne autem corruptibile corrumpitur terminato tempore : ergo si caelum est corruptibile, corrumpitur, et generatur aliud caelum per successionem, sicut animalia. et homines, et elementa.

Et istae sunt rationes Philosophi, Contra hoc objicit Joannes Philosophus quidam , sic : Quidquid est perpetuum, habet potentiam infinitam ad esse : potentia autem infinita non est nisi corporis infiniti, ut probat Philosophus : sed caelum non est infinitum, ut probatur in libris de Caelo et Mundo : ergo potentia ejus non est infinita, et ita non est perpetuum.

Soliti0. Dicendum, quod generatio duobus modis dicitur: est enim generatio inceptio esse post non esse quoquo modo : et sic creatio est generatio, et sic caelum est generatum. Dicitur etiam generatio transmutatio materiae ad formam substantialem per actionem et passionem contrariarum qualitatum altcrnaiitium materiam: et hoc modo caelum non est generatum. Similiter corruptio duobus modis dicitur, scilicet cessatio ab esse quoquo modo : et sic omnia creata sunt corruptibilia voluntate divina : tamen quaedam eorum non corrumpuntur, sicut caelum, et Angeli, et quaedam alia de quibus habebitur infra in quaestione de mundi innovatione. Dicitur etiam corruptio transmutatio ab esse per actionem et passionem contrariarum qualitatum alterantium substantiam, remanente materia eadem numero sub esse et non esse ipsius formae : et hac ratione non est caelum corruptibile : et secundum hunc modum loquuntur Philosophi dicentes caelum esse perpetuum vel aeternum, nihil aliud intelligentes per perpetuitatem illam vel aeternitatem nisi intransmutabilitatem secundum formas substantiales et accidentales causatam ex privatione contrariarum qualitatum agentium et patientium in ipso.

Sunt tamen qui dicunt, quod triplex est causa corruptionis, scilicet voluntas Dei, quantitas, et contrarietas: et illa quae sunt sine quantitate et contrarietate, ut spiritus creati, habent unam causam corruptionis tantum, scilicet voluntatem Dei. Illa autem quae habent materiam determinatam per quantitatem, solum habent duas : eo quod quantum divisibile est: et quod dividitur, corrumpitur a figura propria, praecipue circulare et pyramidale : quia sicut dicit Philosophus in fine tertii de Caelo et Mando , circulus non dividitur in circulos, neque pyramis in pyramides. Quae autem habent materiam distinctam quantitate et contrarietate, habent omnes tres causas corruptionis, ut generabilia et corruptibilia. Et ista distinctio stat in primo et ultimo membro, sed non in medio : quia quantitas non est causa corruptionis, ut patet in mathematica : mathematici enim abstrahunt a transmutatione et tempore, et tamen considerant quantitatem divisibilem. Praeterea, Si divisio est in quantitate caeli, illa non est secundum scissionem partium corporis, sed secundum figurationem totius divisionis per numerum graduum, hoc modo quo significatur quantitas totius panni per numerum ulnarum. Unde Boetius in libro de Trinitate, ''caelestia dicit esse corpora immortalia.

Dicendum ergo ad primum, quod si accipiatur ingressus in esse secundum primam significationem generationis, tunc est generalis diffinitio Boetii omnibus creatis. Si autem secundum secundam, tunc non convenit caelo, sed generabilibus et corruptibilibus. Concedimus tamen, quod duplex habet opus, scilicet influxionis, et generationis : quod patet : quia post generationem adhuc influit esse. Unde intelligitur, quod opus influxionis diversum est ab opere generationis. Et secundum hoc necessaria sunt opera naturae.

Si quaeritur, Quae sit illa natura? Dico, quod hoc est forma caeli influens caelo esse et permanere et moveri per potentiam vivificandi et movendi caetera : et de hac natura intelligitur quod dicit Philosophus in VIII Physicorum, quod natura est causa vitae in omnibus . Utrum autem haec natura sit anima caeli et motor ejus, infra determinabitur : quia forte eadem est natura agens causans esse caeli et motum ejus, sicut videtur Philosophus Averroes velle in libro de Substantia orbis, ubi dicit sic : " Corpus caeleste non indiget virtute manente in. loco semper tantum, sed etiam virtute largiente in se et in sua substantia permanentiam aeter-

nam : quoniam etsi sit simplex, et ideo non habet potent iam ad corruptionem, tamen est linitae actionis necessario, quia est finitarum dimensionum, et determinatum a superficie continente ipsum : et omne tale cum intellectus posuerit ipsum existens per se absque eo quod aliquid largiatur ipsi permanentiam et aeternitatem, necesse est ut sit ita diffinitae permanentiae sicut est difflnitae actionis : et ideo necesse est in intellectu potentiam esse largiente ipsi permanentiam aeternam, quemadmodum ipsi largitor motum aeternum : et non hoc tantum, sed necesse est hic esse virtutem quae largitur ei motum proprium suae actionis quae est aeternitas inter caeteros motus, scilicet motum localem in circuitu, et figuram propriam ipsi motui, scilicet sphaericam, et mensuram propriam unicuique istorum corporum, id est, corporum inferiorum, et convenientiam inter ea ad invicem in ordine et quantitate, ita ut ex omnibus perficiatur unus actus, scilicet totus mundus . " Ex. istis verbis habetur, quod forma caeli quaecumque sit illa, influit caelo esse, et permanere, et figuram, et moveri, et aliis per ipsum caelum: et hac ratione dicitur caelum opus naturae, et non ratione generationis. Sunt tamen qui dicunt, quod est natura naturans, et natura naturata. Natura naturans est Deus, et illius opus est caelum : et est natura naturata, et illius opus sunt generabilia et corruptibilia.

Ad aliud dicendum, quod duplex est alteratio: quaedam enim est alteratio quae exigit praeparationem ipsius subjecti per qualitates sensibiles secundum tactum : et haec praecedit generationem. Quaedam est sine praeparatione subjecti, sicut est immutatio diaphani a lucido vel tenebroso praesente : et haec non praecedit generationem de necessitate : et haec est alteratio orbis et lunae : luna enim propter inferioritatem sui orbis ignobilior est caeteris stellis, et ideo talem recipit immutationem, nihilominus tamen orbis in qualibet parte non stellala secundum hujusmodi alterationem alteratur.

An aliud dicendum, quod non sequitur hoc, si omnia habent materiam creationis communem, quod habeant materiam communem absolute: et de hoc dictum est in quaestione de materia prima supra.

Ad auctoritatem Platonis dicendum, quod Plato loquitur per quamdam rationem similitudinis ad. opificem mechanicum, qui proponit sibi materiam, et inducendo formam artificialem super diversas partes materiae constituit opus unum : unde in aliqua parte fundamentum, et in aliqua parte parietem. Similiter Deus in aliqua parte materiae facit caelum et in aliqua terram, etc: tamen illa pars materiae quae est in caelo, non est eadem specie vel genere cum materia quae est in generabilibus et corruptibilibus.

Utrum autem materia sit ante vel non, infra determinabitur in quaestione, Utrum Omnia simul facta sunt ?

Ad objectum Joannis dicendum, quod virtus infinita simpliciter est ejus quod est infinitum simpliciter, sicut increati : sed virtus infinita ab alio, scilicet a Deo continente, bene potest esse corporis infiniti et creati. Aliter posset dici et melius, quod virtus duobus modis dichtuf infinita, scilicet in se, et in comparatione ad tempus. Illa quae est infinita in se, non potest esse nisi in subjecto inlinito : et cum non sit corpus infinitum, virtus non potest esse infinita sic. Virtus autem infinita in respectu temporis, id est, quae continet in esse in infinito tempore, non exigit subjectum infinitum. Sed haec solutio videtur esse contra Aristotelem in fine octavi Physicorum , ubi probat, quod virtus corporis finita non est in tempore infinito. Unde secundum

ipsum est distinguendum, quod duplex est virtus : quaedam in corpore, scilicet quae determinat corpus secundum sui quantitatem, ita quod major est in toto quam in sui parte, et major in magna quam in parva, sicut virtus gravis et levis et calidi et frigidi et hujusmodi: et de tali virtute tenet ratio Joannis. Est etiam virtus quae nec est corpus, nec in corpore secundum hunc modum, sicut illa quae non est major in toto quam in parte : eo quod ipsa non determinat corpus secundum sui quantitatem, sed est completiva substantiae materiae secundum quod hujusmodi: et quia substantia materiae secundum se non habet divisionem, ut dicit Philosophus in I Physicorum , ideo illa est indivisibilis, sicut formae substantiales sunt, et anima rationalis, et talis est virtus caeli: et ideo probat de ipsa Aristoteles, quod est indivisibilis, impartibilis, nullam habens magnitudinem. Et haec solutio est secundum Aristotelem in fine octavi Physicorum et in III Metaphysicae ,

Levius posset diei, quod ad hoc quod non sit transmutatio vel motus aliquis in aliquo, non exigitur virtus aliqua, neque finita, neque infinita. Si enim quaeratur, Quare caelum non moveatur motu processivo ? Sufficit dicere, quod non habet virtutem affixam organis ordinatis ad motum processivum, sicut sunt alae, et pedes, et hujusmodi. Similiter cum caelum non transmutetur secundum generationem et corruptionem, non exigitur virtus determinata, sed. potius virtutis privatio ordinatae ad generationem et corruptionem.