CAPUT XIII.

De proprie proprio qualitatis quod est secundum eam dici simile vel dissimile.

Proprie autem proprium qualitatis est (quod et omni convenit et soli) secundum qualitatem qualia similia, aut dissimilia dici. Unum enim in qualitate est simile, sicut unum in substantia est idem et unum in quantitate est aequale. Aut igitur in diversis est eadem qualitas, aut diversa. Si eadem, tunc dicuntur illa sic affecta similia. Si autem diversa, tunc dicuntur illa sic affecta dissimilia: ut etiam dicit Boetius similitudo est rerum differentium substantia et subjecto qualitas eadem. Similia igitur et dissimilia secundum solas dicuntur qualitates : simile enim et dissimile alterum alteri non est secundum aliquod aliud praedicamentum, nisi secundum illud quod est quale secundum praedicamentum qualitatis. Proprie ergo proprium qualitatis est, secun- dum eam simile vel dissimile alterum altero dici.

Cum autem dicitur quod similitudo est eadem qualitas in differentibus substantia et esse, non potest accipi eadem numero qualitas : quia eadem numero qualitas non potest esse in differentibus numero, cum qualitas sicut et alia accidentia numerentur numero subjecti. Nec sufficit quod sit eadem genere, quia sic omnia essent similia: nihil enim est quod aliquam non suscipiat qualitatem. Relinquitur quod similia sunt, quorum qualitas est una specie. Unde quandocumque ostendentes erimus convenientiam diversorum in una qualitatis specie, dummodo simpliciter et non secundum quid insit utrique, ostendemus quoniam illa sunt similia. Si autem qualitas illi uni inesset secundum quid et alteri simpliciter, tunc per unam qualitatem quae sic inesset utrique non probaretur quod illa essent similia, nisi secundum quid: quia aliter aethiops qui est albus secundum dentes et nix quae est alba simpliciter essent similia, quod est falsum: et ideo etiam grammaticus perfectus non est similis grammatico discipulo in grammatica, sed dissimilis, et in aliis est similiter.

Sed objiciunt quidam de hoc quod Boetius dicit quod species est essentialis similitudo individuorum, et genus est essentialis similitudo specierum. Ergo secundum genus et speciem aliquid dicetur simile alteri et dissimile, cum tamen genus et species non sint qualitates eorum quorum sunt genera et species. Ad quod dicendum, quod similitudo primo et per se est in qualitate et secundum qualitatem , per posterius autem in his quae (quamvis essentialiter non sint qualitates) habent tamen modum praedicationis in quale, sicut sunt formae substantiales. Et si dicatur quod nec genus nec species praedicatur in quale, sed in quid, Dicendum quod praedicari in quid non habent in quantum sunt formae, sed in quantum sunt formalia vel formata per differentiam constitutivam quae est forma. Quod au-

tem similitudines sunt specierum vel individuorum, habent in quantum sunt formae et qualitates essentiales specierum vel individuorum. Hoc igitur est proprie proprium.