Sectio V Utrum anima separata cognoscere potest secreta cordis seu actus liberos internos aliorum

De hoc fuse agitur in materia de Angelis. D. Thomas cum suis negat 1 p. q. 57. arlic. 4. Ratio eorum est, quia voluntas rationalis soli Deo subest, et ideo quae ex ea dependent, soli Deo sunt nota. Oppositum tenet Scot. 2. d. 9. q.2.ad 1.t 4. d. 10. q. 8. ad 3. et d. 45. q. 4. ad 2. quibus locis tenet Angelum (idem est de anima separata ) posse videre cogitationes cordis, si permitteretur. Sequitur Occhamn2. quest 20. et quodl. 14. quaest. 13. Gabr. 2. d. 9. q. 2. art. 2. et lect. 31. in Can. Bassol. 2. d. 9. q. 2. Major.q. 3. Leuchet. q. 1. Holcot. 2. q. 4. ad 2. Favet Herveus 3. d. 8. q.

3. Durand. 2. d. 3. q. 7. n. 18. et q. 8.num. 6. dicentes solum abscondi posse actus intentionem. Probatur primo, ex Scolo,quia non est magis improportionatus actus voluntatis intellectui separato quam ipsa voluntas, quam tamen videre potest.

Si dicas, quod occultatur actus. Contra, hoc erit alia volitione ;ergo illa videri potest, nisi alia volitione occultetur, et sic in infinitum.Respondet Cajet. voluntatem esse ordinis naturalis, actum non. Contra, non magis dependet actus a dominio voluntatis, quam haec a dominio Dei, ergo si ista dependentia excludit ab ordine naturali actum,idem erit de voluntate. Confirmatur, libertas non est aliquid essentiale vel intrinsecum actui, sed tantum respectus ad dominium causae, ex dictis sect 15. disp. praeced, ergo si videt anima actum necessario idem erit de libero. Patet consequentia, quia contingit eumdem actum de necessario fieri liberum, ut ibi dixi.

Secundo, intellectus videt actus liberos proprios ;ergo alias intellectus, saltem perfectior, videre potest eosdem, quia causae aeque perfectae possunt in effectus aeque perfectos ejusdem rationis , verbi gratia, si hic ignis comburit hoc lignum, omnis ignis aeque perfectus vel perfectior idem praestare potest ;et si hoc coloratum videri potest ab hoc oculo, potest et ab omni alio aeque perfecto vel perfectiori.

Responderi potest ex Cajet. d. art. 4. quod argumentum supponit falsum,nempe Angelum vel animam accipere cognitionem a rebus, cum tantum cognoscat per species innatas. Contra primo, quia optime probat Scot. 2. d. 3. q. 11. Angelum posse accipere species a rebus, alioquin esset imperfectissimus inter substantias. Secundo, quacumque specie acquisita vel innata, cognoscit actum necessarium, vel licentiante eliciente liberum secundum se, per eamdem posse videre actum liberum secundum se, probat argumentum. Praeterea habet quis speciem, qua actum suum liberum cognoscit, vel eum sine specie intuetur ; ergo habet etiam, vel potest habere speciem acquisitam vel innatam ad similem actum in alio cognoscendum, vel eum sine specie intuebitur, alioquin non poterit eum videre,etiamsi voluerit operans.

Tertio, sequeretur quod intellectus separatus non posset videre actus appetitus vel phantasiae, quia participant rationem. et libertatem, ut ait D. Thom. citatus ad 3, consequens est absurdum ;ergo. Sequela patet, quia actus illi dependent a dominio voluntatis quo imperantur , et praeterea sunt minus proportionati voluntati, quia corporei, quam actus spirituales intellectus.

Dices, non dependere immediate a dominio voluntatis. Contra primo, quia idem est de actibus intellectus ;ergo omnes cogitationes intellectus videri possunt ab intellectu separato, quod negas. Secundo, effectus omnes dependent immediate quoad esse et non esse a dominio voluntatis Dei,et propter hoc non effugiunt cognitionem intellectus separati ;ergo neque effugient actus propter dominium immediatum voluntatis creatae. Confirmatur, si Deus reproduceret actum meum internum, posset ab intellectu separato videri ;ergo, et antea potuit. Patet consequentia, quia, actus est idem numero et potentia ;ognitiva eadem, omnino immutata et naturalis ;ergo sequetur idem effectus. Patet consequentia, quia, ut ait Aristot. 2. de Gen. an. com 56. Idem manens idem, semper natum est facere idem.

Objicies ex D. Thoma citato Jerem. 17. Ego Dominus, scrutans et probansrenes. Respondetur hinc, et ex multis aliis locis Scripturae et Patrum, constat intellectum separatum non habere potentiam proximam ad cogitationes cordis intelligendas non tamen probatur quin ex parte sua habeat quod requiritur, si reliqua extrinseca ponerentur. Quare autem non ponantur, Deus scit;nobis certo constat multa posse spiritus malos circa nos, quae facere non permittuntur, ut ait Magister 2. d. 7. c. ull et Scot. 4. d. 10. q. 8. ad 3. Deo, vel superioribus Angelis impedientibus. Qua ratione magi, qui opera daemonum fecerunt ranas, cyniphes facere non potuerunt. Unde August. 3. sup. Gen. 9. Quid autem per naturam possint, et non possint per prohibitionem, et quil per ipsius naturae suae conditionem, non sinantur homini explorare difficili, imo impossibile est. Per hoc expediuntur multa argumenta contra hanc sententiam, quia fatemur intellectum separatum non habere potentiam proximam ad cogitationes cordis cognoscendas, per quod satisfit omnibus auctoritatibus, id reservantibus Deo. Addimus tamen, si haberet paratum Dei concursum, quod posset eas cognoscere, quod est habere potentiam remotam, non proximam, ut bene explicat Doct. 4. d. 49. q. 6. sig. Dico ergo, num. 10. Sed quia ex professo de hoc agiturtractando de Angelis, non immoror.