ARTICULUS III. ''De qualitatibus stellarum .

Tertio, Quaeritur de qualitatibus stellarum.

Dicuntur enim quaedam stellae calidae et siccae, sicut Sol : et quaedam frigidae et siccae, sicut Saturnus : quaedam frigidae et humidae, sicut Luna : quaedam calidae et humidae, sicut Jupiter.

Et videtur hoc multipliciter inconveniens. Primo : quia tales complexiones qualitatum activarum et passivarum non sunt nisi in materia generabili et corruptibili : stellae autem hujusmodi non sunt,

ut probatum est superius. Secundo : quia si tales complexiones sunt in stellis, tunc videtur, quod sufficiant quatuor stellae, sicut sufficiunt quatuor elementa : cum tamen videamus innumerabiles stellas in orbe.

Si forte dicatur, quod istas qualitates habent secundum effectum in inferioribus, et non afficiuntur eis in seipsis. Contra : Nullum agens agit ultra suam speciem : ergo agens quod non est calidum, non agit actione calidi nisi per accidens. Unde cum stellae habeant istas actiones per se, ut determinant Philosophi, videtur quod afficiantur eis.

Praeterea, Videtur quod omnes stellae sint calidae : de proprietate enim luminis est ex motu radiorum et reverberatione excitare calorem.

Ad hoc sunt tres responsiones scriptae in libro de ''Substantia orbis .

Prima, quod istae qualitates aequivoce sunt in stellis et elementis, sicut etiam diaphanum, et illae quae sunt in elementis, sequuntur actionem et passionem. Sed ista solutio non videtur stare : quia si aequivocus esset calor superior, similiter frigus, etc, tunc alterius rationis calorem deberet efficere in inferioribus quam istum, et sic de caeteris.

Alia solutio est, quod stellae habent istas qualitates, et tamen non afficiuntur eis. Et non sequitur, si faciunt eas in inferioribus, quod habent eas in seipsis : quia non sequitur, quod alterans secundum aliquam qualitatem, disponatur secundum eamdem : id enim quod movet localiter, calefacit, et tamen non de necessitate est calidum. Similiter calidum quandoque nigrificat, et tamen non de necessitate est nigrum : aliter enim iretur in infinitum, si omne movens secundum aliquam formam, esset mobile secundum eamdem.

Tertia solutio est, quod sicut in motu locali venitur ad unum movens immobile, ita in motu alterationis secundum qualitates primas necesse est venire ad unum alterans non alterabile secundum easdem qualitates : tamen qualitates primae sunt proprietates quae habent elementa a stellis moventibus non alterabitibus secundum qualitates illas, sicut et motus primus est proprietas quam habet primum mobile a motore primo secundum motum illum immobili.

Et per hoc patet solutio ad omnia praeterquam ad ultimum, ad quod dicendum, quod stellae movent per radios et per proportionem situs eorum quae causantur ex motu : et hoc cum de ratione luminis sit inducere calorem, tamen quia lumen illud non est unius naturae in omnibus stellis, nec proportio situs est una in omni tempore motus, ideo non semper faciunt in inferioribus idem.

Ad. hoc autem quod potest quaeri, Quare sunt plures stellae quam quatuor, cum tamen accipiantur qualitates stellarum secundum complexionem qualitatum elementorum ?

Dicendum, quod stellae sunt moventes elementa ad generationes et corruptiones rerum, et sicut est multiplex generatio, ita necesse est esse multiplicem motum : et ideo multa sunt moventia quae sunt stellae: et multipliciter movent secundum conjunctiones et praeventiones et alios respectus stellarum in se et in imaginibus et spatiis caeli, ut dicit Albranazar in libro Judiciorum.