ARTICULUS II. De fine motus caeli.

Ultimo quaeritur de fine motus caeli.

Et videtur, quod generatio et corruptio inferiorum sit finis motus caeli : quia

1. Hoc expresse ostenditur in libro II de Generatione et Corruptione , quod ex allatione superiorum continuatur generatio et corruptio,

2. Item, In Glossa super Apostolum, ad Romanos, viii, 23, dicitur, quod superiora motu suo nobis serviunt. Et multi sanctorum dicunt, quod moventur ad implendum finaliter numerum electorum.

Sed hic est objectio Averrois : quia nihil movetur propter indignius se : generatio autem et corruptio inferiorum indignior est caelo : ergo non movetur finaliter propter illam.

Praeterea, In II de ''Caelo et Mundo , dicitur, quod caelum supremum uno motu consequitur bonitatem primi, et orbes inferiores pluribus motibus : sed id quod consequitur motor per motum, est finis motus : ergo aliqua bonitas primi, finis ejus est.

Juxta hoc quaeritur, Utrum motus caeli idem habeat pro fine quod habet pro primo movente, ut fiat ab eodem in idem ex parte moventis, sicut ab eodem in idem ex parte figurae ?

Item juxta hoc quaeritur, Utrum consequitur finem suum per motum qui est in toto tempore, vel per circulationem unam? quia perfectior motor pauciore motu consequitur finem et bonitatem, ut dicitur in II de ''Caelo et Mundo . Cum ergo motor caeli perfectissimus sit in natura, videtur quod una circulatione deberet consequi finem suum. Si autem hoc datur, tunc omnes sequentes circulationes superfluae erunt.

Solutio. Dicimus ad primum , quod generatio et corruptio inferiorum non simpliciter est finis motus caeli, sed consequuntur finem : finis autem intentus a motore est, ut aliquid bonitate et nobilitate assimiletur primo motori, scilicet Deo : illa autem bonitas et nobilitas est : quia cum Deus absolute sit causa omnium, intendit motor naturalis caeli imitari eum ex hoc quod sit causa prima in natura rerum naturalium generabilium et corruptibilium.

Et ex hoc patet solutio ad primum.

Ad id quod juxta hoc quaeritur, di-

cenadum quod idem numero est primum movens moventem, et finis qui acquiritur per motum ejus : bonitas enim et nobilitas, de qua dictum est, ut desideratum movet motorem caeli, et eadem bonitas est quam consequitur per motum.

Ad id quod postea quaeritur, dicendum quod duplex est finis, scilicet finis ut terminus, et finis ut finis. Finis ut terminus est quem consequitur motor in operatione una perfecta : et ideo dicitur terminus, quia terminat opus perfectum unum. Finis ut finis est quem consequitur motor in omnibus operationibus suis, et ille dicitur finis ut finis, quia quietat moventem.

Dicendum ergo, quod motor caeli per rationem suam unam consequitur finem ut terminum, sed per motum qui est in toto tempore, consequitur finem ut finem. Et est simile de motore in generatione, qui intendit permanentiam in simili, et consequitur finem illum ut terminum in generatione una, sed permanentiam ut finem simpliciter non consequitur, nisi per generationem indefessam vel inquietam. Expressius simile est in. motore augmenti, qui intendit perfectam quantitatem, et hanc consequitur ut terminum in augmentatione una, sed ut finem simpliciter consequitur in augmentationbus omnibus : et tunc quiescit, quia sicut dicit Philosophus in II de Anima , omnium natura constantium terminus est et ratio magnitudinis et augmenti.