ARTICULUS I.

Utrum in Angelis sit possibilis intellectus, et agens ?

Quaeritur ergo primo, Utrum in Angelis sit possibilis intellectus, et agens? Et videtur, quod sic : quia 1. Dicit Philosophus in III de Anima :

" Quoniam autem in omni natura aliud quidem est materia in unoquoque genere, hoc autem est potentia omnia illa : alterum autem est causa et efficiens, et omnia facit ut ars ad materiam se habet : necesse est et in anima has esse differentias : et hujusmodi quidem differentia qua omnia fiunt, est intellectus possibilis : illa vero qua est omnia facere, est intellectus agens : " ergo similiter et in Angelo necesse est has esse differentias.

2. Item, Omne cognoscens cognoscibilia, fit unumquodque illorum secun-

dum actum. Cum ergo Angelus cognoscit omnia cognoscibilia per naturam, Angelus secundum aliquam potentiam intellectivam fiet unumquodque intelligibilium secundum actum, licet non secundum esse : nihil autem fit unumquodque intelligibilium secundum actum et non secundum esse, nisi intellectus possibilis : ergo in Angelis est intellectus possibilis : possibilis autem non est sine agente, quia nihil faceret : ergo etiam est in eis agens,

3. Item, Sicut se habet materia in natura, sic intellectus possibilis in spiritualibus. IIIa propositio patet in III de Anima , Sed materia una numero est sub forma et sub privatione. Ergo intellectus possibilis unus est numero in potentia et sub specie quam speculatur. Et ex hoc habetur, quod intellectus speculativus et possibilis unus est numero et subjecto : sed non est unus secundum esse et rationem : Angeli autem habent intellectum speculativum : aliter enim distincte nihil specula rentur. Cum igitur ille in substantia sit idem cum possibili, habebunt possibilem secundum substantiam : et possibilis non est sine agente : ergo habent et agentem.

Si forte dicatur, quod non habent possibilem, quia intellectus eorum numquam fuit in potentia, et non exit de potentia in actum, quemadmodum intellectus humanus. Contra : Ageris secundum quod agens non potest esse subjectum : ratio enim subjecti est ratio materiae et materialis potentiae : ergo formae quibus intelligentiae plenae sunt, ut Philosophus dicit, non sunt in agente ut subjecto : ergo oportet, quod sit possibilis secundum substantiam qui sit subjectus eis,

Praeterea, Licet materia in caelo numquam fuerit in potentia ad formam, tamen in caelo est substantia materiae in qua sunt formae substantiales et acciden- tales : ergo a simili in Angelis quamvis non sit exitus de potentia in actum secundum intellectum possibilem, oportet tamen, quod intellectus possibilis sit in eis qui substet formis intelligibilibus. Sed contra :

Dicit Philosophus in V ''Metaphysicae , quod potentia passiva est principium transmutationis in aliud secundum quod est aliud I si ergo Angeli habent intellectum possibilem, oportet quod in illo intellectu sit principium transmutationis talis : cum igitur ipsi secundum intellectum sint intransmutabiles, non habent intellectum possibilem.

Ad hoc dicunt quidam, quod Angeli habent intellectum agentem formas, et dicunt, quod multiplex est operatio intellectus agentis : quaedam enim est abstrahere species a phantasmatibus et conjungere intellectui possibili, et hanc habet secundum conversionem ad inferiora sensibilia : aliam habet in habendo species universales rerum, in quibus dicunt, quod summam retinet, sel singula perdit : et in hoc differt intellectus agens in Angelis ab intellectu agente in homine : quia in Angelis retinet singula cum summa. Sed contra hoc est, quod oportet, quod sit subjectum illarum formarum, et illud subjectum nullo modo potest esse agens : quia agens et subjectum nullo modo sunt idem secundum Philosophum .

Propter hoc dicunt alii, quod in Angelis non est nisi intellectus agens : sed differt ab intellectu humano : quia in hominibus lumen intellectus agentis est indistinctum : et propter hoc dicitur, quod in hominibus est intellectus agens sicut lux : quia sicut lux habet lumen indistinctum, et distinguitur ad colores quos abstrahit, ita intellectus agens in homine habet lumen indistinctum, et distinguitur secundum species quas abstrahit a phantasmatibus : in Angelis

autem est distinctus sine speciebus. Sed hoc nihil est : quia idem eodem modo se habens non facit nisi idem . Si igitur intellectus in Angelis est eodem modo se habens, cum nihil adveniat ei, non facit intelligere nisi unum, scilicet seip- sum.

Praeterea, Nihil intelligitur nisi per assimilationem intelligentis et intellecti : hic autem nulla fieret assimilatio, et non intelligeretur res.

Praeterea, Secundum hoc esset falsum quod dicit Philosophus, quod intelligens et intellectus sunt idem secundum actum et non secundum esse.

Solutio. Propter hoc dicimus nos, quod in Angelis est intellectus possibilis secundum substantiam et subjectum, ut probant primae objectiones : sed intellectus possibilis in eis numquam est sub privatione.

Et ad hoc quod objicitur de V Metaphysicae de potentia passiva, dicendum est, quod Philosophus loquitur ibi de potentia passiva, quae est in materia generabili et corruptibili : intellectus vero agens est illustrans super species illas, et illustrans intellectum possibilem.