178

ἀπόλλων ταύτην. εἴρηται γοῦν ἐν Ἰσαίᾳ· "οἱ ἀπολωλεκότες τὴν καρδίαν". ἀπόλλυται δὲ ἡ καρδία, ὅταν ἡ νόησις ἔξ̣ω τῆς καταλλήλου καταστάσεως γένηται. ταράττεται δέ, ε᾿̣ὰν ἔχῃ τινὰ σύνχυσιν. ὑπάρχει με ταράττεσθαι δὲ ἐκ̣ τοῦ λογισμοὺς καὶ ἐνθυμήματα λαμβάνειν μὴ προσήκοντα. "ἐξ ἐναντίας ἤγγισαν καὶ ἔστησαν". οὐχ ὡς ἑταῖροι, οὐχ ὡς φίλοι, οὐκ ἐπὶ τῷ ἑνωθῆναί μοι, ἀλλ' "ἐξ ἐναντίας", ἵνα παρόντες ἐναντιῶνται. τοιαύτην παρατήρησιν ἔσχον καὶ ἐν τῷ Ζαχαρίᾳ καὶ ἐν τῷ ἑκατοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ. λέγεται περὶ τοῦ Ἰούδα ὅτι· "διάβολος στήτω ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ". περὶ δὲ "Ἰησοῦ τοῦ ἱερέως τοῦ μεγάλου τοῦ Ἰωσεδέχ"· "ὁ διάβολος εἱστήκει ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ τῷ ἀντικεῖσθαι αὐτῷ". καὶ ὅρα ὅτι καὶ τοῦ Ἰούδα καὶ τοῦ Ἰησοῦ τοῦ ἱερέως τοῦ μεγάλου τοῦ καθαρωτάτου καὶ ἁγίου ἐκ δεξιῶν ὁ διάβολος εἱστήκει. ἀλλ' ἐπὶ τοῦ Ἰησοῦ εἴρη̣τ̣αι· "τοῦ ἐναντιοῦσθαι αὐτῷ". ἔστη ἵνα τοῖς δεξιοῖς αὐτοῦ ἀντικείμενος ᾖ, πολεμῇ αὐτήν, ὅτι δεξιῶς ἐπιτελεῖ τ̣ὰ πρακτέα καὶ τὴν διάθεσιν ἔχει τοιαύτην. ἐπὶ 267 δὲ τοῦ Ἰούδα οὔ. τὰ δεξιὰ τοῦ Ἰούδα προκατείληφεν. στάσιν αὐτῷ δέδωκεν τῷ διαβόλῳ ἐν τούτοις. καὶ ὧδε "ἐξ ἐναντίας ἔστησαν". διὰ τοῦτο ἤνγισαν, ἵνα πορθήσωσιν καὶ ταράξωσιν. 12 καὶ οἱ ἔγγιστά μου ἀπὸ μακρόθεν ἔστησαν. δύο γένη φίλων εἰσίν, δύο εἰσὶν διαθέσεις πλησίων. ὅταν οἱ πάλαι ἐχθροὶ γένωνται προσποιητοὶ φίλοι καὶ αἰνιττόμενοι, ἵν' ἐναντιωθῶσιν τοῦτο ποιοῦσιν. καὶ ἵνα ἀπὸ τῆς Ποιμενικῆς διδασκαλίας λάβω τῆς κατηχητικῆς, λέγω· δύο ἄγγελοί εἰσιν μετὰ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὁ εἷς πονηρὰ ὑποβάλλει, ὁ δὲ ἕτερος ἀγαθά, καὶ ὁ μὲν τῆς δικαιοσύνης, ὁ δὲ τῆς ἀδικίας ἐστίν. ἐὰν οὖν πλησίον γένηται ὁ τ̣ῆς ἀδικίας, ὁ κακὰ ὑποβάλλων, μακρύνεται ὁ ἀγαθὸς ἄγγελος, ὡς αὖ ἐκείνου συνεγγίσαντος οὗτος ὁ πονηρὸς ἐνα̣ντιοῦται· ὡς γὰρ ἀσυνύπαρκτά ἐστιν τὰ ἐναντία, τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ κακόν· ἐνεργεῖ γὰρ τὸ κακόν, ὅταν ὁ ἀγαθὸς ᾖ πόρρω. ἐὰν δὲ καὶ πρόσωπον ᾖν τοῦ σωτῆρος τὸ ταῦτα λέγον, δύναται λέγειν ὅτι· μακρὰν γέγοναν οἱ ποτέ μου φίλοι, οἱ υἱοί μου, οὓς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα. ἀθετήσαντές με πόρρω γεγένηνται. οἱ δὲ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν πιστεύσαντες φίλοι γενόμενοι λοιπὸν ἐγγύς εἰσιν καὶ "ἐξ ἐναντίας μου", ἀντὶ τοῦ "κατὰ πρόσωπόν μου"· οὐκέτι γὰρ τὸ "ἐναντίον" "ἀντικείμενον" λαμβάνομεν, ἀλλὰ τὸ ἐπιπρόσωπον, ἐπίπροσθεν. 13 καὶ ἐξεβιάζοντο οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχήν, καὶ ζητοῦντες τὰ κακά μοι ἐλάλησαν ματαιότητας. οὐδεὶς τῶν ἀγαπώντων τὴν ψυχήν μου ἐκβιάζεται αὐτήν, ἀλλὰ συνεγγίζει ἢ ἓν πρὸς αὐτὴν γίνεται. οἱ δὲ ἄλλοι ἐκβιάζονται καὶ ζητοῦντες τὰ κακὰ κατ' ἐκείνου οὗ ἐκβιάζονται, ματαιότητα λαλοῦσιν, οὐδὲν ἐπωφελές̣, οὐδὲν συντελοῦν πρὸς τὴν γνῶσιν τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ περὶ ματαίων· μάταια γὰρ πάντα ἐστὶν τὰ πονηρά, τὰ φαῦλα, καὶ τὰ πρόσκαιρα δὲ ἅ ἐστιν βλεπόμενα καὶ εὐκαταφρόνητα καὶ ῥᾷστα περιγραφόμενα καὶ ἀπολλύμενα. δεῖ ζητῆσαι τὴν ψυχὴν ἐπωφελῶς. τῷ δὲ προσκεῖσθαι "τοῖς ζητοῦσιν τὴν ψυχήν μου καὶ ἐκβιαζομένοις" "τὰ κακά", φανερόν, ὅτι φαῦλοί εἰσιν. ὁ τὴν ἁμαρτάνουσαν ψυχὴν εἰς μετάνοιαν προσηκάμενος καὶ τὴν ἀπεσφαλμένην τῆς ἀληθείας ἄγων εἰς ταύτην, ἐπαινετῶς ζητεῖ καὶ ἐπωφελῶς τὴν ψυχήν. ὁ σωτὴρ γοῦν "ἐλήλυθεν ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός". οὗτος ζητῶν τὴν ψυχὴν ζητεῖ, ἵνα εἰς σωτηρίαν αὐτὴν ἀγάγῃ, ἵνα κατὰ τὴν προτέραν αὐτῆς κατάστασιν ἐνέγκῃ. ὥσπερ οὖν ὁ σωτὴρ τοῦτο ποιεῖ διὰ παιδεύσεως καὶ διὰ συντελείας τῆς εἰς τὸ καλόν, οὕτω καὶ οἱ τοῦ σωτῆρος μαθηταὶ καὶ ἄγγελοί γε καὶ ἄνθρωποι τοῦτο ποιοῦσιν. οὐδεὶς δὲ τούτων ζητῶν τὴν ψυχὴν ματαιότητα λαλεῖ, οὐδεὶς ζητεῖ αὐτῇ κακά, ἀλλὰ ἀγαθὰ καὶ ἐπωφελῆ. 13 καὶ δολιότητας ὅλην τὴν ἡμέραν ἐμελέτησαν. πάντα τὸν βίον ἑαυτῶν σκολιότητας ἐμελέτων· πῶς γὰρ οὐκ ἤμελλον; "σκολιοὺς" εἶχον "λογισμοὺς τοὺς χωρίζοντας ἀπὸ τοῦ θεοῦ", καὶ ἡ καρδία αὐτῶν σκολιὰ γεγόνει καὶ σκαμβή, ἣν ἀπεύχεται ὁ ἅγιος ἔχειν λέγων· "οὐκ ἐκολλήθη μοι καρδία σκαμβή". ὁ ἔχων οὖν σκολιοὺς λογισμοὺς