189

οὔσης ὀνειδισμῶν λέγεται· "μὴ κτήσῃ κακῶν ἀνδρῶν ὀνείδη"· μὴ γὰρ εἶπεν καθόλου· "μὴ κτήσῃ ὀνείδη", ἀλλὰ "κακῶν ἀνδρῶν". μὴ ἐπὶ φαυλότητι ὀνειδίζου· εἰσὶν γὰρ ὀνειδιζόμενοι ἐπὶ καλοῖς. τοῖς γοῦν γνωρίμοις Ἰησοῦς λέγει· "χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶτε ὅταν ὀνειδίζωσιν ὑμᾶς". οὐ τοῦτον τὸν ὀνειδισμὸν παραιτητέον· ἀγαθὸς γάρ ἐστιν καὶ ξεναγεῖ εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. τοὺς δὲ τῶν κακῶν ἀνδρῶν ὀνειδισμοὺς φευκτέον. 10 ἐκωφώθην καὶ οὐκ ἤνοιξα τὸ στόμα μου. τίς ἐστιν ὁ ὀνειδίζων ἄφρων ἢ ἐκεῖνος ὁ ἁμαρτωλὸς ὁ συνστὰς κατεναντίον αὐτοῦ, ὅσον "ἐκωφώθη καὶ οὐκ ἤνοιξεν τὸ στόμα αὐτοῦ"; καὶ ἐνταῦθα πάλιν τὸ αὐτὸ σημαίνει· "ἐκωφώθην καὶ οὐκ ἤνοιξα τὸ στόμα μου". οὐκ ἀπεκρίθην αὐτῷ πρὸς ἃ ὀνειδίζει. ἔλεγον δὲ τοῦτο πολλάκις ὅτι ἄλλῃ δυνάμει ὁ ἀπόστολος τοῦτο διδάσκει λέγων· "αἱρεθικὸν ἄνθρωπον ἀπὸ μιᾶς νουθεσίας παραιτοῦ". μὴ ἄνοιγε αὐτῷ ὅλως τὸ στόμα. ὅπως δὲ ἂν ἀπολογητικὸν ἔχῃς καὶ σοὶ λόγον περὶ σεαυτοῦ εἰπεῖν ὅτι· "τὸ παρ' ἐμαυτοῦ πεποίηκα", νουθέτησον αὐτόν. ἐὰν τῆς νουθεσίας μὴ ἀνάςχηται ἢ "καὶ δευτέρας"-ἔνια γὰρ τῶν ἀντιγράφων ἔχει "καὶ δευτέρας"-, ἀνάτραπε αὐτὸν "εἰδὼς ὅτι ἁμαρτάνει". τὸν "αὐτοκατάκριτον" οὐ δεῖ νου θετεῖν. 10-11 ὅτι σὺ εἶ ὁ ποιήσας με, ἀπόστησον ἀπ' ἐμοῦ τὰς μάστιγάς σου. μὴ μάστιζέ με· ποίημα γὰρ σοῦ εἰμι. "μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται" ἔχοντα δηλονότι δι' ἃ μαστίζεται. ταῦτα οὖν ἄφες μοι· ἄφεσιν μοι δώρησαι· οὕτω γὰρ οὐκέτι μαστιχθήσομαι. νῦν δ̣ε`̣ ἐ´̣τι υ῾̣πε̣υ´̣θυνος μάστιξίν εἰμι. 278 ἀμέλει γοῦν ὁ τὸν ὕψιστον θέμενος καταφυγὴν ἑαυτοῦ οὐκ ἔχει προσεγγίζοντα κακὰ οὐδὲ μάστιγαν ἐγγίζουσαν τοῦ σκηνώματος αὐτοῦ. ποίησόν με οὖν τοιοῦτον ὥστε μηκέτι ὑπεύθυνον εἶναι μάστιξιν, τὸ κ̣ολαστέον μου ἀπόστησον. ἐπεὶ τοίνυν λέγω ὅτι· "ἀπὸ πασῶν τῶν ἀνομιῶν μου ῥῦσαί με", ὅταν ῥύσῃ με, ου᾿̣κέτι κολαστέος εἰμί. τρόπον οὖν τινα ἐμάστιζεν αὐτὸν καὶ διὰ τοῦ ἄφρονος, καὶ λέγει τοὺς ὀνειδισμοὺς τοῦ ἄφρονος μάστιγας εἶναι. εἰ μὴ ὁ θεὸς παραδῷ, οὐκ ἰσχύει οὐδὲ ἐναντιούμενος τῷ μήπω παραδοθέντι. 11 ἀπὸ τῆς ἰσχύος τῆς χειρός σου ἐγὼ ἐξέλιπον. ἐπίκειταί μοι ἡ ἰσχὺς τῆς χειρός σου ἡ παιδευτική, ἡ πλήττουσα, ἡ πόνοις ὑποβάλλουσα. ἐπεὶ οὖν ἰσχυρὰ γέγονεν ἐπ' ἐμοί, ἐξέλιπον. ἀπέβαλον τὴν προτέραν μου ζωήν, ἀπέλιπον τὴν προτέραν κατάστασιν· οὐ γὰρ ἐξέλιπον ὥστε μηκέτι εἶναι, ὥστε ἀσθενὴς γενέσθαι, ἀλλ' ὥστε ἐκλιπεῖν τὴν κατάστασιν τὴν κολαστέον με παρασκευάζουσαν. "ἐγὼ ἐξέλιπον". ἐγὼ ὁ ταῦτα λέγων, ὁ ἐξομολογούμενος, ὁ λέγων· "ὄνειδος ἄφροσιν ἔδωκάς με", ἐξέλιπον ἔξω γενόμενος τῆς προτέρας μου καταστάσεως. ἔστιν ἐπαινετῶς ἐκλιπεῖν, ἔστιν δὲ καὶ ψεκτῶς. "ἦλθεν δὲ Ἠσαῦ ἐκ τοῦ πεδίου ἐκλείπων", ὅτε ἠθέλη̣σ̣εν ἕψημα φαγεῖν. τὸ ὧδε "ἐκλείπων" ἀντὶ τοῦ "ἀσθενήσας" καὶ "ὀρεγόμενος τροφῆς". λέγεται πολλάκις καὶ ἐπαινετῶς. "ἐξέλιπον καὶ ἀπήλθοσαν" ἢ "ἐξέκλιναν" -καὶ οὕτω γὰρ φέρεται-. ἡ ἔκλειψις αὕτη ψεκτή ἐστιν. "ἐξέλιπεν ἡ πίστις ἐκ τοῦ στόματος αὐτῶν". καὶ αὕτη ψεκτή ἐστιν. ἐὰν δὲ ἐκλείψῃ τις ἀπιστίαν καὶ κακίαν, οὔκ ἐστιν ψεκτὴ ἡ ἔκλειψις αὕτη. λέγεται γοῦν· "ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ θεοῦ μου". ὅταν πόθον λάβῃ τῶν αὐλῶν τοῦ κυρίου τῶν "ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ πατρός", ἐκλείπει καθὸ ψυχή ἐστιν, ἀποβάλλει τὸ ψυχικὸν εἶναι, πνευματικὸς γίνεται. 12 ἐν ἐλεγμοῖς ὑπὲρ ἀνομίας ἐπαίδευσας ἄνθρωπον. οὐκ ἐλέγχεις εἰ μὴ ἀνομήσω. ὑπὲρ ἀνομίας ἐλέγχων παιδεύεις ἄνθρωπον. ποιεῖς αὐτὸν γνῶναι ὅτι ἄνθρωπός ἐστιν, ὅτι λογικός ἐστιν, ὅτι κατ' εἰκόνα τοῦ θεοῦ ἐστιν. καὶ οὕτω παιδεύεται ἐλεγχθείς. μακάριόν γέ ἐστιν μὴ ὀργῇ παιδευθῆναι, ἀλλ' ἐν ἐλεγμοῖς· ἐλέγαμεν γάρ· "τὰ πάντα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦται". ὁ ἔλεγχος δὲ οὗτος ἀπόδειξίς ἐστιν καὶ φανέρωσις. οὐ πάνυ τι ἐν τῇ γραφῇ κεῖται ἐπαινετῶς ὁ ἔλεγχος ἢ σπανίως, ἰδοὺ ὡς τό· "τὰ πάντα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦται". οἱ ἐκτὸς δὲ τὴν ἀπόδειξιν ἔλεγχον