ARTICULUS IV.

Quae sit causa obstinationis diaboli in malo ?

Quarto quaeritur, Quae, sit causa obstinationis et confirmationis ejus in malo?

Haec enim causa aut est ex parte Dei,

aut ex parte daemonis. Sed non videtur ex parte Dei esse : quia

1. Dicit Dionysius, quod " optimi est optima adducere. " Sed confirmatio in malo de pessimis est. Ergo optimum non conducit ad ipsam.

2. Item, Dicit Augustinus, quod " sapientis non est facere aliquid, quo opus suum fiat deterius : " sed ex confirmatione in malo opus fit in statu pessimo : ergo hoc non est facere sapientis.

3. Item, In naturis causa faciens aliquid, corroborata est etiam causa confirmationis ejusdem, sicut aequalitas humorum facit sanitatem, et aequalitas humorum facit permanere sanitatem. Cum igitur in daemone causa faciens malum, non fuerit nisi voluntas, eadem voluntas videtur causa obstinationis et confirmationis in malo.

Sed contra :

Dicit Anselmus in libro de Casu diaboli, quod " illi Angeli qui maluerunt illud plus quod nondum illis Deus dare volebat, quam stare in justitia in qua facti erant, eadem justitia judicante, et illud propter quod illud contempserunt, nequaquam obtinuerunt, et quod tenebant bonum, amiserunt. Sic ergo distincti sunt Angeli ut inhaerentes justitiae nullum bonum velle possunt, quo non gaudeant, et deserentes illam, nullum velle quo non careant . " Ex hoc videtur, quod confirmatio eorum in malo sit ex justitia Dei, et ita videtur esse a Deo.

Solutio. Dicendum, quod propria causa confirmationis eorum in malo est voluntas eorum : quia ratio eorum sic creata est, quod est boni et mali propter bonum eligendum, et propter summum bonum acquirendum. Unde cum acquirit illud, non amplius est boni et mali, sed stat in illo, et sic est indeflexus ab illo. Et ideo distinguendum est, ut alibi diximus in quaestione de confirmatione Angelorum stantium, scilicet quod est differentia inter voluntatem quae est in via, et illam qoae est in termino viae : quia voluntas quae est in via, potest velle bonum et malum : et si declinat quandoque in peccatum, tamen non confirmatur sic in illo ut nihil amplius velit quam peccatum : illa quae est termino viae nihil amplius vult quam peccatum : et hoc ipsum est ei causa confirmationis in peccato.

Si autem quaeritur, Utrum possit velle amplius aliud quam peccatum ?

Dicimus, quod est posse ex substantia potentiae, et est posse ex habitu. Et secundum primum modum possunt amplius aliquid velle : sed. hoc posse tantum est in potentia, et numquam in actu. Secundum alterum modum nihil possunt amplius velle.

AD auctoritatem Anselmi dicendum, quod judicium. Dei est de abstractione gratiae, ad quam sequitur obstinatio in malo : sed tamen non causatur ab ipsa, sed. ex propria voluntate.