ARTICULUS IV. Qui et quot sunt modi tentandi ?

Deinde quaeritur, Qui et quot sunt modi tentandi ?

Et sumendae sunt distinctiones Sanctorum.

1. Dicit enim Glossa super Genesim, III, 1 : " Tribus modis culpa perpetratur, suggestione, delectatione, et consensu. Primo her hostem, secundo per carnem, tertio per spiritum. Hostis enim prava suggerit, caro se delectationi subjicit, tandem spiritus delectationi consentit. Suggestione peccatum cognoscimus, delectatione vincimur, consensu ligamur. "

2. Item, Gregorius in libro XXXII Moralium super illud : Ecce Behemoth, quem feci tecum , dicit : " Fideli famulo Dominus cunctas hostis callidi machinationes insinuat: omne quod supprimendo rapit, omne quod insidiando circumvolat, omne quod minando terret, omne quod suadendo blanditur, omne quod desperando frangit, omne quod promittendo decipit. "

3. Item, I ad Corinth. X, 13, distinguit Glossa tentationem in diabolicam et humanam, dicens quod tentatio humana est, ut in necessitate vel pressura non diffidat homo de Deo, auxilium humanum requirendo.

Item, Humana tentatio est de eis sine quibus vita ista agitur.

Item, Propter Christum pati humana tentatio est, per quam proficitur apud Deum.

Item, Humana tentatio est, aliter sapere quam res se habet cum bono animo.

Item, Humana tentatio est, cum irritatur quis in fratrem studio corrigendi, pius tamen quam christiana tranquillitas postulat.

Diabolica vero tentatio est, nimis amando sententiam suam vel invidendo melioribus usque ad praecidendae communionis vel condendi schismatis vel haeresis sacrilegium pervenire.

Quaeritur ergo de omnibus his modis, et de utilitate ex his tentationibus proveniente.

Et primo quaeritur de prima divisione, quae accipitur in Glossa super Genesim.

Videtur enim, quod non comprehendat omnem modum tentationis : quia

1. Non est idem modus tentationis Christi, et nostrae, et primorum parentum. Christus enim tentabatur exterius tantum, neque trahebatur a tentatione in corpore, neque in anima. Primi autem parentes trahebantur in anima, non in corpore. Et hoc patet in dubitatione Hevae : non enim trahitur corpus a tentatione nisi corruptum : corpus autem Christi et primorum parentum in primo statu non fuit torruptum. Nos autem trahimur in corpore et anima,

2. Item, Videtur falsum, quod tentatio secunda sit in carne : quia supra habi-

tum est, quod est in Inferiori parte rationis, quae non est caro.

3. Item, Falsum videtur quod dicit, quod delectatione vincamur, Supra enim habitum est, quod non omnis delectatio est mortale peccatum, quamvis sit in inferiori parte rationis.

Deinde objicitur de divisione Gregorii, et quaeritur, Quid vocatur, Opprimendo rapere ?

1. Hoc enim pertinet ad violentiam, et diabolus nulli potest facere violentiam, sicut dicit beatus Bernardus : " Debilis hostis est, qui non potest vincere nisi volentem. " Ergo videtur, quod nihil opprimendo rapiat.

2. Item, Oppressio illa aut refertur ad corpus, aut refertur ad animam. Si ad corpus, tunc non videtur opprimere ita quod rapiat : quia ex hoc nihil rapit quod opprimit aliquem in corpore.

3. Praeterea, Glossa super epist. I Petri, v, 8, dicit, quod non est timendus hostis, qui non potest etiam in porcos nisi ex dispensatione conditoris. Et ita videtur non posse opprimere nisi licentia accepta a Deo. Ergo non ipse opprimit, sed Deus. Si vero refertur ad animam : tunc plane falsum est : quia potestatem in anima non habet, nisi in quantum homo sibi ex propria voluntate concesserit.

4. Item, Quaeritur de hoc quod dicit, Insidiando circumvolat. Insidiae enim ponuntur ambulantibus in via publica. Sed via publica in moribus est via mandatorum : et haec non habet periculum : et ita videtur, quod non sit obnoxia insidiis inimici.

5. Praeterea, Insidiantes in uno loco consueverunt ponere insidias, et non circumvagari : et ita videtur, quod incompetenter haec duo conjungat, Insidiando circumvolat : si enim insidiatur, non circumvolat : et si circumvolat, non insidiatur.

6. Item, Quaeritur de hoc quod dicit, Omne quod minando terret. Per minas enim et terrores non attrahitur aliquis, sed fugatur. Cum ergo daemonis sit intentio tentatos attrahere, videtur quod iste modus non sit machinationis suae, qui est, minando terrere.

7. Ulterius, Quaeritur de hoc quod dicit, Suadendo blanditur. Suasio enim actus rationis est. Cum igitur daemon non possit supra rationem, ut supra habitum est, videtur quod suasio ejus non percipiatur ab homine : et ita non suadendo blanditur.

8. Praeterea, Quaeritur de hoc quod dicit, Desperando frangit. Ex hoc enim quod aliquis desperat, non est omnino fractus : quia adhuc potest redire ad veniam.

9. Ulterius, Quaeritur de hoc quod dicit, Omne quod promittendo decipit. Ejus enim non est promittere, qui nihil habet dare : sed daemon nihil habet dare : ergo videtur, quod suum non sit promittere.

10. Item, Videtur quod non omnes modi machinationis suae contineantur in istis sex. Quia dicit Augustinus, quod daemones se quandoque immiscent saporibus ciborum, ut excitent ad gulam. Quandoque spectaculis oculorum, invitantes ad. vanitatem et libidinem carnis, secundum quod narrat Gregorius in Dialogis , quod diabolus sedit super folium lactucae excitans ad libidinem gustus quamdam monialem. Et secundum quod dicitur de Heva : Vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum, et pulchrum oculis, adspectuque delectabile . Quandoque etiam se immiscet gesticulationibus histrionum, ut moveat ad risum et vanitatem. Et quandoque etiam ipsis sanguinibus, ut supra habitum est.

11. Item, Augustinus in libro de Conflictu vitiorum et virtutum tangit speciales conflictus multorum vitiorum, scilicet septem capitalium et filiarum sua-

rura, quibus pie viventes in Christo Jesu non desinit diabolus impugnare.

12. Et subinfert postea : " Sed nec his contentus ad alia convertitur argumenta, dum quibusdam in somniis samius vera praenuntiat, ut eos quandoque ad falsitatem protrahat : cum dormientes ante horam vel tempus excitat, ut eos quando vigiliarum tempus est, somno gravissimo deprimat. Praeterea cum psallentes atque orantes sibilis, stridoribus, latratibus diversis, et incognitis vocibus, jactis etiam lapidibus vel stercoribus perturbat, ut eos quoquo modo ab opere spirituali retrahens, inanes efficiat. " Unde dicit ibidem Augustinus, quod quandoque tentat blasphemia.

13. Item, In libro Ii super Genesim ad litteram dicit, quod mathematici instinctu daemonum saepius vera praedicunt. Et sic cum multa sint tentamenta diaboli, non videntur posse omnia reduci ad. sex modos quos tangit Gregorius.

14. Item, Suadendo blandiri et promittendo decipere, non videtur habere differentiam : quia diabolus non promittit, nisi addat persuasioni ut credatur promittenti.

15. Praeterea, Insidiando circuinvolare non videtur habere differentiam ad aliquod aliorum : qui enim insidiatur, occulte nocet, et in omnibus machinamentis diabolus quaerit occulte nocere.

Deinde quaeritur ulterius de tertia divisione, et primo de hoc quod Glossa distinguit tentationem in humanam et diabolicam : sicut enim quaedam tentatio est a diabolo, ita quaedam a mundo, et quaedam a carne : et sic videtur insufficienter distinguere. Si autem dicatur diabolica tentatio, quae est ad similitudinem tentationis, tunc nihil videtur esse dictum : quia daemonum non est tentari.

Item, Pro Christo pati non videtur tentatio esse, sed potius virtus constantiae et fortitudinis. Similiter, In periculis quaerere humanum consilium, non est

tentatio, sed actus prudentiae virtutis. Item, In periculis se committere discrimini postposito consilio quod potest haberi, est tentare Deum : et hoc est peccatum mortale : ergo videtur oppositum ejus, scilicet quaerere consilium in periculis, esse meritum et obedientia praecepti, quod ponitur in Deuteronomio, VI, 16 : Non tentabis Dominum Deum tuum. Item, Apostolus permisit se submitti in sporta per muros, cum quaereretur a praeposito Damasci : et hoc fuit quaerere consilium humanum : nec hoc reputatur tentatio, sed potius laus Apostoli, sicut dicit Glossa ibidem : " Fugiat servus Christi et minister verbi sicut ipse Christus in aegyptum fugit : fugiat omnino de civitate in civitatem, quando eorum quisquam specialiter a persecutoribus quaeritur, ut ab aliis qui non ita quaeruntur, non deseratur Ecclesia. "

Praeterea, Dicit Philosophus, quod si unum oppositorum est multiplex, et reliquum. Cum igitur tentatio humana distinguatur per quinque membra a Glossa, videtur, quod tentatio diabolica per tot debeat distingui : cum tamen in Glossa non inveniatur nisi unus modus tentationis diabolicae.

Gratia hujus quaeritur, Quid sit tentare Deum ?

Si enim hoc est, ut quidam dicunt, petere miraculum propter se fieri, tunc multi sancti tentarunt Deum. Si autem hoc est, ut quidam alii dicunt, offerre se periculo, cum possit consilium humanum haberi de evacuatione periculi: tunc iterum multi sanctorum martyrum ut Catharina et Sebastianus tentaverunt Deum.

Praeterea, Hoc videtur esse contra hoc quod habetur, Judicum, v, 2 : Qui sponte obtulistis de Israel animas vestras ad periculum, benedicite Domino.

Ulterius quaeritur de profectu tentationis, de quo dicit Apostolus, I ad Corinth. X, 13 : Fidelis Deus est, qui non patietur vos tentari supra id quod potestis : sed faciei cum tentatione proventum, ut possitis sustinere.

Solutio. Dicendum, quod prima divisio data est penes gradus, quibus progreditur tentatio in nobis ad consummationem peccati : et quta non sunt nisi tres, scilicet sensualitatis, et inferioris partis rationis, et superioris, patet quod sufficiens est divisio penes hos gradus assignata.

Ad primum quod est contra objectum, dicendum quod tentatio Christi et primorum parentum secundum primum statum reducitur ad tentationem quae est in suggestione hostis. Suggestio enim est duplex, scilicet, exterior, et interior. Interior fit per actum sensualitatis corruptae, exterior fit per daemonem absolute : et talis fuit in primis parentibus secundum primum statum et in Christo.

Ad aliud dicendum, quod inferior portio rationis propter mollitiem et defectibilitatem dicitur caro, et mulier : ex vicinitate enim carnis saepius emollescit in delectationibus carnalibus.

Ad aliud dicendum, quod non ideo dicit, quod delectatione vincimur, quod semper hoc fiat et in omni delectatione : sed quia cum tria sunt in delectatione peccati, et delectatione prima, duo non vincunt : quia aperte sciuntur esse mala, scilicet persuasio sensualitatis, et judicium rationis de illicito : sed hoc quod compellit ad peccatum, est victoria tentationis delectationis.

Ad id quod ulterius quaeritur de alia divisione, dicendum quod haec sumitur secundum modos machinationis diaboli tantum : et illi sunt vel in prosperis, vel in. adversis. In adversis dupliciter, scilicet respectu praesentis adversitatis, et respectu futurae. Si respectu futurae adver- sitatis, tunc minando terret : et hoc fit quando incutit alicui timorem defectuum corporalium vel temporalium vel perseverantiae si velit servire Deo. Si autem est respectu praesentis adversitatis, tunc est de nimia tristitia mali imminentis : et hoc potest esse malum culpae vel malum poenae. Et si est malum culpae, tunc desperando frangit : si de malo paenae, tunc opprimendo rapit. Dico autem nimia tristitia : quia moderata tristitia de culpa vel paena non est tentatio, sed virtus. Unde Apostolus in epist. II ad Corinth. vii, 10 : Saeculi tristitia mortem operatur : tristitia autem quae secundum Deum est, paenitentiam in salutem stabilem operatur. Et est tristitia vel confusio adducens ignorantiam. Si vero tentat per prospera, tunc tentat secundum conversionem ad bonum commutabile. Et haec conversio dupliciter consideratur, scilicet generaliter ad bonum hoc vel illud, vel specialiter ad hoc bonum vel illud. Et si generaliter, tunc insidiando circumvolat, et tunc insidiari est observare omnem modum conversionis ad bonum commutabile ut inclinet ad illicitum. Si autem est specialiter ad hoc vel illud, tunc aut est respectu praesentis, aut respectu futuri. Si est respectu praesentis, tunc suadendo blanditur : et est tunc suadere, assignare rationes ex parte necessitatis humanae, ut sub obtentu necessitatis ingerat voluptates. Si vero est respectu futuri, tunc promittendo decipit.

Vel sic dicatur : Tentatio hostis vel est ex parte virium apprehensivarum, quae tamen sunt practicae, vel ex parte motivarum. Si primo modo : aut ex parte phantasiae secundum quod accipit a sensu multitudinem sensibilium : et tunc insidiando circumvolat, ut decipiat per sensibilia : aut ex parte phantasiae secundum quod est motiva concupiscibilis, et sic suadendo blanditur. Si autem ex parte motivarum tantum, tunc est secundum irascibilem : et tunc aut est contra actum fortitudinis, et tunc opprimendo rapit : aut contra actum spei, et hoc du-

pliciter : quia spes est futuri boni, et spes veniae. Et si est contra spem veniae, tunc desperando frangit : si autem est contra spem futuri boni, tunc promittendo decipit.

Sed tunc videtur divisio insufficiens : quia nulla machinatio habetur contra actum rationis. Item, Sicut est machinatio contra actum fortitudinis, ita contra actum aliarum virtutum cardinalium. Item, sicut est machinatio contra actum spei, ita contra actum aliarum virtutum theologicarum.

Ad hoc dicendum est, quod sicut patet ex praedictis daemon non potest super rationem immediate, sed tantum mediante phantasia : et tunc machinatio contra rationem reducitur hoc modo ad illam, quae est, Suadendo blanditur.

Ad aliud dicendum, quod concupiscibilis non est ordinata nisi ad bonum ut nunc : et idcirco conversio ad tale bonum est cum fortitudine, nisi addatur persuasio ex ratione et phantasia : quia bonum ut nunc suspectum est semper : et idcirco nulla machinatio est in concupiscibili simpliciter. In irascibili autem non sic : quia illa est contra malum quod aperte est malum : et ideo ad insurrectionem contra illud non indiget persuasione, sed apprehensione tantum.

Ad aliud dicendum, quod duae virtutes inter cardinales, scilicet prudentia, et justitia, sunt in ratione, in qua daemon non potest immediate, sed ex multitudine phantasmatum quandoque obnubilat : et tunc machinatio contra illam reducitur ad illam quae est, Insidiando circumvolat. Temperantia vero est in concupiscibili secundum quod ordinatur ad bonum ut nunc : et ideo machinatio contra illam virtutem, ad eam reducitur, quae est, Suadendo blanditur.

Ad aliud dicendum, quod charitas est in voluntate, supra quam non potest nisi Deus. Et si dicatur a quibusdam esse in concupiscibili, voluntas tamen, ut supra habitum est, trahitur a concupiscibili et delectabili quod est in ipsa, ut postponat amorem summi boni amori boni praesentis : et tunc machinatio contra charitatem etiam reducitur ad eam, quae est, Suadendo blanditur. Fides autem est in ratione vel. intellectu, in quam, ut habitum est, non potest daemon immediate : sed obnubilat quandoque fidem phantasticis rationibus : et tunc machinatio contra Iidem sub ea comprehenditur, quae dicitur, Insidiando circumvolat.

Ad primum igitur quod contra partes divisionis beati Gregorii objicitur, dicendum quod oppressio illa non sonat in coactionem voluntatis omnimodam, sed occasionaliter, ut quandoque fit, quando multa mala ingeruntur alicui, quod protrahatur ad impatientiam et iram, et obliviscitur virtutis, sicut fecit beatus Job, cui semper uno nuntio adhuc referente malum unum, alius supervenit qui pejus nuntiavit .

Ad aliud dicendum, quod oppressio est ad voluntatem et rationem, sed occasionaliter, non coactive, secundum quod exigitur ad tentationem. Si enim esset omnino coactiva, non esset tentatio, neque motus machinationis.

Ad aliud dicendum, quod rapit hominem in peccato impatientiae vel irae : licet enim Deus potestatem tentandi permittat et det, tamen quia diabolus ex malitia instigat ad actum, oppressio et actus diaboli sunt et non Dei. Voluntas enim diaboli plus inclinatur ad tentandum ex malitia propria, quam ex obedientia exsecutionis mandati divini.

Ad id quod quaeritur de insidiando circumvolat, dicendum quod in omni via diabolus ponit insidias, et semper juxta viam, secundum quod dicitur in Psalmo cxxxix, 6 : Juxta iter scandalum posuerunt mihi. Est enim triplex via per quam progreditur homo, scilicet via naturae : et juxta hanc ponit diabolus insi-

dias, magis tentans hominem in illo peccato, ad quod magis inclinatur in natura, sicut dicitur in Job, quod abscondit decipulam juxta semitam . Et est via rationis : et juxta hanc ponit insidias, ingerens rationi deceptiones in discretione boni et mali, et boni et melioris, secundum quod dicit Salomon in Proverbiis, quod est via quae videtur homini recta, novissima autem ejus ducunt ad interitum . Et iterum via mandatorum et consiliorum Dei, de qua dicit Psalmista, Vias tuas, Domine, demonstra mihi, ei semitas tuas edoce me . Et alibi, Viam mandatorum tuorum cucurri, cum dilatasti cor mcum : et juxta hanc ponit insidias, quomodo possit declinare ambulantes in ea. Dicendum ergo, quod in ipsa via non est periculum : sed quia difficile est attingere rectum, et facile declinare, sicut dicit Philosophus in II Ethicorum Video insidiatur ut recte ambulantes seducat a via.

Ad aliud dicendum, quod diabolus circumvolare dicitur propter hoc quod multipliciter contingat declinare a recto, et ipse omnes illos modos observat.

Ad id quod quaeritur de hoc quod est, Minando terret, drcendum quod non minatur alicui sibi servienti, sed potius volenti servire Deo, ut habitum est in divisione. Unde per hanc machinationem intendit hominem retrahere a servitio divino.

Ad id quod objicitur de suadendo blanditur, patet solutio per praedicta : quia licet supra rationem non possit immediate, potest tamen per conturbationem phantasmatum in phantasia.

Ad id quod objicitur de desperando frangit, dicendum quod fractio non sonat in omnimodam impossibilitatem redeundi ad salutem, sed sonat in corruptionem ordinis ad hoc per quod remittuntur omnia peccata : omnia enim peccata remittuntur per misericordiam Dei, ad quam per spem ordinatur poenitens : desperans autem corruptus et fractus est in ordine illo.

Ad aliud dicendum, quod sive daemon immisceat se sapori ciborum, sive sanguini humano, sive aliis exterioribus vel interioribus, totum reducitur ad illam machinationem, quae dicitur, Suadendo blanditur : quia in omnibus illis conversionem ad bonum commutabile intendit persuadere.

Ad aliud dicendum, quod vitia sive capitalia sive filiae eorum sunt de duplici objecto, scilicet apparentis boni et apparentis mali, ut ira contra apparens malum, et gula et luxuria ad apparens bonum : et ideo tentatio irae et acediae et invidiae reducitur ad comminando terrere. Ira enim insurgit propter apparentem exinanitionem, quae occulte minatur in corde vel contumetiam, si sustineat, vel laesionem corporis vel rerum. Acedia vero difficultatem cultus Dei et servitii minatur. Sed invidia minatur impedimentum excellentiae vel prosperitatis propriae ex bono proximi. Alia vero peccata propter conversionem ad bonum ut nunc comprehenduntur sub suadendo blanditur.

Ad aliud dicendum, quod in somniis vera praedicere et ante tempus excitare, reducuntur ad promittendo decipere : bonis enim quibusdam praesentibus quasi promittit futura majora. Latratibus autem vel ictibus inquietare psallentes, reducitur ad comminando terrere.

Ad aliud quod objicitur de blasphemia, dicendum quod blasphemia provenit ex infidelitate : et ideo sicut obnubilat circumvolando per insidias fidem, ut pertrahat ad infidelitatem, sic etiam posterius pertrahit ad blasphemiam.

Ad id quod objicitur de mathematicis, dicendum quod hoc continetur sub pro-

mittendo decipere, sicut est revelatio somniorum.

Et ex his patet responsio ad duo sequentia.

Ad id quod de tertia divisione quaeritur, dicendum quod humana tentatio dicitur ibi in his sine quibus non est infirmitas humana : diabolica autem praesumptio dicitur praesumptio contra praeceptum Dei, quae provenit ex contemptu praecepti et praecipientis. Et propter hoc in Glossa non ponitur diabolica tentatio, sed diabolica praesumptio, et humana tentatio, et angelica perfectio. Et dicitur praesumptio diaboli, quando suadet dia-. bolus ipsam, non infirmitas humana, et quae est ad imitationem diaboli. Angelica vero perfectio est, ut dicit Glossa, in nullo errare. Sed tentari est humanae infirmitatis : et haec tentatio quae in infirmitatem humanam cadit, aut est probationis divinae, aut infirmitatis humanae. Et si est probationis divinae, tunc semper est in periculis : et tunc aut est cum possibilitate evadendi periculum, aut non. Si primo modo, tunc est illa quam dicit Glos?a, quod in necessitate vel pressura non dissidat homo a Deo, auxilium humanum requirendo. Si vero secundo modo, tunc est illa quam dicit Glossa: " Pati pro Christo humana tentatio est. " Et istae duae tentationes sunt, per quas proficitur apud Deum. Nec dicuntur tentationes, nisi pro tanto quod sunt interrogationes infirmitatis humanae, utrum Deo constanter adhaereat, vel non.

Si autem tentatio est probatio ab infirmitate humana in his sine quibus haec vita non ducitur, tunc multiplicatur secundum tres vires, quae referuntur ad opus hujus vitae. Et illa quae .est aliter sapere, quam res se habet cum bono animo non usque ad sensus singularitatis condendi schismatis vel haeresis, sumpta est penes rationem. Illa vero quae est amare ea sine quibus vita ista non agitur, sumpta est peries concupiscibilem. Sedilia quae est cum quis irritatur in fratrem studio corrigendi, plus tamen quam Christiana tranquillitas postulat, sumpta est penes irascibilem.

Ex his patet solutio ad objecta : quia humana tentatio non dividitur contra diabolicam tentationem, sed contra diabolicam praesumptionem. Similiter pro Christo pati, tentatio est probationis, per quam intelligatur infirmitas humana de constantia. Patet etiam, quod cum aliquis laeditur solus, et non grex sibi commissus, et grex aliunde habet confortationem, bene potest consurgere ad consilium humanum et cedere.

Similiter ad. id quod objicitur de Philosopho, patet solutio per ante dicta : quia non oportet, quod multiplex sit praesumptio diabolica, cum non opponatur humanae tentationi quae multiplex est.

Ad id quod quaeritur, Quid sit tentare Deum ?

Dicendum secundum Glossam super Deuteronomium, VI, 13, quod Deum tentat, qui habens quod faciat, sine ratione se committit periculo, experiens utrum possit liberari a Deo : et ideo tentatio Dei supponit tria, scilicet postulationem miraculi sine ratione utilitatis, et quod committat se vel fidem discrimini, ut per hoc sciat, si liberet eum Deus, quod Deo sit credendum. Et tertium, quod non sit perfecta fides in corde. Et hoc dicit Glossa super versum illum : Ubi tentaverunt me patres vestri, probaverunt et viderunt opera mea , scilicet quod dolose miraculum postularunt in corde non credentes.

Ad id quod quaeritur de profectu tentationis, dicendum quod licet ad multa valent tentationes, tamen ad quatuor valent specialiter, scilicet ad emendatio-

nem delicti : et hujus exemplum est de Maria sorore Moysi . Et ad virtutis probationem : et hujus exemplum est in Job et Tobia. Et ad humilitatem et experimentum propriae fragilitatis et fortitudinis in resistendo : et hujus exemplum est in Apostolo Paulo . Et ad gloriam Dei : et hujus exemplum est in caeco nato .

Nota idem quod Glossa dicit super Matthaeum, IV, 1 et seq., sic : " Omnibus quae in mundo sunt ut armis utitur dia- bolus contra nos. Nam nihil est in mundo nisi concupiscentia carnis,et concupiscentia oculorum, et superbia vitae . In his enim tribus omnia genera tentationum comprehenduntur, " Sed Glossa ibidem distinguit genera tentationum penes objecta et generales fines peccatorum. Omne enim peccatum, aut fit propter concupiscentiam carnis, aut propter concupiscentiam oculorum, aut propter superbiam vitae.