262. De Novissimis.

1. Homo, Dei creatura,
Cur in carne moritura
Est tam parva tibi cura

De aeterna gloria?
Illa quanta sit, si scires,
Praeter eam nil sitires
Nec post mundi sic abires

Cito transitoria.

2. Et si poenas infernales
Cognovisses, quae et quales,
Tuos utique carnales

Appetitus frangeres,
Et innumera peccata,
Dicta, facta, cogitata
Mente tota consternata

Merito deplangeres.

3. Tot sunt gaudia sanctorum,
Tot tormenta miserorum,
Quod immanitas amborum

Nullo sensu capitur,
Donec anima post mortem
Aut bonorum sumat sortem,
Aut malorum ad cohortem
Improvise rapitur.

4. Quando caro sepelitur,
Heu, de spiritu nescitur,
Utrum gaudet vel punitur,

Non fit magna mentio;
Luctus quidem simulatur,
Sed substantia vastatur,
In propinquis generatur
Zelus et contentio.

5. Mors est bonis, mors et malis,
Sed sors nimis inaequalis
Subinfertur aeternalis

Vitae vel interitus ;
Exsequiae celebrantur,
Si vel noti convivantur,
Nil defuncto suffragantur,

Si tunc est immeritus.

6. Nullum tempus paenitendi,
Hora nulla revertendi
Neque locus fugiendi
Miseris supererit ;
Si vis sursum, detraheris,
De abyssis extrahens,
Iudicanti praesenteris,
Nec quidquam intererit.

7. Si non Iesum dilexisti
Et Mariae servivisti
Nec patronum quem petisti

Tibi in subsidium,
Quis orabit pro delicto,
Quis spondebit pro convicto,
Quis iudicio tam stricto

Fiet in praesidium?

8. Pacis angeli astabunt,

Sicut scriptum est, plorabunt,
Tamen flignam affirmabant

Iudicis sententiam;
Et, quod sonat magis dare,
Omnes Dei creaturae
Adgravabunt iusto iure
Malam conscientiam.

9. Sed haec factis ex scelestis
Est ipsius gravis testis
Nullam iudicis in gestis

Intuens iniuriam;
Hinc horrendi mox tortores
Tot incutiunt terrores,
Quod iam sentienes dolores

Vertitur in furiam.

10. Tunc a bonis reprobata,
In seipsa desperata
Et in toto desolata
In profundum mergitur,

Ubi chaos hoc firmatur,
Quod nunquam egrediatur,
Sicut Abraham testatur;
Huc illuc non pergitur.

11. O quae lingua explicare,
Vel quis sensus cogitare,
Quis audet dinumerare

Mala multiplicia,
Quae perversis sunt creata
Et diversis deputata,
Prout singula peccata

Exigunt et vitia?

12. O peccator, vis audire
Et de multis pauca scire,
Quae permisit hic sentire

Quendam Dei gratia?
Qui, cum Deum precaretur,
Ut hic ita purgaretur,
Quod post mortem duceretur

Ad caeli palatia,

13. Quamvis nimium peccavit,
Deus tamen hoc donavit
Et illaesum conservavit

Corpus in certamine.
Nam, cum Satan hoc videret,
Quod conversus paeniteret
Et quod Domino placeret,

Huius pro examine

14. Tecta miscuit tormenta,
Quod ad ipsa temptamenta
Supra mundi elementa

Invisa conficeret.
Aestum, fluxum, flatum talem
Sensit frater inaequalem,
Ex portentis infernalem

Aperte coniceret.

15. Ignem quendam sentiebat,
Cuius flammam non videbat,
Ipsum tamen exurebat

Satis mirabiliter,
Ignem gessit et urentem
Et gravissime prementem,
Velut lapidis urentem (sic!)
Flantem horribiliter.

16. Sub quo iacuit astrictus
Et per grandes eius ictus
Tam potenter est adflictus,

Ut ignis uredinem
Quasi nullam advertebat,
Quia flamma sic fremebat,
Quod calori praeferebat

Plagas et gravedinem.

17. Fratris huius et in cella
Torrens ignis ut procella
Influendo fecit bella
Dura et magnalia;
Flamma quoque hunc ob-
struxit,
Quae ter ita eius suxit,
Quod mirando non eduxit,
Illius vitalia.

18. Liquor ardens igne pluit,
Et grando in ipsum ruit,
Chaos tale quod non fuit

Videns ab initio.
Ista saepe dum sentiret,
Accidit, quod nil plus sciret,
Quam quod totus interiret

Mundus hoc supplicio.

19. Ut tonitrua tonabant,
Tanta fulgura micabant
Et quam plura his constabant,

Quae carent mundi nomine ;
Frater vero sic plagatus
Mox fuisset conquassatus,
Si non Dei sustentatus

Fuisset tunc munimine.

20. Corpus sopor adligavit,
Sed cor suum vigilavit,
Deus enim dispensavit
Hac in paenitentia,
Nunc passurum roborando,
Nunc illaesum relevando,
Poenas semper temperando
Cum sua clementia.

21. Hostes saepe furientes,
Malleis percutientes,
Tamquam laminas cudentes
Ipsum fabricaverant,

Sed ad Deum sic correptus
Cum clamaret, est ereptus
Et post pauca readeptus
Vires, quas hi straverant.

22. Saepe frater praenotatus
Est sub terram transportatus
Et in locis malleatus
Nimis horribilibus,
Ubi tenebrae condensae,
Voces durae et immensae,
Et scintillae sunt suecensae
Flantes in fabrilibus.

23. Locus ingens et umbrosus,
Foetor ardens et fumosus
Rumorque tumultuosus

Et abyssus sitiens,
Terror illic assistenti
Nec tormenta patienti,
Tantum monstra haec videnti

Esset crux sufficiens.

24. Ignem vidit praeinfulsum
Velut turbine perculsum
Aut in follibus impulsum,
Flammantem forinsecus,
Qui sic flagrans insanivit,
Quod agnoscere nequivit,
Si purgandasque punivit
Animas intrinsecus.

25. Prunas vivens ibi grunit,
Si quos caput subtus unit
In abysso, sua punit

Non flamma motabiles,
Sed carbones sunt grandaevi
Ad urendum nimis saevi,
Tam profundi, ut in aevi

Saecula durabiles.

26. Idem raptus extra mundum
Tartarum ad gemebundum
Locumque ad sitibundum
Et aestu plenissimum,
Ubi quidam laborantes,
Quidam dure imperantes,
Aestus onera portantes
Et iugum gravissimum.

27. Erant autem viri lassi,
Vultu nigri tamquam assi,
Defluentes pice crassi,

Nec in his contentio,
Nam laboribus attriti
Loquebantur vix inviti,
Arefacti magna siti

Sudabant silentio.

28. Ad haec opera coactus
Frater fuit tabefactus,
Nam ab aestu ipse tactus

Mox coepit destitui,
Invocata vere dia
Matre Domini Maria
Statim eius prece pia

Meruit restitui.

29. Locum vidit et impurum,
Grandem nimis et obscurum
Et ingressum valde durum

Quasi portam inferi,
Quem anhelans hunc allexit
Magis magisque invexit,
Deus tamen hunc erexit
Flagitantem egeri.

30. Tot sunt loca tenebrosa,
Tot occulta monstruosa,
Quod haec terra spatiosa

Et cuncta visibilia
Quasi nulla sunt miranda
Nec ad illa comparanda,
Nam ista quidem narranda,
Sed haec indicibilia.

31. Hostes saepe de profundo
Poenas ferunt exeundo,
Ut praemissi in hoc mundo

Inferant supplicia,
Quia peccatorum multa
In hoc mundo fiunt multa,
Nam abyssus et oculta

Dei sunt iudicia.

32. Multi, qui iam migraverunt,
In hoc mundo mala ferunt,
Quod peccata commiserunt
Nobis ignorantibus.

Plures animae plangentes,
Ad hunc brevi venientes,
Assumpserunt adfligentes
Poenas cum flammantibus,

33. Ut sic ipse purgaretur
Et illis compateretur
Magisque recordaretur

In missis et precibus ;
Unde quaedam valde gratae
Sibi visae sunt renatac,
Evolantes ut purgatae
Suis iam a faecibus.

34. Flammam etiam fumantem,
Terram ipsam devorantem,
Fundamenta revelantem

Ab imis emergere,
Ignem nubibus condensum,
Ventum ignibus accensum
Et tremore comprehensum

Populum dispergere ;

35. Sacramentum ab altari
Vidit sursum elevari
Et in iudicem mutari

Multum ineffabilem,
Quo ad iudicandum mundum
Fecit iustis se iucundum
Et iniustis iracundum

Necnon importabilem.

36. Haec cum frater ut videret
Et examen hoc timeret,
Rogavit, ut plus paeniteret,

Vitae indulgentiam,
Nam commissa sic deleta
Et omissa sic completa
Sensit, quod iam mente laeta
Spectasset sententiam.

37. Sic a visu revocatus

Adhuc multis est vexatus,
Donec plenius purgatos

Replevit fiduciam,
Nam cotidie punitus
Velut lapis est politus,
In adversis eruditus
Per multam astutiam.

38. Semel multi convenerunt,
In cellam eius irruerunt,
Ipsumque operuerunt

Daemonum tentoria,
Fratre autem his subnixo
Adhacrebat corde fixo
Christo Iesu crucifixo

Cum clara memoria.

39. Unde simili gaudebat,
Quia, quidquid sustinebat,
Hoc ad cracem repellebat

Eundem recurrere,
Illic omnibus a malis
Christi tegebatur alis,
Nec quibat locus hinc talis

Tam tutus occurrere.

40. Quando gessit graviora,
Tanto plus subtiliora
Sibique devotiora

Solebant clarescere,
Tunc maligni fabulosa
Loquebantur vel iocosa,
Ut a prece fructuosa

Hunc possent compescere.

41. Saepe tubae cum clangore,
Venti magni cum ardore,
Hostes multo cum clamore

Loquentes nefaria
Cellam eius adimplebant
Et diversis adfligebant,
Tamquam stipulam vertebant

Potestate varia.

42. Ipsum ferro pupugerunt,
Plagis multis ceciderunt,
Pluries flagellaverunt

Diris scorpionibus,
Ut gigantes quidam stabant,
Comminantes blasphemabant
Et frendentes sic tonabant

Comminationibus.

43. Ita iacuit attritus,

Quod si nullo plus punitus
Suffecisset is auditus
Solus improperii,

Verbis quidem increpabant,
Sed sic ventum agitabant,
Quod verbis ipsum verbera-
bant
Zelo vituperii.

44. Quidquid vero sic ferebat,
Hoc in spiritu fiebat,
Nemo enim audiebat

Istis de rumoribus,
Nisi Deus occultasset,
Fratres omnes dementasset
Et vicinos convocasset

Cum remotioribus.

45. Sed cum mentem paenitentis
Non fregissent, a tormentis
Accesserunt blandimentis,

Ut ipsum deicerent,
Mundi huius vanitatem,
Iuvenum iucunditatem
Rerumque formositatem
Monstrant, ut allicerent.

46. Eius lectulo astabant,
Vasis musicis cantabant,
Chorisales simulabant

Multiplex tripudium,
Multae cantu sereuarum
Adfuerunt feminarum,
Paenitentis ut amarum
Permutarent studium.

47. Strato saepe ingesserunt,
Nudi se applicuerunt,
Totum illum infecerunt

Veneno libidinis,
Qui ab eis inflammatus,
Mox fuisset inquinatus,
Non exsistens praearmatus

Virtute formidinis.

48. Sed et incubi nefandi
Gravi corpore tam grandi
Ipsum causa fornicandi

Viribus nequissimis
Oppresserunt amplexantes,
Tamquam virginem amantes,
Illuserunt osculantes
Rostris immundissimis.

49. Pauper vero his punitus
Valde sustulit invitus,
Magnos emisit rugitus

Ad Dei clementiam,
Quem ex corde dum rogavit,
Ipsum cito liberavit
Et malignos effugavit

Suam per potentiam.

50. Quidam vero ut dracones,
Rugientes ut leones,
Non oscula, sed agones

Attulerunt callidas,
Super ipsum incumbebant,
Saevis dentibus frendebant,
Sicut praedam substringebant

Vires iuxta validas.

51. In aures eius clamaverunt,
Guttura dilataverunt,
Fumum foedum spiraverunt

Gutturis et narium,
Corpus vero non portabant,
Sed ex igne, quem gestabant,
Et aere conglutinabant

Corpus voluntarium.

52. Sic figuram bestiarum
Assumpserunt plurimarum
Et naturam singularum

Scierunt rectissime,
Hominum loquacitatem,
Brutorum ferocitatem,
Suam tamen falsitatem

Prodentes novissime.

53. Vocem fratris suffocabant,
Cum oraret, subsannabant
Et post ipsum iterabant

Verba sacratissima,
Simulabant se lugere,
Bona plurima habere,
Pellem ovis induere

Monstra feracissima.

54. Ex eius capite suxerunt
Et virtutes extraxerunt
Et inanem reliquerunt
In semidementia;

Quod hos posse tunc probavit,
Cum notorie erravit,
Tamquam porcos illos pavit
Sua neglegentia.

55. Ipsum saepe permingebant
Et squalore perfundebant
Et diversa impingebant

In hunc latrocinia,
In ore eius stercosa,
Nausida et foetorosa
Miscuerunt et lutosa,

Plena ignominia.

56. Unde propter foedum lutum
Tota die fecit sputum,
Seque horrens sic pollutum.

Quod ob reverentiam
Corpus Christi non sumpsisset
Neque missam tunc legisset,
Patris sui si audisset
In hoc complacentiam.

57. Semel equus immodestus
Gehennalis et molestus,
Cuius non equinus gestus,

Sed fera grandissima,
Hic os suum dolo plenum
Dilatavit in egenum,
Ipsum lambens ut abenum

Cum lingua amplissima.

58. Canis magnus non canino
Latrans sono sed bovino
Tamquam taeda de camino

Ardescens interius

Ascendebat ex inferno,

Quem hic voto cum interno

Praehortatus a superno

Praevenit celerius.

59 Canem magnum requisivit,
Qui hunc nimium attrivit,
Quidnam vellet, et audivit

Famem illam gerere,
Nil plus tantum esurire
Nisi monachos glutire
Et, quos posset invenire
Magis pingues, quaerere.

60. Canes multi cum latratu
Et voraci apparatu
Sicut Currunt iu venatu

Ad ipsum irruperant,
Qui velocem per occursum
Stantes sursum et deorsum
Amarissimum per morsum

Plus semicorruperant;

61. Sed ad Dominum dum flevit,
Eius gemitum non sprevit,
Sed salvavit, ut assueivt,

Ipsum integraliter,
Sic, quod nusquam devoratus
Visus est aut vulneratus,
Sed nimirum sic plagatus

Erat spiritaliter.

62. Nam et animae pollutae,
Sine carne, sine cute
Lacerantur iam exutae,

Sic huius exsistentiam
Inexperti ne miremur,
Sed in istis recordemur,
Quod divinam confitemur

Plus posse potentiam.

63. Frigus triplex hic probavit,
Quiddam fluxit, quiddam flavit
Et utrumque cruciavit,

Sed plagis attrocius
Frigus ternumpraeter motum,
Nec in mundo tale notum,
Ipsum congelasset totum

Non raptum velocius.

64. Saepe ibi scorpiones
Et terribiles buffones
Importunas torsiones

Et taedas intulerant,
Super nudum praereptarunt,
In aures eius coaxarunt,
Nefas suum prolongarunt,

Quod secum attulerant.

65. Et serpentes venenosi
Colubrique tortuosi,
Tam igniti quam amnosi
Erant in temptamine,

Ab his huius incolatus
Multum fuit prolongatus,
Dum ad tempus desolatus
Esset pro examine.

66. Nam et omnia flagella
Reputavit quasi mella
Quoad ingravata bella,

Quae gessit interius,
Cum a Deo dereclitum
Et a malo per conflictum
Formidaret se devictum,

Quo nihil est deterius.

67. Tunc cognovit, quid damnari,
Quid a Deo separari,
Quid sit facie privari
Et Dei clementia ;
Cuncta sunt ad istud parum,
Quidquid geritur poenarum,
Nil sentitur sic amarum
Ut Christi carentia.

68. Nam infirma spe dum fuit,
In quamcumque poenam ruit,
Laetabatur nec quid luit

In gratiae prasentia;
Si infernum quis iniret,
Nihil prorsus tunc puniret,
Si divina se sentiret

Frui influentia.

69. Si quocumque quis locorum
Non haberet divinorum
Affluentiam bonorum,

Mox ferret tristissima,
Sicut tempore praefato
Fratri parum desolato
Visum est Deo sublato
Se pati gravissima.

70. Tunc terrae promissionis
Typum, transmigrationis
Novit et regressionis
A terra Babylonia,
Quam bonum hereditare,
Quam amarum transmigrare,
Quam iucundum remeare
Sit in sanctimonia.

71. Tunc in specie draconis
Vidit regem Babylonis
Exeuntem cum coronis
Et suis complicibus,
Vias Sion dissipabant
Et virtutes captivabant,
Sed non diu sic regnabant
Locis in supplicibus.

72. Nam cum frater id sentiret,
Quod malignus introiret
Et interius saeviret,

Dolens amarissime
Coepit angelos rogare,
Sanctos omnes invocare,
Christo Iesu supplicare

Et matri piissimae,

73. Donec virtus sanctae spei
Parva remearet ei.
Tandem bonitate Dei,

Non suo luctamine,
Sensit hostes effugari,
Se in intimis mendari
Et celeriter iuvari

Sacrosancto flamine.

74. Sic flagella peccatorum
Partim patent miserorum,
Quae salute pro cunctorum

Merito sufficerent,
Si non homines caecati
Essent et sic indurati,
Quod in istis excitati

Postrema prospicerent.

75. Eia, homo temporalis,
Audi, pulvis et mortalis,
Qui tam vanis mundi malis

Delectari audeas,
Etsi sensum Salomonis,
Fortitudinem Samsonis
Triumphumque Gedeonis

Te habere gaudeas,

76. Sive formam Absalonis,
Vel sophismata Platonis.
Nil in rebus aut personis
Mortis scit condicio,

Sola merita manebunt
Et humilia placebunt,
Iusti quia vix parebunt
In Dei iudicio.

77. Aeger, pauper et leprosus
Plus quam dives et formosus
Apparebit gloriosus,

Si suam inopiam
Propter Christum baiulavit,
Crucem secum hic portavit,
Quia Christus huic paravit

Gaudiorum copiam.

78. Ut a malis memoratis
In hoc mundo liberatis
Et in caelo collocatis
Aeterna suscipiunt,
Quae nec auris hic audivit,
Nec videre quisquam scivit,
Nisi qui in caelis vivit,
Hi soli conspiciunt;

79. Qui sint angelorum chori,
Et electi quam decori,
Quid vivere, nunquam mori,

Quid aeterna gloria,
Quid perpetue gaudere,
Summo bono inhaerere,
Malum ultra non timere,
Quo mali nec memoria.

80. Sine senio iuventus,
Nullus ibi turbulentus,
Quivis sua stat contentus

Vitae certitudine,
Plenus illic interiectus
Quia Domini conspectus,
Implet omnium defectus

Sua plenitudine.

81. O quam felix ille, cui
Datur conditoris sui
Vultu tam iucundo frui

Ut est, non aenigmate!
Quique crucis hic amorem
Christi portant et dolorem,
Quem videbunt tunc splen-
dorem
Quolibet ex stigmate!

82. Nam mirandam claritatem
Omnes et iucunditatem
Sumunt et suavitatem

De Christi vulneribus,
Sed et plures hic electi,
Quamvis carne sint despecti,
Iam ut angeli electi

Vivunt his muneribus.

83. Sic de corde Christi potus
Manat, quivis ut devotus
Hic praelibat, donec totus

Suis commensalibus
In perenni copuletur,
Ut de cibo satietur,
Quo ad horam hic laetetur

Quasi temporalibus.

84. Hos in poenis adhuc mundi
Saepe spiritus iucundi
Consolantur laetabundi

Miris et obtutibus.
Quam benigni sunt affatu,
Quam praeclari apparatu,
Quam de nostro sancto statu

Gaudent et virtutibus !

85. Adiurati vix testantur,
Qui ab ipsis visitantur,
Nam in Christo gloriantur,
Non plus in hoc saeculo,

Illi quam plures arcana
Carne gustant in humana,
In qua quasi sub membrana
Vident vel in speculo.

86. Suavem quidem organorum
Sonum, dulcem musicorum,
Cantum quidem angelorum

Atque delectabiles
Quosdam caelicos sapores
Ut aromatum odores,
Quasi paradisi flores
Carpunt adamabiles.

87. Sed his notis sic attendunt,
Ut aeterna comprehendunt;
Nam praedicta nitranscendunt

Cuncta mutatoria,
Nutum quendam dum praeten-

dunt,
Formam pulchram dum osten-
dunt,
Cor videntis plus incendunt,
Quam ulla transitoria.
88. Unde plures his acciti,
Hoc necare hic potiti,
Ut languentes vel sopiti
Suspirant ad aethera.
Quod idcirco post effamur,
Ut post mala, quae testamur,
Bona quaeque prosequamur
Iam nova, iam vetera,

89. Ut utrisque partim notis
Semper meritis et votis,
Verbis, factis, rebus totis

Ac iugi memoria
Abnegemus peritura,
Quod mens singulorum pura
Conversetur absque cura

In perenni gloria.