ARTICULUS IV.

Quis sit actus imaginationis ?

Quarto et ultimo, Quaeritur de actu imaginationis.

Et videtur, quod imaginari sit proprius actus imaginationis, a simili in aliis potentiis : quia sentire est actus sensus, et intelligere actus intellectus. Hoc etiam accipitur ex verbo Aristotelis in principio tertii de Anima , ubi dicit, quod imaginatio in nobis est cum volumus : prte oculis enim est facere imaginem, sicut sunt in recordativis positi idolum facientes.

1, Sed. tunc quaeritur, Cum, diffiniatur imaginatio a retinendo imagines, ut supra habitum est, et semper retineat imagines, quare non semper imaginetur?

2. Praeterea, Hoc videtur falsum, quod imaginari in nobis sit cum volumus. Dicit enim ibidem Philosophiis, quod imaginatio non lit sine sensu : cum ergo sensus exigat rei praesentiam, videtur quod non possumus imaginari nisi re praesente : et ita non imaginamur cum volumus.

3. Praeterea, Quaeritur juxta hoc, cum diversarum potentiarum diversa sint objecta per quae diffiniuntur, et sensus communis et imaginatio sunt diversae potentiae, oportebit earum esse diversa objecta : objectum enim est agens, et potentia patiens : ergo objectum imaginationis erit in actu : quia nihil est agens nisi secundum quod est in actu.

4. Quaeritur ergo, a quo efficitur in actu ? si dicatur, quod a sensibili accepto a sensu, videtur quod non : quia nihil agit ultra actum proprium : sed imaginatum majoris est abstractionis quam sensatum : ergo videtur, quod non agatur ab illo. Si forte dicatur, quod non oportet imaginatum esse in actu ad hoc quod perficiat in actu virtutem imaginativam, hoc erit plane falsum : quia sensibile non facit sensum actu nisi secundum quod ipsum est in actu, ut color secundum actum perficit visum, et intellectus possibilis non efficitur in actu nisi per agentem qui semper est actu, ut dicitur in III de Anima .

Solutio. Dicendum, quod actus imaginationis proprius est imaginari, ut su-

pra habitum est. Secundario autem praeparat imaginationes quadrupliciter aliis virtutibus operantibus in ipsa. Est enim ratio quorumdam in imaginibus, sicut est praecipue ratio mathematicorum : et tunc praeparat imagines superiori polentiae quae est intellectus, vel ratio, ut dicit Avicenna. Quaedam autem sunt compositiones imaginum et divisiones ad eliciendas intentiones terribilis vel appetibilis, convenientis et inconvenientis, et hujusmodi, quae sunt semper colligatae sensibus : et tunc praeparat imagines phantasiae et aestimationi. Quandoque autem deservit memoriae, ut dicit Aristoteles, quando scilicet per imagines praeparatas in anima recursus est in rem quae accepta fuit in praeterito per sensus. Quandoque autem praeparat imagines renuentes ad organum sensus communis : et tunc deservit revelationi quae est in somniis.

Ad aliud autem quod quaeritur, Utrum imaginari sit in nobis dum volumus ?

Dicendum, quod sic : est enim prae oculis interioribus facere imaginem cum volumus, ut dicit Philosophus.

Ad hoc quod contra hoc objicitur, dicendum, quod hoc quod dicit Philosophus, quod imaginatio non est sine sensu, sic intelligitur, quod imaginatio non est nisi de sensibili prius accepto. Unde cujus nullum habemus sensum, iilius nullam habemus imaginationem, ut caecus natus nullam habet imaginationem colorum : non tamen oportet, quod cum imaginamur, etiam sentiamus secundum actum.

Ad id quod quaeritur, Utrum imaginativum quod perficit virtutem imaginativam., sit in actu ?

Dicendum, quod sic, et quod est in actu per hoc quod est abstractum a materia.

Ad illud quod quaeritur, A quo fiat in

et Citi C

Dicendum, quod a, spiritu, animali qui abstrahit ipsum ab organis sensuum, et confert ei esse spirituale, sicut lumen facit actu colores, et intellectus agens facit actu universale.