ARTICULUS III.

Quid sit organum phantasiae ?

Tertio, Quaeritur de organo phantasiae.

Et videtur, quod hoc sit in medio capitis.

1. Omnis enim potentia existens in organo, accipiens ab organo anterioris potentiae, et ab organo posterioris, situm habet inter utrumque. Talis est potentia quae dicitur phantasia. Ergo situm habet inter memoriam et imaginationem. Prima patet per se. Secunda probatur per Algazelem, qui dicit, quod phantasia est ap- prehendere : perquirit enim nunc de his quae sunt in arca formarum, hoc est, in imaginatione, nunc de his quae sunt in arca intentionum, hoc est, in memoria : quandoque lixa est inter eas, et operatur in his duabus componendo et dividendo.

2. Item, Algazel expresse dicit, quod phantasia est in medio cerebri.

3. Praeterea, In animalibus brutis posterior pars capitis deputatur memoriae, anterior autem sensui communi et imaginationi: ergo videtur, quod media pars relinquatur phantasiae.

Si forte dicatur, quod media pars deputatur rationi vel intellectui, hoc videtur falsum : quia intellectus non est virtus operans in organo, nec etiam ratio.

Sed contra :

1. Anteriori parte capitis corrupta, corrumpuntur imaginationes et phantasiae, et non corrumpuntur phantasiae in anteriori parte, nisi quia situm habent in anteriori : ergo phantasia non est in medio cerebri, sed in anteriori parte.

2, Item, Coiistabulus in libro de Differentia spiritus et animae dicit, quod spiritus anterior secundum sensum communem et phantasiam operatur, medius autem cogitationem et cognitionem et providentiam, ultimus memoriam et reminiscentiam.

Solutio, Dicendum, quod tres sunt cellulae capitis, scilicet anterior, posterior, et media. Prima dicitur phantasia ab antiquioribus, secunda syllogistica,

tertia memorialis. Spiritus autem animalis a priori transit in mediani, et a media in postremam. Et in prima operatur sensum proprium in organis sensuum, sensum communem in prima concavitate cerebri, et imaginationem in medio anterioris partis cerebri, et phantasiam et aestimationem in posteriori parte anterioris partis, ut supra dictum est, ut dicit Coiistabulus,

Ad id quod contra hoc objicitur, dicendum quod phantasia duobus modis consideratur, scilicet in comparatione ad proprium objectum quod est phantasma, vel in comparatione ad extrema, cum ipsa sit una mediarum potentiarum. Et primo modo dicitur esse in posteriori parte anterioris cellulae. Secundo autem modo dicitur esse in medio : eo quod ipsa convertitur ad imaginativam quae est ante, et ad memorialem quae est post.

Ad aliud dicendum, quod major subtiliatio spiritus animalis exigitur ad operandum imaginationes apprehensas ut ex eis eliciatur verum vel falsum, quam ad recipiendum, imagines tanta in : et ideo quia phantasia facit talem comparationem, oportet quod ipsa habeat spiritum similem illi spiritui qui est in media cellula, qui subtilissimus est : et quoad hoc dicit Algazel, quod sit in media cellula.