PARTICULA I.

Utrum, intellectus agens sit pars animae ?

A..d primum sic proceditur : 1, Dicit enim Aristoteles in III de Anima S quod in omnibus honorabilius est

efficieris patiente, et principium materia. Et dicit hoc de intellectu agente et possibili. Sed efficiens et patiens numquam possunt esse ejusdem naturae, eo quod contraria sunt, ut patet in libro 1 de Ge -negatione et Corruptione i ergo videtur, quod intellectus ageris et possibilis non possunt esse ejusdem naturae. Cum igitur possibilis sit pars animae, agens non erit pars animae.

2. Item, In corporibus ita videmus, quod nullum totum componitur ex partibus, quarum una sit agens in atteram, et altera patiens ab altera, nisi ipsum sit commixtum ex contrariis. Hujus probatio est in elementis, et incaelo, et in aliis simplicibus corporibus. Ergo multo magis erit in substantiis spiritualibus. Cum ergo anima rationalis sit substantia spiritualis, ipsa non erit composita ex partibus agentibus et patientibus a se invicem : sed tales partes sunt intellectus agens et possibilis, ut dicit Philosophus : ergo non erit composita ex agente et possibili. Cum ergo possibilis intellectus sit pars animae rationalis, agens non poterit esse pars.

3. Item, Nihil idem numero est in actu et potentia simul et semel. Cujus probatio est, quia quod est in potentia, non est: ei quod est in actu, est : ergo si aliquid simul et semel esset in actu et in potentia, ipsum simul et semel esset et non esset, quod est impossibile i ergo nihil idem numero simul, et semel erit in actu et potentia : sed anima rationalis est aliquid idem numero : ergo non erit simul in ^actu et potentia : sed ageris semper est in actu, possibile in potentia : ergo simul erit agens et in potentia existens. Cum igitur anima in potentia sit omnia, ut dicit Philosophus , ipsa non erit agens : et ita intellectus agens non erit pars ejus.

4, Ttem, Efficiens est agens et movens et habet motum quo movet a seipso, et non ab alio ; possibile autem, est passum et motum habens motum quo movetur ab alio, et non a seipso : et propter hoc nullum indivisibile potest esse in actu et potentia ; quia idem indivisibile non est agens et patiens, et movens et motum, et habens motum a se et ab alio : sed anima rationatis est quoddam indivisibile et simplex: ergo non potest esse in actu et in potentia. Cum igitur sit in potentia, eo quod possibilis est pars ejus, agens non erit pars ejus.

Sed contra. :

Actus et potentiae sunt primae partes et essentiales compositi : cum igitur anima rationalis sit quoddam, compositum, ut supra probatum est, ipsa habebit in se partes actu et potentia : sed potentia est possibilis intellectus principium, actus autem agentis : ergo Iam possibilis quam agens suet partes rationalis animae.

Item, Anima est actus : ergo multo magis convenit ei agere quam pati. Cum igitur habeat intellectum possibilem partem sui, multo magis esse habebit agentem,

Solutio. Dicimus, quod intellectus agens est: pars animae : supra enim docuimus, quod diversitas proprietatum et potentiarum animae fiunt a. diversitate principiorum componentium ipsam, quaeprincipia sunt quod est et quo est, vel actus et potentia, si elargato nomine sumantur. Et propter hoc dicimus, quod intellectus agens est pars animae fluens ab eo quo est, sive actu : possibilis autem pars animae est fluens ab eo quod est, sive potentia.

Ad primum ergo dicimus, quod est efficiens respectu primi esse sive actus primi, et efficiens respectu secundi esse sive actus secundi. Et primo modo dictum efficiens semper est extrinsecum patienti, quod est contrarium in forma et idem in materia cum patiente, ut dicit Philosophus. Secundo autem modo dictum efficiens potest esse idem cum forma perfectiva rei, et intrinsecum ei quod. efiicilur, et tale efficiens est intellectus agens : est enim actio sua respectu intelligibilium, et non respectu animae simpliciter. Similiter potentia, est ad intellectiva, et non ad esse, Et propter hoc intellectus agens et possibilis possunt esse intrinsecae parles animae rationalis,

.A.D aliud dicendum, quod nihil homogeniiirii in natura habet partem unam agentem in aliam, et aliam patientem ab altera, ita quod actio sit ad esse primum : sed quoad esse secundum habet unam efficientem receptivam : et sic est de intellectu agente et patiente in anima rationali.

Ad aliud dicendum eodem modo,, quod nihil est idem in actu et potentia simul et semel : sed idem bene potest esse agens respectu, alicujus formae accidentalis, et possibile ad illam recipiendam, licet non secundum idem : et sic anima rationalis eadem existens respectu intelligibilium est agens et possibilis, sed non secundum idem, sed secundum agentem agens, et secundum possibilem suscipiens.

Ad ultimum dicendum, quod anima rationalis est simplex et indivisibilis eodem, modo quo supra determinatum est, et est divisibilis secundum potentias : et sicut supra dictum est similiter, non movetur aliqua specie motus physici, licet ibi sit transmutatio secundum species intelligibiles : et in ilia transmutatione est pars ejus movens et pars ejus mola : et propter hoc ipsa est movens et mota secundum diversas partes ejus : quod non est inconveniens, sicut etiam animal secundum animam est movens, et secundum corpus est motum, et sic idem est movens et motum, sed non secundum idem.

ARTICULI QUARTI