ARTICULUS III.

De sufficientia numeri istarum virium, scilicet concupiscibilis et irascibilis.

Tertio, Quaeritur de sufficientia istarum virium.

Videntur autem debere esse plures :

1. Sicut enim se habet cognitiva ad cognoscere, sic appetitiva ad appetere : sed cognitiva motiva est aliquo modo : ergo et appetitiva motiva erit aliquo modo cognitiva.

2. Item, Sicut se habet verum ad bonum, sic se habet cognitiva ad appetitivam : sed verum est in bono : ergo cognitiva erit appetitiva : et sic nulla erit appetitiva nisi sit aliquo modo cognitiva : et sic nullum est bonum nisi sit aliquo modo verum.

Solutio. Dicendum, quod motiva non est nisi triplex, scilicet duplex imperans, et una exsequens. Una imperans est cum cognitione, sicut intellectus practicus in anima rationali, et phantasia in anima sensibili : sine cognitione autem voluntas ex parte rationis, et irascibilis et concupiscibilis exparte sensibilis. Exsequens autem est illa, quae inlusa est in nervis et musculis.

Ad primum dicendum, quod non sic se habet appetitiva ad cognitivam sicut e converso : cognitiva enim nuntiat de motu, et propter hoc est prior. Unde si postea appetitiva esset cognitiva, esset sua cognitio superflua : nuntiaret enim eumdem modum : appetitus autem qui est in cognitiva, non est nisi ille qui est ex specie appetibilis, sicut supra dixi, ubi determinatum est quomodo moventia specie sunt unum.

Ad aliud dicendum, quod licet verum sit in bono, non tamen est in ratione veri : et propter hoc verum appetitus qui nihil distinguit, non est ab ipso, sed a bono tantum. Intellectus autem qui discretivus est et distinctivus est, apprehendendo distinguit utrumque : et propter hoc cognitivus est per speciem veri, et motivus per speciem boni.

De sensualitate.

Consequenter quaeritur de motivis his quae antecedunt istas, licet non possint cognosci nisi per praehabitas, eo quod non ponuntur a Philosophis nisi raro, sed a Sanctis tractantur, et sunt sex, scilicet sensualitas, et ratio cum portione superiori et inferiori, et liberum arbitrium, et synderesis, et conscientia, et imago Dei quae est in anima.

Quaeratur ergo primo de sensualitate : et quia jam determinatum est supra, quid sit, et utrum sit una potentia vel plures, et quomodo sit subjectum peccati, non restat hic determinandum nisi de actibus ejus.