ARTICULUS II.

Utrum synderesim contingat peccare et errare ?

Secundo quaeritur, Utram synderesim contingat peccare et errare ?

Et videtur, quod sic : quia i. Dicit Hieronymus super Ezechielem loquens de synderesi : " Hanc tamen conscientiam, sicut in Proverbiis Micilur Impius, cum in profundum venerit peccatorum, contemnit,saepe praecipitari videmus et suum locum amittere, cum quidam sine pudore peccare videantur, quibus merito dicitur : Frons mulieris meretricis facta est tibi, noluisti erubescere . " Cum igitur non praecipitetur, nec suum locum amittat, nisi per peccatum et errorem, videtur synderesis quandoque consentire peccato.

2. Item, Homo secundum se totum condemnatur in inferno : ergo videtur quod secundum se totum peccet: quia si secundum aliquam potestatem non peccaret, injuste ageretur cum ilia si secundum illam condemnaretur homo : ergo et secundum synderesim peccat.

3. Item, Homo secundum totum corruptus fuit a peccato : ergo et secundum synderesim : ergo videtur, quod synderesis quandoque inquinetur secundum corruptionem.

4. Item, Synderesis est potentia rationalis animae : ergo est ad opposita : ergo quandoque potest ferri in unum, et quandoque in alterum.

Sed contra :

Dicit Basillus in auctoritate supra in-

ducta , quod naturale animi judicium velut in quodam tribunali meniis nostrae i Col, dens, quae laudabilia sunt, ai tur : quae vero turpia vitia, condemnat. Quidquid vero semper condemnat turpe, numquam consentit peccato.

Item, Chysostomus in Homilia super Joannem " : Conscientiae judicium incorruptibile nobis imposuisse eum. qui nos fecit, gratiae fuit maximae et clementiae ineffabilis. " Judicium autem conscientiae incorruptibile est judicium synderesis, eo quod synderesis conscientiae scintilla dicitur. Ergo synderesis non corrumpitur per peccatum.

Praeterea, Habitum est in auctoritate supra inducta ab Hieronymo , quod haec errata corrigit, et in aliis non se immiscet. Si ergo officium ejus est errata corrigere semper, numquam videbitur peccato consentire. Idem habetur per auctoritatem Gregorii supra inductam, qui dicit, quod suum officium est damnum annuntiare.

Sed si hoc concedatur, videbitur manifesta instantia in haereticis et paganis et Judaeis, qui sine remorsu conscientiae pro defensione erroris sui exponunt se periculo : propter quod videtur in eis synderesis errori consentire.

Solutio. Consentiendo Sanctis dicimus, quod synderesis numquam errat. Cujus causa est, quia ipsa non est nisi circa universalia principia et naturaliter nobis inserta, circa quae non potest esse error, sicut verbi gratia non esse fornicandum., non esse occidendum : sed ratio quae est sub synderesi, conferre habet universale ad particulare, et videre utrum hoc sit fornicatio vel homicidium : et quia circa particularia est error maximus, propter hoc ratio frequenter decipitur.

Ad primum ergo dicendum, quod synderesis non praecipitatur in se, sed in inferiori, hoc est, in ratione quae suum universale judicium per collationem ad particulare trahit ad acium.

Ad aliud dicendum, quod homo damnatur propter peccatum et non propter potentiam peccandi : actus autem est totius hominis, sicut dicit Philosophus et Damascenus : et propter hoc totus condemnatur, licet quaedam ejus potentia peccato remurmuret.

Ad aliud dicendum, quod homo secundum totum corruptus est a peccato, sed non aequaliter. Corruptio enim est in quibusdam, secundum victoriam, vel in sensualitatem : et in quibusdam debilius ita quod semper vincitur, ut in synderesi, quae semper est recta : et in quibusdam medio modo, ut in ratione, quae quandoque est recta, et quandoque non recta.

Ad aliud dicendum, quod iicet potentia rationalis animae sit ad opposita, non tamen est propter opposita sicut propter finem, sed propter unum oppositorum : et nisi erret, semper deveniet in illud : synderesis autem numquam errat, ut patet ex principiis positis.

Ad ultimum dicendum, quod in haereticis et aliis infidelibus synderesis non errat, sed ratio. Quod patet : cum enim synderesis non sit nisi principiorum. communium, ipsa non dicet nisi, fidem esse defendendam et vitam exponendam pro fide et justitia : sed non distinguit utrum hoc vel illud sit fides, vel justitia : et propter hoc non errat : quia principia illa verissima sunt, sed ratio quae dicit hoc vel illud esse iidem, quod est error, et hoc vel iliud esse justitiam, quod injustitia est, errat et decipitur : et quia certum supponit ratio, non sequitur remorsus conscientiae.