ARTICULUS II.

IN QUIBUS REBUS REPERITUR VESTIGIUM ET IMAGO A. - EXPOSITIO VERITATIS Quantum ad secundum articulum dicit sanctus Thomas, primo Sentent., dist. 3, q. 2, art. 3, quod ratio vestigii non invenitur proprie in accidentibus, sed tantum in substantiis. Quod patet : tum quia substantias, cum sint res subsistentes, habent proprie rationem creaturarum ; accidentia vero, cum sint inhaerentia, nec habentia esse nisi dependens a substantia, non proprie dicuntur creaturae : tum quia accidentia magis sunt species, modi, et ordines substantiarum penesquaeattenditurvestigium, quam habeant modum, speciem, et ordinem. Unde Augustinus dicit, sexto de Trinitate, cap. iiltim., quod species corporum sunt figurae vel qualitales, doctri-nae autem et artes sunt species animarum; ordo autem, incorporeus, sunt collocationesetpondera, in animabus autem, amores et delectationes.

Haec ille.

Idem ponit, 1. p., q. 45, art. 7, ad secundum, ubi dicit: ii Creatura est res proprie subsistens, in qua est praedicta tria invenire. Nec oportet quod in quolibet eorum quae ei insunt sint haec tria ; sed secundum ea vestigium rei subsistenti attribuitur. "

Haec ille.

Item, eadem quaestione, art. 4, dicit quod illi proprie convenit creari cui convenit esse, et quod esse solum proprie convenit rei subsistenti. Formae autem et accidentia non dicuntur entia quasi ipsa sint, sed quia eis aliquid est; immo magis sunt coexistentia quam entia ; et magis proprie dicuntur concreata quam creata. Proprie vero creata sunt subsistentia. Idem ponit, de Potentia Dei, q. 3, articulis multis. - Ex quibus patet in quibus proprie sit vestigium. In quibus autem sit imago divinae naturae vel Trinitatis, satis patet per articulum praecedentem. B. - OBJECTIONES Sed contra ista Aureolus, ubi supra (1. Sentent., dist. 3, q. 2, art. 2). Primo sic. Constat, inquit, quod in specie, numero, et ordine consistit vestigium. Sed albedo habet suum numerum, cum sit una; et suam speciem, cum sit forma; et suum ordinem, cum inclinetur ad propriam operationem, quae est disgregare. Ergo in albedine ratio vestigii invenitur; quae tamen non est individuum substantiae. Secundo sic. Penes substantiam, virtutem, et operationem ponitur aliqua (a) assignatio vestigii. Sed constat quod in accidentibus est essentia vel realitas, virtus, et operatio. Igitur est ibi ratio vestigii. Tertio sic. Unitas, bonitas, et veritas reperiuntur in accidentibus. In istis autem est ratio vestigii, secundum unam assignationem. Igitur idem quod prius. Quarto sic. Ordo, modus, species sunt in quibus consistit ratio vestigii, secundum Augustinum, 6. de Trinitate (cap. ult.). Sed Commentator demonstrat 4. Metaphysicae, quod unum non est accidens enti; et 5. Metaphysicx, et 9, quod potentiae naturales, quae sunt inclinationes ad operationes proprias, non sunt aliud a formis substantialibus. Constat etiam quod species substantialis non est aliud a forma. Ergo non est verum quod tua positio ponit, scilicet modum, ordinem et numerum, et alias partes vestigii, non attendi penes accidentia. Concludit ergo quod sicut se habent res ad entitatem, sic se habent ad esse vestigium. Ideo prima materia et omnia quae sunt, sunt vestigium Trinitatis; nihilominus substantia principaliter est vestigium, sicut est principaliter ens.

Haec ille. C. - SOLUTIONES Ad primum istorum dicitur quod minor est falsa vel impropria. Albedo enim non est proprie una, cum unum dicat ens indivisum ; albedo autem non proprie dicitur ens, sed entis. Nec proprie habet operationem ; non enim accidens, immo nec forma substantialis, quae non subsistit, est quod operatur, sed est quo aliquid operatur, ut patet prima parte, q. 77, art. I, ad quartum. Item, prima parte, q. 75, art. 2, ad secundum, dicitur quod operari nullo modo convenit accidenti, nec proprie alicui parti, nec alicui formae non subsistenti; et quod magis proprie dicitur quod homo intendit per animam, (x) aliqua.

alia Pr. in

quam quod anima intendit. Ex quo sequitur quod accidens non habet inclinationem ad propriam operationem , cum propriam operationem non habeat; sed ejus subjectum habet inclinationem ad operationem ratione illius. Sic igitur patet quod albedo non habet in se proprie rationem vestigii; nec aliquod accidens formaliter, sed forte effective, sicut dicit sanctus Thomas, primo Senteni., dist. 3, q. 2, art. 3. Dicit enim quod " secundum quodlibet accidens additur aliquod esse ipsi substantiae, et secundum illud esse est aliquo modo considerare vestigium. Unde quod privat illud accidens privat partes vestigii, scilicet modum, speciem, et ordinem, quantum ad illud esse ".

Haec ille. Ad secundum dico quod accidens non proprie habet operationem, ut dictum est. Nec habet virtutem, sed est virtus substantiae. Nec est proprie essentia, nisi in ordine ad substantiam ; quia essentia dicitur quod est subjectum essendi; esse autem non proprie convenit nisi subsistenti, ut dictum est. Quod autem accidens nec proprie sit essentia, nec proprie habeat essentiam, ostendit sanctus Thomas in tractatu de Essentia et Ente (cap. 7). Ad tertium dicitur eodem modo quod accidentia non proprie sunt bona, sicut nec proprie entia sunt, sicut dicitur prima parte, q. 5, art. 5, ad secundum; et q. 6, art. 3, ad tertium; et de Veritate, q. 10, art. 5. Sed ipsa accidentia et aliae formae non subsistentes sunt quo vel quibus aliquid est bonum, unum et verum. Ad quartum dico quod implicat multa falsa. Primum est quod potentia naturalis non sit aliud a forma substantiali. Hujus enim oppositum probat sanctus Thomas, prima parte, q. 77, art. 1 ; et q. 54, art. 3; et infinitis aliis locis.

Illud autem dictum quod arguens imponit Commentatori non est dictum ejus, sed Alexandri, ut patet 7. Physicorum, commento 20. Commentator enim recitat Alexandrum dixisse illud ; et dicit Commentator quod ideo dixii Alexander quod naturalis potentia non est qualitas universaliter, quia scilicet non est qualitas alterabilis, id est amissibilis per alterationeni. Quod autem dicit de unitate conceditur; sed ex hoc non habetur quod accidens sit proprie unum.

Est aliud falsum quod imponit sancto Thomae, scilicet quod illa penes quae attenditur vestigium, generaliter sint accidentia. Hoc enim sanctus Thomas non intendit, cum ipse ponat quod modus qui est pars vestigii non solum attenditur penes accidentalia, sed etiam penes substantialia, utpote penes esse substantiale, secundum quod patet de Veritate, q. 21, art. 6, ad quintum; et prima parte, q. 45, art. 7, ubi dicit modum qui est pars vestigii attendi penes hoc quod substantia creata in suo esse subsistit. Dico igitur quod vestigium non solum attenditur penes accidentalia, sed etiam penes substantialia; licet possit attendi penes accidentalia. Secundum enim albedinem homo habet aliquod esse, et aliquam speciem accidentalem, et aliquem ordinem. Sed iterum penes suam formam substantialem habet aliquod esse substantiale ; et ipsa est quaedam forma; et habet penes eam aliquem ordinem.

Et sic patet in quibus proprie sit vestigium, aut Trinitatis imago. Ad argumenta facta in pede quaestionis, satis patet solutio per praedicta.

Primum enim argumentum probat quod in creaturis non est adaequata et simpliciter perfecta imago Trinitatis; quod conceditur. Sed non probat quin in creaturis sit imago perfecta in genere signi et effectus suam designantis causam. Solum enim Dei Filius est Patris imago perfecta.

Ad aliud dicendum sicut prius, quod causalitas respectu creaturarum pertinet ad processiones personarum, in quantum includunt essentialia attributa, ut dictum fuit; vestigium autem attenditur in creaturis prout repraesentant personas quantum ad illa appropriata, scilicet scientiam et (a) voluntatem . Unde, secundum sanctum Thomam, primo Senteni, in praesenti dist. (q. 2, art. 1), quia illa tria inventa in creaturis, plus deficiunt a repraesentatione distinctionis personarum quam essentialium attributorum, ideo magis proprie dicitur vestigium divinae Trinitatis quam vestigium divinae essentiae, etc. Et de hoc dicta sufficiant.