ARTICULUS II.

VIDETUR DE QUAESITO A. - CONCLUSIONES Quantum ad secundum articulum, sit Prima conclusio : quod numerus proprie dictus, scilicet qui est de genere quantitatis, non habet locum in divinis, licet ibi sit multitudo. Istam conclusionem ponit sanctus Doctor, de Potentia Dei, q. 9, art. 7; etl p., q. 30, art. 3; et 1. Sentent., dist. 24, q. 1, art. 2 et 3; et, in 10. Quodlibeto, q. 1, art. 1. Et probat eam sicut probata fuit secunda conclusio primi articuli. Secunda conclusio est quod termini numerales, scilicet : unus, duo, tria, cum dicuntur de divinis, non dicunt numerum qui est de genere quantitatis, sed unitatem, vel multitudinem, quae consequuntur ens. Unde sanctus Doctor, 1 p., ubi supra, dicit : a Nos, inquit, dicimus quod termini numerales, secundum quod veniunt in divinam praedicationem, non sumuntur a numero qui est species quantitatis; quia (a) sic de Deo non dicerentur, nisi metaphorice, sicut et aliae proprietates corporalium, sicut latitudo, longitudo, et similia; sed sumuntur a multitudine secundum quod est transcendens. Multitudo autem sic accepta, hoc modo se habet ad multa de quibus praedicatur, sicut unum quod convertitur cum ente, ad ens. Hujusmodi autem unum, sicut supra dictum est, cum de Dei unitate ageretur, non addit aliquid supra ens, nisi tantum negationem divisionis, unum enim significat ens indivisum. Et ideo, de quocumque dicatur unum, significatur illa res indivisa; sicut unum dictum de homine, significat naturam hominis indivisam. Et eadem ratione, cum dicuntur res multae, multitudo sic accepta significat res illas cum indivisione circa unamquanque illarum, "

Haec ille.

Et post : " Termini igitur numerales significant illa de quibus dicuntur; sed super hoc nihil addunt nisi negationem, ut dictum est. Et quantum ad hoc, dixit veritatem Magister in Sententiis. Cum enim dico : essentia est una, unum significat essentiam indivisam ; et cum dico : persona est una, significat personam indivisam ; et cum dico : personae sunt plures, significantur illae personae, et indivisio circa unamquanque earum, quia de ratione multitudinis est quod ex unitatibus constet. "

Haec ille. Tertia conclusio est quod tales termini in divinis dicuntur positive et remotive. Hanc conclusionem probat sanctus Doctor, de Potentia Dei, ubi supra (q. 9, art. 7), ubi sic ait : (t In divinis, inquit, non praedicantur unum et multa quae pertinent ad genus quantitatis, sed unum quod convertitur cum ente, et multitudo ei correspondens. Unde et unum et multa ponunt quidem in divinis ea de quibus dicuntur; sed non superaddunt nisi distinctionem et indivisionem (6), quod est superaddere negationes, ut supra expositum est. Unde concedimus quod quantum ad illud quod superaddunt eis de quibus praedicantur, remotive in Deo accipiuntur; in quantum autem includunt in sua significatione ea de quibus dicuntur, positive accipiuntur, j

Haec ille. Etsi dicatur quod ibi videtur esse circulatio, quia per pluralitatem removetur unitas, et per unitatem pluralitas; respondet sanctus Thomas, i p., ubi supra (q. 30, art. 3), ad 3 , quod " unum non est remotivum multitudinis, sed divisionis, quae est prior secundum intellectum quam unum aut multitudo ; multitudo autem non removet unitatem, sed removet divisionem circa unumquodque eorum ex quibus constat. " - Haec ille. - Et, de Potentia Dei, ubi supra, dicit quod " opinio videtur fuisse Magistri, quod termini significantes unum vel multa de Deo, non ponerent aliquid, sed removerent tantum. Non enim possunt ponere nisi quod significant, scilicet quantitatem discretam, quae nullo modo potest esse in Deo. Sic ergo, secundum eum, unum dicitur de Deo ad removendum multitudinem quantitatis discretae; termini vero significantes pluralitatem, dicuntur de Deo ad removendum unitatem, quae est principium quantitatis discretae ".

Haec ille.

In fine tamen responsionis, ponit quod prius dixi, scilicet quod aliquid ponunt, et aliquid removent. Quarta conclusio est quod in divinis, licet non sit numerus simpliciter, est tamen ibi numerus quidam. Unde, 1. Sentent., ubi supra (dist. 24, q. 1), art. 2, dicit sanctus Doctor : " In divinis, inquit, non est numerus simpliciter, qui est per divisionem essentiae vel quantitatis; sed est numerus quidam, scilicet numerus relationum, non tamen relationum in Deo exsistentium secundum rationem tantum, sed realiter in ipso subsistentium. Unde numerus divinarum personarum est medius inter numerum qui est numerus simpliciter, et numerum qui est in ratione tantum ; sicut punctus dicitur multiplex secundum rationem tantum, secundum quod est principium plurium linearum. Est enim minus de ratione numeri in numero personarum, quam in numero simpliciter, et plus quam in numero qui est secundum rationem tantum. Si autem comparemus numerum personarum ad numerum proprietatum absolutarum, qui est in creaturis, habebunt se sicut excedentia et excessa. Si enim attendatur ratio distinctionis, invenitur major distinctio in proprietatibus absolutis creaturarum, quam in divinis personis; quia color et sapor distinguuntur secundum aliud et aliud esse accidentale, sed in divinis personis est unum et idem esse trium personarum. Si autem consideretur perfectio distinctorum, sic numerus personarum excedit; quia relationes in divinis sunt subsistentes personae. Unde ad numerum relationum sequitur numerus personarum, non autem ad numerum proprietatum in creaturis; quia proprietates in creaturis non sunt subsistentes, sed tantum inhaerentes. "

Haec ille.

Et quantum concipio, per numerum intelligit multitudinem, cum distinguit de numero simpliciter, et de numero secundum rationem, et numero medio. Solus enim numerus simpliciter, est proprie numerus, ut patet per praedicta; numerus autem secundum rationem, non est numerus de genere quantitatis; nec numerus ille medius inter numerum simpliciter et numerum secundum rationem, scilicet numerus relationum divinarum, est proprie numerus, sed multitudo, ut praedictum fuit. B. - OBIECTIONES Argumenta Aureoli.

Sed contra praedicta Aureolus (dist. 24, q. 1, art. 4), arguit. Dicit enim ista quae dicta sunt, in tribus deficere : Primo, in fundamento; quia supponunt quod unitas quae est principium numeri, et multitudo numeralis, non habeant locum in entibus spiritualibus, sed tantummodo in quantis et continuis; cujus oppositum multipliciter declaratum est esse verum. Secundo, quia ratio summae per istum modum non excluditur a divinis. Quamvis enim quaelibet persona sit indivisa, nihilominus, cum dicuntur tres, circa illas apprehenditur summa certa eis competens, in quantum sunt indivisae; unde sensus est quod ipsae, in quantum sunt distinctae, concluduntur sub summa ternarii, sine pluri et pauciori. Tertio. Quia Magister Sententiarum non accipit negationem sicut iste modus exponit, sed negationem summae. Cum enim dicimus quod personae sunt tres vel duae, non dualitatis aut trinitatis summam ponimus; sed oppositum, scilicet singularitatem, excludimus; unde negationes istas non intelligit esse indivisionem rei in se, sicut iste modus exponit.

Haec ille. C. - SOLUTIONES Ad argumenta Aureoli.

Ad ista dicitur; et Ad primum quidem, patet per praedicta, quod suppositum istius opinionis est verum, nec suae rationes in oppositum valuerunt. Ad secundum, dicitur quod summa quae apprehenditur circa personas divinas, est numerus absolutus, quem admittit sanctus Doctor in divinis personis, 1 p., q. 30, art. 1, ad ultimum; sed talis numerus non est de genere quantitatis; nec est forte in genere, cum sit ens fabricatum ab anima. Ad tertium, negatur antecedens. Magister enim non intendit a divinis excludere summam quae est per opus intellectus, sed (a) numerum qui est quantitas discreta, et unitatem quae talis numeri principium est; et si talis numerus dicatur summa, illam excludit a divinis. Forte tamen in hoc minus bene dixit, quod posuit terminos materiales solum excludere, et nihil ponere in divinis; cujus oppositum tenet sanctus Doctor, ut prius allegavi. Ad argumentum in principio quaestionis, patet per praedicta. Et haec de quaestione dicta sufficiant. (a) sed.

secundum Pr.