ARTICULUS II.

AN QUAELIBET PERSONA DIVINA MITTATUR A. - CONCLUSIONES Quantum ad secundum articulum sit Prima conclusio : quod soli Patri in divinis repugnat missio. Probatur sic ista conclusio : Quia Patri repugnat missio, et cuilibet alteri personae convenit missio; II. - 5 TENTURUM ergo conclusio vera. Secunda pars antecedentis patet per dicta Sanctorum; sed prima probatur sic : " Missio in sui ratione importat processionem secundum originem ab alio in divinis. Unde, cum Pater non sit ab alio, nullo modo convenit ei mitti; sed solum Filio et Spiritui Sancto, quibus convenit esse ab alio. "

Ista sunt verba sancti Doctoris, 1 p., q. 43, art. 4. Eamdem ponit, 1. Sentcnt., dist. 15, q. 2, art. 1, in solutione ad 4" . Secunda conclusio est quod mittere personam divinam proprie convenit Patri et Filio, sed minus proprie convenit Spiritui Saneto. Probatur ista conclusio. Nam mittere dicit rationem principii in mittente. Si ergo mittens est principium plurium pertinentium ad missionem, verius videtur sibi competere ratio mittentis. Sed sic est de Patre et Filio. Nam, secundum sanctum Thomam, 1 p., ubi supra, art. 8 : " Cum dicitur aliqua persona mitti, designatur ipsa persona ab alio exsistens, et effectus visibilis aut invisibilis, secundum quem missio divinae personae attenditur. Si igitur mittens designetur ut principium personae missae, sic non quaelibet persona mittit, sed solum illa cui convenit esse principium illius personae ; et sic Filius mittitur tantum a Patre, Spiritus Sanctus autem a Patre et Filio. Si vero persona mittens intelligatur esse principium effectus secundum quem attenditur missio, sic tota Trinitas mittit personam missam. "

Haec ille.

Ex quo patet quod Pater, dum mittit, ipse est principium personae missae et ipsius effectus missionis ; et similiter, dum Filius mittit Spiritum Sanctum; sed dum Spiritus Sanctus mittit aliquam personam, non est principium personae quam mittit, sed effectus missionis. Quod autem Spiritus Sanctus mittat personam divinam, patet per Augustinum, 2. de Trinitate, cap. 5, dicentem quod Filius mittitur a se et a Spiritu Sancto, et Spiritus Sancius mittitur a se et a Filio. Hoc recitat sanctus Tbomas, ubi supra. Primo autem Sentent., dist. 15, q. 3, art. 1, sic ait : " ,Quidam dixerunt quod proprie Spiritus Sanctus dicitur se mittere. Et hoc determinandum videtur, si virtus nominis attendatur. Missio enim, ut dictum est, importat duo, scilicet : missum esse ab alio, ratione auctoritatis quam importat; et iterum effectum, secundum quem novo modo in aliqua creatura Spiritus Sanctus datur. Unde sensus est : Spiritus Sanctus mittitur, id est : ab aliquo est, et fit novo modo in aliquo, nulla tamen mutatione facta circa ipsum, sicut prius dictum est. Notandum tamen quod diversimode verificatur locutio, quando aliquod conjunctum praedicatur de aliquo secundum esse, et quando secundum fieri. Quando enim praedicatur secundum esse, oportet quod utrumque illorum in esse dicatur; ut si dicam Socratem esse hominem album, oportet quod sit homo, et quod sit albus; nisi alterum illorum diminuat rationem alterius, ut cum dicitur : homo mortuus. Sed quando praedicatur conjunctum secundum fieri, sufficit quod alterum in fieri praedicetur; ut si dicatur quod Socrates est nunc factus homo albus, sufficit ad veritatem hujus locutionis, quod sit nunc factus albus, quamvis non sit factus homo.

Item, notandum quod quando aliquod compositum praedicatur de aliquo secundum fieri, diversimode se habet in faciente et in facto. Quia ex parte facti, oportet quod utrumque praedicetur secundum esse, etsi non secundum fieri; unde si dicam : iste est factus homo albus, oportet eum esse hominem, et esse album, nisi alterum sit diminuens rationem alterius ; non autem oportet quod fiat homo, sed quod fiat albus. Ex parte autem facientis, quia non refertur ad factum nisi secundum illud quod fit in ipso, sufficit quod faciens dicatur facere alterum tantum; ut si dicam : pictor facit parietem album, non oportet quod faciat esse parietem, et faciat eum esse album, sed sufficit si faciat eum esse album tantum.

Dico ergo quod missio, quia ponit missum esse in aliquo eo modo quo prius non erat, et sic fieri in illo secundum illum modum, importat quamdam factionem, non realem factionem, sed rationis tantum , quae terminatur ad relationem rationis et non rei; sicut Deus dicitur factus refugium. Sensus ergo est: Spiritus Sanctus est missus, id est factus est ens ab alio exsistens in creatura per gratiam. Unde oportet ad hoc quod dicatur missus, quod sit ab alio, et fiat in aliquo secundum novam habitudinem; propter quod Pater non potest dici mitti, quia non est ab alio. Si autem accipiamus ex parte mittentis, tunc mittere Spiritum Sanctum nihil aliud est quam facere Spiritum Sanctum, exsistentem ab alio, esse in aliquo secundum novam habitudinem; et ideo cuicumque personae convenit facere alterum istorum, scilicet quod sit in aliquo secundum novam habitudinem, dicetur mittere Spiritum Sanctum, quamvis non sit principium Spiritus Sancti secundum quod est ab alio. Et quia (a) tota Trinitas facit Spiritum Sanctum esse in aliquo secundum novam habitudinem, propter donum collatum totius Trinitatis; ideo tota Trinitas dicitur Spiritum Sanctum mittere, et ipse seipsum mittit, et ipse a se mittitur, sub eodem sensu. "

Haec ille. Ex quibus patet quod, cum dicitur : Filius vel Pater mittit Spiritum Sanctum, Pater vel Filius designatur esse principium duorum quae importat missio, scilicet quod Spiritus Sanctus est ab alio, et quod est novo modo in alio. Cum autem dicitur ; Spiritus Sanctus mittit se, ipse non designatur esse principium illorum duorum, sed solum unius. Et licet quaelibet istarum propositionum sit propria, DISTINCTIO XV. ET tamen prima plus videtur habere proprietatis; sicut et ista : Filius mittit Spiritum Sanctum, quam ista : Filius mittit seipsum. Et credo quod ista fuit mens sancti Doctoris. Sed contra hoc arguit Aureolus (dist. 15, q. 1, art. 3), dicens quod hic modus dicendi (scilicet qui recitatus est de Summa, 1 p., q. 43, art. 8, cum posui secundam conclusionem) ille, inquam, modus nihil facit nos scire. De hoc enim dubium est : utrum persona mittens, per hoc quod dicitur mittere, designetur esse principium, sicut persona quae mittitur, designatur, ex hoc quod mittitur, esse principiata. In hoc enim difficultatem faciunt multi. Mitti quidem et mittere videntur unum significare, licet unum active et reliquum passive; propterquod, si mitti importat originari, mittere videtur importare originare. Et in hoc est difficultas hujus quaesiti, quae non tollitur per istum modum dicendi.

Haec ille. Ad istud respondetur quod iste modus sancti Doctoris plenius facit nos scire veritatem quaesiti quam modus aliorum. Et cum iste arguit quod dubium est an persona mittens, etc; dico quod istud dubium ipse solvit, tam in Scripto quam in Summa, cum ponit sententialiter quod nulla persona mittit, nisi sit principium alicujus importati per missionem, scilicet : vel personae missae et effectus missionis, per quem modum mittit Filium Pater, et Spiritum Sanctum Pater et Filius; vel saltem nisi sit principium solius effectus missionis, licet non personae missae, quo modo Spiritus Sanctus mittit seipsum et Filium, et Filius mittit seipsum. Non tamen oportet quod persona quae mittit, sit principium personae missae, nisi in propriissima missione, quae competit Patri respectu Filii et respectu Spiritus Sancti, et Filio respectu Spiritus Sancti, non autem respectu sui, nec convenit Spiritui Sancto respectu sui vel Filii.

Et cum dicitur quod difficultas est, cur mittere non dicit originare, sicut mitti dicit originari ; conceditur; sed ista elucidatur per dicta sancti Doctoris in Scripto prius allegata, ubi ostendit quomodo diversimode se habet in faciente et facto, quando aliquod compositum praedicatur de alio secundum fieri. Unde, licet mittere propriissime dictum dicat originare, sicut mitti dicit originari; tamen cum aliter accipitur, non dicit originare, sed facere personam originatam esse in aliquo secundum novam habitudinem, ut dictum fuit. Quare autem mitti semper importat originari a mittente vel ab alio, non semper autem mittere dicit originare personam missam vel aliam ; dico quod nec mittere, de (a) formali significato, significat originare, nec mitti originari. Sed mitti dicit processionem vel exitum alicujus ab aliquo in aliquid ; et quia in divinis non est alius exitus, nisi secundum originem ; ideo, de signifi) de. - Om. Pr. ficato materiali, in divinis mitti dicit originari. Mittere autem, de formali significato, dicit esse principium alicujus importati vel requisiti ad missionem; et quia talia sunt duo : persona missa, et effectus missionis vel nova habitudo; ideo, respectu cujuscunque aliquid dicatur esse principium, dicetur personam mittere. Unde formalia significata illorum verborum, mittere et mitti, sunt opposita, scilicet procedere et principiare ; sed non materialia. Et de hoc sunt infinita exempla. Quaero enim ab arguente : unde est quod omne calefactum est creatum, et tamen non omne calefaciens est creans? Omne communicans in divinis est producens in divinis, non tamen omne communicatum est productum, ut patet de essentialibus attributis; et tamen communicare et communicari significant unum, licet communicare significatione activa, ommunicari vero passiva; isto modo enim ipse arguit. B. - OBJECTIONES Contra secundam conclusionem Argumenta Scoti.

Contra secundam conclusionem arguit Scotus (juxta Aureolum, ubi supra), probando quod non quaelibet persona mittat personam divinam. Primo sic. Mittere et mitti sunt opposita relative; sed mitti includit produci; ergo mittere includit suum correlativum, quod est producere. Secundo. Si oppositum de opposito, et propositum de proposito; sed mittere et mitti sunt opposita; ergo mittere erit originare, cum mitti sit originari. Tertio. Mittere et mitti videntur eamdem rem significare secundum diversos modos grammaticales; sed mitti significat respectum originis ad intra cum connotatione termini extra; ergo mittere significabit respectum originis ad intra; unde, cum significet active illud quod mitti significat passive, et mitti includat originari, sequitur quod mittere includet originare. Quarto. Mittere est authentice dare secundum acceptionem factorum; sed dare authentice non potest divina persona, nisi secundum auctoritatem originis; ergo omnis persona quae aliam mittit, ipsam originat. Quinto. Si de latione personae mittentis non est quod missam originet, ita quod Spiritus Sanctus possit mittere Filium vel seipsum, pari ratione Filius poterit mittere Patrem; sicut enim Spiritus Sanctus producitur a Filio, sic Filius a Patre. Sed Augustinus expresse dicit, 4. de Trinitate, cap. ultimo, quod Pater non legitur missus propter auctoritatem principii. Ergo Spiritus Sanctus non mittet Filium a quo procedit. Sexto. Persona mittens dicitur operari per missam ; sicut Pater diffundere charitatem per Spiritum LIBRI I. SEN TENTURUM Sanctum et erudire per Filium. Sed nulla persona dicitnr operari per aliam, nisi quatenus originat eam. Ibitur idem quod prius. C. - SOLUTIONES Ad argumenta contra secundam conclusionem Ad argumenta Scoti. - Ad primum dico quod modus arguendi non valet, nisi addito in minori, quod mitti, de formali significatione, in recto includeret produci; quod negatur. Mitti enim, de formali significato, dicit fieri entem ab alio novo modo in creatura, ita quod ly fieri cadat super hoc totum : ens ab alio novo modo in aliquo, non ratione primae partis, scilicet ens ab alio, sed ratione secundae, scilicet in aliquo novo modo, ut dictum est in secunda conclusione. Constat autem quod in hac descriptione non ponitur produci in recto, sed in obliquo; non enim mitti est produci in aliquo noviter, sed est productum fieri in aliquo noviter. Adhuc autem clarius est, si mitti describatur sic : Mitti est exire ab aliquo in aliquid, ut dictum est in solutione argumenti Aureoli. Et instantia ibi data, ostendit istud argumentum non procedere. Ad secundum dicitur quod illa regula non tenet, nisi libi in utraque combinatione est praedicatio formalis in primo modo dicendi per se, vel saltem in secundo. Exemplum primi : Sanitas et infirmitas sunt opposita, et proportio humorum et disproportio humorum sunt opposita; ideo bene sequitur, si proportio est genus sanitatis, quod disproportio erit genus infirmitatis. Exemplum secundi : Album est disgregativum; igitur nigrum est congregativum. Nec tamen oportet quod contrariorum contraria sint genera; sed de differentiis, bene oportet quod contrariorum contraria? sint differentiae. Unde non sequitur : album et nigrum sunt contraria; ergo, sicut album est visibile, nigrum est invisibile. Ad lertium dicitur quod mitti non significat respectum originis, de significato formali, sed de materiali ; ideo non oportet quod, si mitti dicit respectum originis, quod similiter mittere dicat respectum oppositum. Ad quartum negatur major. Nam tunc Filius non mitteret Spiritum Sanctum ; quia, proprie loquendo, solus Pater dat authentice. Ille enim proprie dicitur auctor, qui non habet ab alio, sed communicat aliis; constat autem quod Filius habet a Patre quod det Spiritum Sanctum. Concesso tamen quod persona qucelibet producens aliam det illam authentice, adhuc falsa est major; quia ad rationem mittentis, non est quod habeat auctoritatem super missum. Patet : quia, secundum sanctum Thomam, dans consilium regi dicitur eum mittere, ut dicitur, 1 p., q. 43 art. 1, et recitatum est in prima conclusione articuli primi. Dato tamen quod mittere dicat auctoritatem illa tamen est respectu missionis, et non respectu missi. Ad quintum dicitur quod non est de ratione mittentis quod missum originet, sed solum quod originatum facit esse novo modo in aliquo. Et ideo, quia Pater a nullo est originatio, ideo nec a se, nec ab alio mittitur. Sed quia Filius est originatus, licet non a se, ideo Filius potest se mittere; quia, licet non originet se, tamen originatum facit esse noviter in aliquo. Et consimiliter dico de Spiritu Sancto. Ad sextum negatur major; sed sufficit quod operetur effectum missionis. Et istae responsiones dantur, de missione communiter dicta loquendo; nam strictius et proprius loquendo de missione, ut dicebatur in secunda conclusione hujus articuli, argumentorum conclusiones verae sunt, non propter vim rationum, sed propter dicta Sanctorum. Et haec de secundo articulo.