ARTICULUS II.

MOVENTUR OBJECTIONES A. - OBJECTIONES S 1.

Contra primam conclusionem Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra primam, arguitur sic, secundum Aureolum (dist. 28, q. 1, art. 1). Primo. Illud quod dicit fontalem primitatem, dicit aliquid positivum. Sed innascibilitas, vel ingenitus, est hujusmodi. Igitur. Secundo. Quia esse in se, est modus essendi substantiae positivus; quare esse a se, erit modus subsistendi positivus in Patre. Sed illum modum dicit innascibilitas. Igitur. Tertio. Quia esse ali alio dicit modum positivum in Filio. Non est autom minoris (a) dignitatis esse a se quam ab alio. Igitur. Quarto. Quia esse a se non videtur aliud dicere quam habere sufficientiam subsistendi sine alio. Hoc autem est valde positivum. Ergo innascibilitas dicit aliquid positivum. Quinto. Quia sicut inlinitum vel indivisum significantur privative, ettamen realiter dicunt modum positivum, sic se babet non (6) esse ab alio, quod importatur per ly ingenitus; dicit enim esse a se, etc. g 2.

Contra secundam conclusionem Argumentum Aureoli. - Contra secundam conclusionem arguitur sic (ab Aureolo, ibid.). Quoniam ingenitus, introductus, innascibilis, si.tenean-ttir adjective, vere de essentia praedicantur; undehaec est vera, quod (y) essentia est res improducta, et res ingenita, et res innascibilis, sicut et res increata. Nec potest dici ingenitum, et improductum, prout de essentia praedicantur, nisi teneantur negative tantum et non privative; quoniam aliqua essentia est genita et producta, et ita privatur a divina essentia, quod competit alicui essentiae. Sed manifestum est quod innascibile et ingenitum, prout sunt notio in divinis, non praedicantur de essentia. Ergo (i) non tantummodo sumuntur privative. S) 3.

CONTRA TERTIAM CONCLUSIONEM Argumenta quorumdam et Aureoli.

Contra tertiam conclusionem arguitur Primo a quibusdam (apud Aureolum, ibid., art. 2), probantibus quod negatio importata per innascibilitatem, fundetur super essentiam ut non ab alio. Tum quia, si non esset in divinis distinctio personarum,sed unum tantum suppositum (s), illud esset ingenitum; quia haberet essentiam non ab alio. Tum quia, per non habere essentiam ab alio, Pater sufficienter distinguitur a Filio et Spiritu Sancto, qui habent eam ab alio; et per consequens, ingenitum, quod est proprietas, et notio distinctiva, sufficienter fundatur in essentia ut non ab alio. Secundo arguit Aureolus (ibid., art. 2) quod illa non fundetur super ratione principii. Quia illud, quo circumscripto, adhuc remanet quid innascibile, non est fundamentum innascibilitatis. Sed, circumscripta universalitate principii productivi respectu omnium qualitercumque producibilem vel productorum, adhuc potest intelligi aliquid innascibile, vel iinpro- (6) non. - Ora. [V duclum; sicut philosophi intellexerunt primum principium improductum, nec tamen certum erat eis quod esset principium effectivum omnium pro-ducibilium. Ergo non est verum quod fundetur esse ingenitum super universalitatem principii productivi.

Et si dicatur quod illa negatio non fundatur super ratione principii ad extra, sed ad intra;

arguitur quod non : quia, secundum Augustinum, accidit ingenito quod sit pater, et e converso accidit genitori quod sit ingenitus. Istud etiam potest improbari sicut praecedens : quia, circumscripta ratione principii generativi, adhuc potest intelligi aliquid innascibile, ut probatum est de philosophis. Tertio ad idem. Aut istud principium universale, aut fontalis faecunditas super quam fundatur ingenitum, claudit fecunditatem ad extra respectu creaturarum, et duplicem fecunditatem ad intra respectu personarum simul; aut includit tantummodo fecunditatem ad intra. Non potest dici quod simul includat illas fecunditates; quia, secundum hoc, aliqua notio exigeret pro fundamento potentiam creativam, quae tamen communis est tribus. Nec potest dici quod claudat duplicem tantum ; quia altera illarum, scilicet spirativa faecunditas, communis est Patri et Filio. Et iterum dicit Augustinus, 5. de Trinitate (cap. 6), quod si Filium non genuisset, nec esset universale principium, nihil prohiberet cum, dici ingenitum. Ergo non fundatur innascibilitas super ratione principii. Quarto ad idem. Fundamentum privationis est de intellectu privationis; sicut patet quod de conceptu caecitatis est oculus. Sed de conceptu innascibilitatis non est universale principium omnium; quia intelligens personam ingenitam in divinis, non oportet quod intelligat eam generantem, aut spirantem, aut universa creantem. Et haec est ratio quare ingenitus est alia notio a genitore; potest enim distincte cognosci prima persona ut ingenita, nec tamen cognoscetur ut Pater. Ergo fontalis faecunditas, vel universale principium, non est fundamentum negationis importatae per ly ingenitus.

Quinto ad idem. Vel intelligitur quod totum simul (essentia et paternitas) fundant illam negationem; vel paternitas mere; vel essentia mere, ut tamen stat sub paternitate. Sed non potest dari primum; quia, secundum Augustinum ^accidit ingenito quod sit pater; et e converso, accidit genitori quod sit ingenitus. Et eadem ratione, nec potest dari secundum, nec potest dari tertium ; quia essentia, ut stat sub paternitate, nihil habet aliud quam cum includitur secum paternitas. Ergo non potest dici quod innascibilitas fundetur super essentiam, ut stat sub paternitate, etc. Sexto. Quia si, per impossibile, generare et spirare non essent in primo supposito divino princi pationes aut productiones, sed essent modi absoluti aut aliquid aliud, ipsa constituerent suppositum innascibile, dum tamen essent realitates habentes esse a se, et non aliunde. Ergo patet quod accidit eis, ut constituunt personam innascibilem, quod importent auctoritatem universalis principii, vel sint fontali-tates aut fcecunditates. Et hoc est quod innuit Augustinus, cum dicit quod si Pater non genuisset, nihil prohiberet ipsum dici ingenitum, dum tamen omnia ipsum constituentia essent realitates a se. Septimo. Quia, si in Patre est vere principium productivum, tunc generare erit elicitum. Sed si generare est elicitum, cum constituat Patrem, sequitur quod Pater non erit inelicitus; ac per hoc nec erit ingenitus, aut perfecte innascibilis. Ergo innascibilitas non potest fundari super rationem principii elicitivi aut productivi ad intra. Octavo arguitur ab aliis (apud Aureolum, ibid., art. 3). Quia foecunditas ad aliquam productionem non intelligitur, nisi praeintelligatur ut non habita per actum illius; unde voluntas in Spiritu Sancto non intelligitur ut foecunda, pro eo quod habetur ut communicata per actum voluntatis; in Patre tamen et Filio, quia non habent voluntatem sibi communicatam per actum voluntatis, voluntas intelligitur ut proximum principium. Ergo a simili, potentia generandi non intelligitur in Patre proximum principium generandi, nisi intelligatur ut non habita per actum generandi; et per consequens, ingenitum precedit generare et paternitatem in Patre; et sic non fundatur in eis. Sj 4.

Contra quartam conclusionem Argumenta quorumdam.

Contra quartam conclusionem arguitur sic a quibusdam (apud Aureolum, ibid., art. 1). Primo per rationem factam in principio quaestionis. Secundo sic. Proprietas ad dignitatem pertinens, adveniens primo essentiae, constituit personam. Sed innascibilitas ad dignitatem pertinet, sicut patet. Advenit etiam primo essentiae quam paternitas; quia filiatio et paternitas, tanquam correlativa, sunt simul natura et intellectu ; et per consequens innascibilitas esset posterior filiatione, et ita communicaretur Filio, cum omne posterius filiatione communicetur sibi; unde restat quod innascibilitas non sit posterior paternitate, immo sit prior ea. Ergo prima persona constituitur per innascibilitatem. Tertio. Primum suppositum debet constitui proprietate, quae maxime primitatem importat. Sed innascibilitas est hujusmodi. Plus enim est de ratione primi, quod non sit ab alio, quam quod ab eo sit aliud; unde ultimum in resolutione, est primum in compositione. Resolvendo autem statur in innascibili, quod non est ab alio priore; non statur autem in Patre, quia Pater potest esse ab alio. Ergo innascibilitas constituit primum suppositum. Quarto. Augustinus dicit, 5. de Trinitate (cap. 6), quod si Pater non genuisset, nihil prohiberet eum dici ingenitum. Quaerendum est ergo quid ingenitum esset. Aut enim persona ingenita; aut essentia ingenita. Sed non potest dici essentia ingenita, prout ingenitum dicit proprietatem Patris; non enim innascibilitas de essentia praedicatur nec de Filio aut de Spiritu Sancto, ut dicit Magister, in littera. Ergo esset persona ingenita; et per consequens constitueretur per ingenitum, vel per innascibilitatem. Quinto. Persona debet constitui per proprietatem quae magis pertinet ad dignitatem ipsius. Sed innascibilitas magis exprimit dignitatem primae personae, quam paternitas. Dignius enim est habere aliquid non communicatum alteri quam alteri communicatum, et dignius est non esse ab alio quam alterum esse ab eo; unde majoris dignitatis est in Deo quod est a nullo creatus, quam quod creaturae creentur ab eo; innascibilitas autem exprimit circa Patrem quod non sit ab alio, paternitas vero quod aliud sit ab eo. Ergo innascibilitas magis constituet quam paternitas, cum perfectius exprimat dignitatem primae personae. Sexto. In omni genere, primum est absolutissimum. Sed prima persona non esset absolutissima, in divinis, si paternitas eam constitueret; immo aeque dependeret a Filio (i), sicut econtra, cum correlativa posita se ponant, et perempta se perimant. Ergo necesse est quod prima persona divina constituatur per aliam proprietatem a paternitate, et ita per innascibilitatem, cum non possit alia reperiri, secundum quam sit independens. Septimo. Omne quod non est ab alio, a quo tamen est aliud, prius intelligitur non esse ab alio, quam aliud esse ab eo. In omni enim primo, essentialior est negatio prioris, quam ordo antecedentiam respectu posterioris. Et confirmatur : Quia in habente ordinem ad antecedens et consequens, prior est ordo ad praecedens; sicut patet quod in Filio, ordo ad Patrem, quem importat filiatio, est prior respectu ad Spiritum Sanctum, quem importat spiratio; quare, secundum hoc, negatio ordinis ad praecedens, videtur esse prior quam ordo ad subsequens; affirmatio enim et negatio sunt in eodem. Sed constat quod innascibilitas negat in Patre ordinem ad praecedens ; paternitas vero ponit ordinem ad subsequens. Ergo persona Patris est per prius innascibilis quam Pater, et per consequens innascibilitate constituetur. Octavo. Eadem proprietate constituitur persona Patris, et distinguitur. Sed distinguitur per innascibilitatem. Dicit enim Damascenus (de Fide orth.), lib. 1 , cap. 8, quod omnia quxcumque habet Pater, Filii sunt; praeter non generationem, quae non significat substantiae differentiam, sed exsi-

li) a Filio. - ad Filium Pr. stentiae modum. Et infra : Omnia habet Filius propter Patrem, hoc est, quia Pater habet ea, praeter ingenerationem, et generationem, et processionem. EI cap. 10, subdit quod Pator et Filius et Spiritus Sanctus sunt unum secundum omnia, praeter ingenerationem, et generationem, et processionem. Ergo persona Patris videtur constitui per innascibilitatem. Nono (ibid., art. 3). Si paternitas constituit primam personam , quaritur quomodo essentia determinatur ad eam. Si enim determinatur ad eam a se et ex se, videtur quod paternitas sit communis aliis personis. Quod enim determinatur ad aliquid ex se, ubicumque sit, habet illud; et per consequens, essentia, ut in Filio, haberet paternitatem, et Filius esset Pater. Si autem determinatur ab alio essentia ad paternitatem, jam Pater non erit prima persona; quia videtur esse originata, vel aliquo inodo dependens ab illo quod essentiam determinat ad primam proprietatem. Confirmatur. Quia si essentia determinat se ex se ad primum suppositum, vel ad paternitatem : aut hoc intelligitur quod determinai se productive, quasi essentia primam proprietatem ex se emittat pullulando, quasi essentia sit substratum, et emittat proprietatem eo modo quo aqua calida causat in se frigiditatem ; aut hoc intelligitur quia essentia determinat se formaliter, vel quasi subjective, ad ipsas proprietates, sicut anima determinat se ad perficiendum per prius cor quam alias partes animalis, et ad perficiendum alias mediante corde.

Non potest dari primus modus. Tum quia sequitur quod proprietas esset alia res ab essentia, ex quo pullularet ab ea. Tum quia omne vere genitum potest appellari filius, et secundum illum modum Deus vere generat primum suppositum, et sic essent duo filii in divinis. Tum, si divina essentia ad illam proprietatem productive se determinat, necessario inter essentiam et proprietatem, aut primum suppositum, esset relatio realis producentis ad productum, et econtra producti ad producens; et per consequens, oppositae relationes originis essent in eodem supposito. Tum quia, secundum hoc, essentia esset vere pater primae persona?, cum eam produceret.

Nec potest dari secundus modus. Quia nihil determinat se ad aliquid, nisi illud ab eo profluat; sicut patet de sole quod non determinat se ad illustrandum per prius partem aeris sibi propinquiorem , nisi quia illustratio profluit ab eo; nec anima ad vivificandum per prius cor, nisi quia operationes vitales fluunt ad cor immediate ab anima, vel saltem actus primus, qui est perficere et vivificare, est per prius ab anima in corde. Unde quando aliqua sic se habent, quod nec unum fluit ab alio, nec aliquid circa alterum fit ab alio, non apparet quo modo ibi unum se determinet ad aliud. Sed probatum est quod proprietates non fluunt ab essentia , nec econtra; nec essentia est forma proprietatum, ut eas perficiat in aliquo esse ut subjectum, vel eas recipiat in seipsa. Ergo nullo modo determinat se ad eas. Si dicatur quod essentia et paternitas ex seipsis determinantur ad hoc quod invicem uniantur, ita quod quodlibet est ratio hujus determinationis, in quantum quodlibet est res simpliciter prima, non habens quamcumque distinctionem ab alio, sed est aptum fundare eamdem unitatem cum alio;

non valet. Tum quia ex quo essentia determinat se ad paternitatem, paternitas erit formaliter in Filio. Tum quia impossibile est esse duas res simpliciter primas, quin sit devenire ad unam quae est simpliciter prima; et ita oportebit quod paternitas reducatur ad essentiam, tamquam ad primum a quo pullulat. s; 5.

Contra quintam conclusionem Argumenta Aureoli, Scoti et aliorum.

Contra quintam conclusionem arguitur Primo sic, secundum Aureolum (ibid., art. 4). Quia nulla natura, ex hoc quod habetur ab alio, contrahit aliquam ignobilitatem, nisi illam quae formaliter sequitur eam. Si enim natura formaliter sit aeque nobilis, per hoc quod erit ab alio, non efficietur ignobilis; ignis enim generans et genitus sunt aeque nobiles in natura, nec generari indignitatem importat in genito, dum tamen forma ignis participetur ex aequo. Cum igitur habere naturam ab alio, nullam ignobilitatem importet formaliter, nisi aliunde quam ex esse ab alio hujusmodi indignitas contrahatur, non apparet quod non habere naturam ab alio, importet aliquam dignitatem ; cujus oppositum videtur illa conclusio ponere; quia ex hoc ponit quod innascibilitas potest esse notio, quia dicit dignitatem, scilicet non esse de principio. Secundo sic. Quia, secundum Scotum, falsum videtur quod omnis notio, seu proprietas personalis, importet aliquam dignitatem ; immo sufficit quod non dicat indignitatem ; quia proprietates personales non dicunt perfectionem nec imperfectionem, quia non sunt finitae nec infinita?. Quod probatur tripliciter.

Primo. Quia finitum et infinitum sunt passiones quantitatis, 1. Physicorum (t. c. 36); nunc autem relationi non competit quantitas molis, nec quantitas virtutis, cum non sit principium actionis; quare relatio, secundum suum genus, non est capax Anitatis aut infinitatis.

Secundo. Quia relatio non suscipit magis nec minus, secundum suam rationem formalem, sed tantum per fundamentum, ut patet, in Prxdicamentis; et per consequens, nec Anitatem aut infinitatem.

Tertio. Quia, si relationes essent formaliter infinitae, sequitur quod personae essent formaliter infinitae; et ita essent tres infiniti in divinis; quod est contra regulam Athanasii : Non tres immensi, sed unus immensus. Et majus inconveniens sequitur, si relatio- II. - QUAESTIO 1. nes essent formaliter finitae; quia tunc personae divinae essent finitae, et aliquid limitatum esset in Deo, et id quod Deus. Unde relinquitur quod nec sunt finitae, nec infinitae. Tertio arguitur sic, secundum Aureolum (ibid., art. 4). Quia, secundum sanctum Thomam, 1 p., q. 33, ingenitus importat negationem passivae generationis; unde tantum est dicere, ingenitus, sicut, non Filius. Tunc sic : Quandocumque aliqua aequipollent, de quocumque praedicatur unum, et reliquum. Sed de Spiritu Sancto vere dicitur quod non est Filius. Ergo de ipso dicetur quod est ingenitus et innascibilis. Et sic sanctus Thomas non potest salvare quod ingenitum sit notio Patris, si ly ingenitus solum dicat negationem passivae generationis.

Confirmatur. Quia Augustinus dicit, 12. de Trinitate, quod ideo solus Pater appellatur ingenitus, quia solus non est de alio. Ex quo apparet quod ingenitus privat non solum generationem passivam, immo omne esse ab alio (a); et per consequens, ingenitus et non Filius non aequipollent. Quarto arguitur (a quibusdam, apud Aureolum, dist. 29, q. 1, art. 4), probando quod oportet dare sextam notionem. Dignitatis est (6) enim in omni persona, non produci (y) ea productione qua producit; ideo enim ingenitum ad dignitatem in Patre pertinet, quia negat omnem processionem. Sed inspirabilitas, in Filio, negat ab eo productum esse per spirationem, secundum quam ipse producit. Igitur ista negatio ad dignitatem Filii pertinet. Et sic sunt sex notiones; cujus oppositum dicit illa conclusio. Quinto. Si sexta notio negatur, hoc erit quia non fuit assuetum quod poneretur. Sed haec ratio prohibere non debet. Tum quia a principio non ponebantur nisi tres; Salvator enim, Matth. ult., non expressit nisi paternitatem, filiationem, et spirationem. Tum quia, tempore Ambrosii, innascibilitas non ponebatur notio, ut patet in 3. lib. de Spiritu Sancto, ubi dicit quod in divinis scripturis ingenitum nunquam invenit. Tum quia communis spiratio, tempore Magistri, nondum erat inventa, ut patet expresse, praesenti distinctione. Ergo non est irrationabile, si ponitur sexta notio, praesertim quia senarius numerus congruit perfectioni, secundum quod dicit Augustinus, 4. Super Genesim, ad Ut. (cap. 2). B. - SOLUTIONES g 1.

Ad argumenta contra primam CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli.

Ad argumenta. Ad primum contra primam conclusionem, negatur (y) produci. - producitur Pr. major; quia primitas non dicit formaliter positivum, sed potius negationem prioris; primum enim est ante quod nihil est. Similiter falsum est quod innascibilitas dicat fontalitatem. Illa enim fontalitas est potentia generandi, vel principium originis, sicut dicit sanctus Thomas, 1 p., q. 33, art. 4, ad 1"" : " Quidam, inquit, dicunt quod innascibilitas, quam significat hoc nomen, ingenitus, secundum quod est proprietas Patris, non dicitur tantum negative, sed importat vel utrumque simul, scilicet quod Pater a nullo est, et quod est principium aliorum ; vel importat universalem auctoritatem, et fontalem plenitudinem. Sed hoc non videtur verum (x); quia tunc innascibilitas non esset (6) alia proprietas a paternitate et spiratione, sed includeret eas, sicut includitur proprium in communi; nam fontalitas et auctoritas nihil aliud significant in divinis quam principium (y) originis, i

Haec ille. Ad secundum. Dicit Aureolus quod esse in se non addit ad substantiam aliquid positivum, sed negationem dependentiae, quae competit accidenti. Ego autem dico quod esse in se addit ad substantiam, sed non ad esse substantia?, aliquid positivum. AiJ tertium dico quod non est simile de esse ab alio et de esse a se; quia primum dicit veram productionem passivam, secundum autem excludit omnem productionem. Nec oportet quod secundum sit positivum, sed quod fundetur super positivum dicens dignitatem, scilicet super paternitatem, vel potentiam generandi. Unde sanctus Thomas, 1. Senteni, dist. 28, q. 1, art. 2, ad 2"" : " Quidquid habet negatio de dignitate, habet ab affirmatione supra quam fundatur. " Ad quartum negatur antecedens. Non enim esse a se dicit talem sufficientiam exsistendi, in qua fundatur, si tamen esse in se sit idem quod non esse in alio. Ita in proposito : non esse ab alio fundatur super sufficientia essendi in Patre. Ad quintum, negatur quod infinitas dicat aliquid positivum; immo potius negat limitationem formae per materiam, vel materiae per formam. g 2.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumentum Aureoli.

Ad illud quod objicitur contra secundam conclusionem, dico quod argumentum illud concludit quod hoc nomen, ingenitus, prout est nomen adjectivum privativum, dici potest de essentia divina, prout dicit privationem generationis et processionis; sed non prout privat omnem modum essendi ab alio, vel omnem modum communicabilitatis, ut declaratum est in conclusione. (a) verum. - Om. Pr (6) etsel. - erit. Pr. (y) principium. - principia Pr. g 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta quorumdam et Aureoli.

Ad primum contra tertiam conclusionem dicitur, negando antecedens, si intelligatur sic, quod scilicet illa privatio quam dicit innascibilitas, sit ista negatio, scilicet non esse ab alio, et ista negatio fundetur in essentia nuda. Tunc enim illa privatio conveniret cuilibet supposito divinae essentiae; communicata enim essentia, communicatur omne fundamentum in ea, sive positive, sive privative. Si autem intelligatur quod ista privatio fundatur in essentia cum illo modo exsistendi non ab alio, ita quod tam modus ille quam essentia fundent illam privationem; hoc etiam est inintelligibile. Quia ille modus, scilicet non esse ab alio, includitur in dicta privatione; modo, idem non fundat seipsum. Et sic illud antecedens non est intelligibile, quocumque modo, quin sit falsum. Nec valet prima probatio. Dico enim quod si in divinis non esset nisi unicum suppositum, sibi non conveniret innascibilitas, de qua loquimur. Unde sanetus Thomas, 1. Sentent., dist. 28, q. 1, art. 2, ad 3" , sic dicit : " Remota paternitate per intellectum, non remanet hypostasis Patris. Et quod dicitur in littera, quod remanet ingenitum, est intelligendum quantum ad communem rationem ingeniti et Patris, quia separatim inveniuntur in diversis; non autem secundum quod utrumque ponitur proprietas Patris. Nibilominus tamen, remota paternitate, remanet ingenitum in Deo, non quasi proprietas vel notio alicujus personae, sed quasi attributum essentiae, ut immensus et increatus. J

Haec ille. Nec similiter procedit secunda probatio dicti antecedentis. Dico enim quod per non habere essentiam ab alio, ut ista negatio fundatur in paternitate, Pater suppositaliter distinguitur ab aliis; non autem si illa negatio immediate super essentiam fundaretur; jam enim esset attributum essentiae; nec ut sic, distinguit suppositum a supposito ejusdem naturae; talis enim negatio non requirit distinctionem suppositorum in divinis. Ad secundum, patet per idem. Dico enim quod innascibilitas fundatur super ratione principii notionalis. Licet autem primum suppositum, dato quod non esset principium notionale, per impossibile, adhuc diceretur ingenitum et innascibile, prout talia dicuntur attributa divinae essentiae; non tamen ut dicunt notionem ; nec illo modo philosophi cognoverunt innascibilitatem, aut Deum esse ingenitum. Ad tertium, patet per idem. Et similiter nd quartum. Ad quintum dicitur quod illa privatio fundatur super paternitate, ut ponit tertia et quarta conclusio in suis probationibus. Nec valet hujus improbatio. Licet enim ingenito, secundum communem rationem ingeniti, accidat esse genitorem; non tamen ingenito notionaliter. Ad sextum patet per idem. Si enim paternitas et communis spiratio non essent relationes, nec aliquo modo principia vel de ratione- principii notionalis, sed essent modi absoluti, innascibilitas Patris esset attributum, et non notio. Ad septimum dico quod prima consequentia non valet; quia potentia generandi non est elicitiva secundum rem activae generationis, sed geniti productiva. Dato verumtamen quod, secundum nostrum modum intelligendi, generare sit elicitum, ipsum tamen non ut sic Patrem constituit, nec paternitas ut relatio; sed quomodo constituat, alias fit sermo (dist. 26). Ad octavum negatur antecedens. Nec valet simile de Spiritu Sancto; nam principium spirandi non includit solam voluntatem, immo voluntatem cum notione communi Patri et Filio, quae non est in Spiritu Sancto. g4.

Ad argumenta contra quartam CONCLUSIONEM Ad argumenta quorumdam.

Ad primum contra quartam conclusionem, dicitur quod Pater constituitur per paternitatem, non ut est relatio, sed ut est quaedam forma incommunicabilis, tenens vicem differentia; constitutivae, vel potius principii individuantis; et ut sic, praecedit generare, secundum intellectum. Ad secundum, negatur quod innascibilitas primo adveniat essentia?; immo sequitur paternitatem, ut est constitutiva, non ut est relatio. Nec valet improbatio : quia paternitas praecedit filiationem (a), ut est constitutiva Patris; licet sit simul natura, ut est relatio. Ad tertium dicitur quod primum suppositum potest dupliciter considerari : uno modo, quantum ad hanc rationem negativam vel privativam, scilicet primitatis; alio modo, quantum ad rationem sibi propriam, in quantum scilicet est Pater, vel hujusmodi. Loquendo de ipso, primo modo, dico quod primum suppositum constituitur in esse primi per innascibilitatem; sed loquendo de ipso quantum ad id quod est, et quantum ad hoc quod est tale suppositum, dico quod implicat contradictionem ipsum constitui per talem negationem. Primum in suo simili ostendit sanctus Thomas, 1. Sentent., ubi supra, scilicet dist. 28, art. 2, q. 1, ad 4" : " Innascibilitas, inquit, non est principium generationis in Patre, quasi forma eliciens hanc operationem, sed solum quasi ponens aliquam conditionem. Sicut enim videmus in alterationibus, quod prima alteratio est quam operatur alterans non alteratum, et (6) ex hoc quod non est alteratum, alteratio quam II. - QUAESTIO 1. facit, est prima; ita etiam prima generatio est quae est generantis non geniti. Unde istam conditionem, quod sit prima generatio, habet ex hoc quod generans est ingenitus. Sed principium formale eliciens generationem, est forma Patris; sicut calor est principium calefactionis in calefactivo. "

Haec ille.

Ita in proposito : dico quod primum suppositum habet istam conditionem, quod scilicet sit primum, per innascibilitatem; et consequenter potest dici quod in esse primi constituitur per innascibilitatem. Sed quod sit suppositum cui competit talis primitas, non habet ex tali negatione, quia omnis negatio est posterior affirmatione, et fundatur in ea; et per consequens, aliqua proprietas positiva praecedit illam negationem in primo supposito, ratione cujus ei convenit talis negatio vel privatio.

Tunc ad argumentum , negatur antecedens. Non enim primum suppositum in esse suppositi potest constitui per proprietatem, maxime importantem primitatem ; immo potius per fundamentum illius proprietatis, quod est aliquid positivum. Ad quartum dictum est prius. Si enim Pater non genuisset, ipse esset ingenitus innascibilitate quae est attributum essentiae, non innascibilitate notionali. Et ita intendit Augustinus. Ad quintum, negatur minor. Unde sanctus Thomas, ubi supra, ad 2 , sic dicit : " Quidquid habet negatio de dignitate, habet ab affirmatione super quam fundatur; et ideo innascibilitas, quae fundatur super paternitatem, non tantum pertinet ad dignitatem sicut talis paternitas. "

Haec ille.

Tunc ad probationem, dico quod non est dignius non esse ab alio, quam alterum esse ab eo, ubi non esse ab altero fundatur super principium quo alterum est ab eo; sicut in proposito, innascibilitas fundatur super generare. Ad sextum negatur minor; et procedit ex suppositione falsi, scilicet quod paternitas, ut est relatio, constituat Patrem ; quod non est verum. Ad septimum dicitur quod, loquendo de primo, quantum ad illud quod est fundans primitatem, et non ut est primum, in omni primo est aliquid prius primitate, scilicet positivum, in quo fundatur primitas. Conceditur tamen quod inprimo, puta Patre, prius intelligitur innascibilitas, quae dicit negationem prioris, quam paternitas, ut est relatio et habitudo Patris ad Filium; sed innascibilitas non est prior, immo posterior paternitate, ut est constitutiva Patris. Ad octavum dicitur quod Pater distinguitur a Filio et Spiritu Sancto per paternitatem et spirationem activam. Nec hoc negat Damascenus, licet dicat quod ingeneratio distinguit Patrem a Filio, quod consequitur prout ingeneratio est notio; et hoc habet a suo fundamento, scilicet paternitate; si enim innascibilitas non fundaretur super tali proprietate, non haberet distinguere supposita ejusdem natura, sed esset attributum essentiae, et distingueret Patrem a creaturis et non a Filio, quia ibi non esset. Unde sancius Thomas, 1 p., q. 40, ari. 3, ad 3 , dicit sic : a Remota paternitate, non remanet in divinis hypostasis Patris, ut distinguitur ab aliis personis, sed ut distinguitur a creaturis, ut judaei intelligunt. "

Haec ille.

Idem ponit, de Potentia Dei, q. 8, ait. 4, ad 4"" et 9 ".

Ex quo patet quod innascibilitas non habet distinguere Patrem ab aliis personis, nisi in quantum in paternitate fundatur; remota enim paternitate, non distingueret eum nisi a creaturis, etc. Ad nonum dico quod essentia non determinat se isto modo ad paternitatem, quasi paternitas fluat ab essentia, aut producatur vel eliciatur ab ea. Nec determinat se, isto modo, quasi quodam ordine prioris ad posterius sit nata subsistere in tribus personis. Sed sic est ex se determinata, in quantum talis natura, quod convenit sibi immediate subsistere in persona Patris, et immediate determinare ad talem proprietatem, quae est principium generandi; ad secundam vero personalitatem, mediante prima a qua secunda producitur; et ad tertiam, mediante prima et secunda ; non intelligendo ibi quamcumque prioritatem extra intellectum, nec distinctionem essentiae a proprietatibus, nec effluxum proprietatum ab essentia, sed ordinem originis unius personae ab alia, et unius a (a) duabus; ita quod essentia divina, in quantum talis natura ex se determinata ad.subsistendum in tribus personis et ad identifican-dum sibi tot vel tot relationes, ex hoc quod talis natura, est ex se determinata ad immediate subsistendum in tali personalitate, et ad alias mediante prima, et ad identificandum sibi immediate paternitatem constitutivam primi suppositi, et communem spirationem in eodem supposito, et mediante paternitate filiationem, mediante communi spiratione processionem ; intelligendo illam mediationem solum secundum ordinem originis, carentem priori et posteriori extra intellectum. Tunc ad impugnationem hujus partis, quam facit Aureolus contra Scotum, cujus est dicta imaginatio in parte, dicitur quod non oportet quod illorum unum fluat ab alio, vel aliquid circa illud fiat ab alio, quorum unum determinatur ad alterum, cum nulla realis distinctio est inter illa ; sed primitas secundum intellectum, sicut natura entis, determinatur immediate ad substantiam, et mediante substantia determinatur ad accidens; nec tamen natura entis aliquid facit circa naturam substantiae, nec econtra; et natura substantiae prius determinatur ad substantiam immaterialem quam corporalem, cum natura substantia? non sit in rebus materialibus nisi per immaterialem substantiam, 12. Metaphysica;(I.c. 25). Verumtamen exempla ista non sunt usquequaque sufficientia, sicut nec alia quae ex creaturis ad superintelligibilia transferuntur. Ad illud quod additur de primitate, etc, dicitur quod nullae duae res in eodem supposito sunt simpliciter primae : quia essentia et relatio non ponunt in numerum rerum, sed rationum; et ut sic, relatio est posterior absoluto. g 5. - Ad argumenta contra quintam CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli, Scoti et aliorum.

Ad primum contra quintam conclusionem, dicitur quod habere naturam ab alio, non dicit indignitatem; tamen communicare naturam alteri, est dignitas in principio activo, quia omne agens agit in quantum est actu. Et ideo, quia illa negatio essendi ab alio, quam dicit innascibilitas, fundatur in principio generandi, ideo illa negatio non ex se, sed ex suo fundamento, dignitatem habet; sicut non esse in alio, habet dignitatem propter esse substantiae in quo fundatur. Ad secundum dicitur quod notio, isto modo, dicitur esse quid ad dignitatem pertinens, non quia relatio, ut relatio, dicat perfectionem aliquam; immo, ut sic, non habet quod sit aliquid; sed quia relationes illae, quae dicuntur notiones, sunt signa dignitatis et perfectionis ejus in quo sunt. Paternitas enim, cum fundetur super actum generandi, signum est actualitatis Patris; cum omne agens, in quantum hujusmodi, sit in actu et perfectum, 9. Metaphysicae (t. c. 13). Similiter filiatio, cum fundetur super nativitate viventis a vivente, signum est perfectionis naturae illius de quo dicitur. Similiter processio Spiritus, cum fundetur super actum perfecti amoris, signum est perfectionis naturae intellectualis, in qua sola talis processio reperitur.

Dico tamen quod quaelibet relatio divina, est infinita secundum rem ; nec argumenta ibi facta concludunt oppositum. Unde, ad primam probationem, dicitur quod relationi non repugnat quantitas virtutis, sumendo quantitatem virtutis pro quantitate actus; quidquid sit de hoc, sumendo virtutem pro principio actionis. - Secunda similiter non concludit ad sensum dictum; quia, licet intentio relationis proveniat effective a fundamento, tamen formaliter est in relatione, ut patet de similitudine.

Tertia similiter non concludit. Sicut enim quaelibet relatio divina est Deus, non 1amen sunt tres dii; ita quaelibet secundum rem est infinita, cum sit suum esse, et nullo modo per aliquod susceptivum limitata. Nec tamen (a) sequitur quod sint tria infinita; quia, in divinis, non est nisi unum esse quo omnia formaliter subsistunt quae sunt in Deo. Ad tertium dicitur quod mens sancti Thomae est quod ingenitus, quantum ad illud a quo imponitur ad significandum, dicit negationem passivae generationis ; sed tamen, quantum ad illud ad quod imponitur ad significandum, significat negationem cujuslibet processus vel originis ab alio, ut dictum est in sexta conclusione. Et ideo argumentum non procedit contra mentem sancti Thomae, sed solum contra verba. Ad quartum dicitur quod, licet pertineat ad dignitatem inspirabilitas, non tamen est notio, quia deficit sibi conditio notionis, scilicet quod sit quid speciale; modo negatio specialis processionis, non est quid speciale, immo commune. Sicut etiam innascibilitas non esset notio, si solum significaret negationem generationis passivae; et ideo negat omnem modum essendi ab alio. Ad quintum dicitur quod nulla dictarum causarum assignatur quare inspirabilitas non dicitur notio; sed quia deficiunt sibi conditiones notionis positae in quinta conclusione, etc. Ad argumentum in pede quaestionis, responsum est ad primum contra quartam conclusionem. Et haec de quaestione dicta sufficiant.