SECTIO II.

An anima intellectiva sit spiritualis substantia^ vera forma informans ?

Plato in Alcibiade tenuit animam intjllectivam esse formam tantum assistentem non informantem, sicut Intelligentia movens caelum, dicitur ejus anima : quidam tamen cum Bessarione, lib:3 contra calumniatorem excusavit Platonem ab hoc errore, et sic Scotus sentire videtur 4. d. 43. q. 2. n. 26. Sed est Themistii 2. de An. c. 27. usque ad 32. Averr. 3. de Anim. com. 3. ponit esse assistentem, ut unam omnium hominum. Mirandulanus tenuit (ut refert Tolet. 2. de Anim. quaest 2.) unam esse omnium hominum animam et informantem lib. 32. de eversione singularis certaminis sect. 1. el lib. 33. sed. 2. idem ait Achillinus lib. de Intelligentiis quodl. 3. dub. 2. Sed aiunt hi duo aliud secundum fidem dicendum, licet hoc secundum Philosophiam et Aristotelem tenendum esset.

Pro explicatione, nola quod forma informans facit cum materia per se unum ^forma assistens non, sed solum unitur secundum operationem quamdam, ut natura navi ; et hoc secundo modo intelligunt illi Philosophi animam intellectivam esse formam corporis.

Dico primo, anima intellectiva est forma informans hominis. Est de Fide ex locis citatis sed. praeced, con. 3. Patres, et Expositores in id Genes. 1. Formavit igitur Deus hominem de limo terrae, et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae, id docent expresse, vel supponunt. Probatur ratione, primo ex Divo Thoma 1. part. q. 76. intelligere est propria operatio hominis: ergo est a propria forma nominis, sed est ab intellectiva: ergo.

Contra ex Scoto 4. d. 43. q. 2. n. 6. quia secundum Divum Thomam intellectus se habet tantum passive; de quo idem Scotus 1. d. 3. q. 7. num. 14. et supra q. 12. ubi annot. 1. plura Divi Thomae loca ad hoc adduxit; ergo operatio non est ab eo, et sic non arguit animam intellectivam esse propriam formam. Ut ergo ratio valeat, tenendum est intellectum esse activum. Antecedens, scilicet intelligere esse propriam, et formalem hominis operationem, habetur ex Philosopho 3. de An. text. 1. et 5. 2. de An. text. 24. 25. et 1. Ethic. c. 9. 10. et operatio distinguitur contra actionem, et factionem quod inest operanti, et non ab ipso in altero : unde 10. Ethic. in intelligere ponit felicitatem hominis, et certum est, quod haec inest ei formaliter.

Probatur etiam idem antecedens ratione, quia cognoscit homo differentiam sensibilium ab insensibilibus ; ergo habet notitiam non organicam, nec sensibilem. Hac ratione 2. de Anima, text. 49. et circiter, probat Philosophus dari sensum communem, quia cognoscimus differentias sensibilium propriorum inter se. Praeterea, experimur quod cognoscimus universale, relationes rationis, secundas intentiones,et actus, quibus haec cognoscimus ; sed haec sensitivae cognitioni repugnant. Qui proterve negaret hos actus inesse homini, non esset (inquit Doctor) cum eo disputandum, sicut nec cum eo, qui diceret se non videre colorem praesentem, oculis non impeditis, sed dicendum esset ei, quod caret sensu.

Vide Doctorem loc. cit. probantem nullum horum actuum convenire sensui, et unica ratione suadetur facile, quia nullum

I horum est sensibile. Consequentia prima, nempe principium intelligendi esse formam intrinsecam nostram, probat Doctor ; quia illi intelligere, seu actui non sensitivo, nec organico oportet assignare intrinsecum in nobis receptivum ; et hoc non potest esse extensum, cum ille actus sit inextensus, seu spiritualis ; ergo erit nostra forma, quia nihil aliud est inextensum in nobis. Antecedens patet, quia si intrinsece in nobis non reciperentur illi actus, non magis experiremur eos haberi, quam quando Angelus intime nobis praesens, similes actus habet. Aliam rationem Divi Thomae rejicit Scotus ibi n. 9. quia videtur in uno sensu petitio; in alio non urget

Secundo, probatur conclusio, et dicta consequentia a Doctore, quia possumus nos determinare ad volendum quodcumque objectum, vel ejus oppositum , de quo 2. d. 25. q. 1. Sed hoc nequit fieri per appetitum, quia est ad determinata possibilia ; nec potest ea non appetere, vel actum suspendere ; ergo voluntas est forma spiritualis atque ejus principium nobis intrinsecum, alioquin non experiremur talem potestatem nobis inesse ad appetendum, et non appetendum objectum, quod falsum est.

Tertio, ratiocinatio seu discursus, et alii actus relati, qui a potentia organica elici nequeunt, dependent ab actibus phantasiae, ut patet in pueris, et amentibus ; ergo sunt nobis intrinseci ; ergo et eorum principium saltem receptivum,intrinsecum est, et inextensum. Consequentia patet, quia si essent a forma extrinseca, vel assistente, et in nobis non recepti, nihil dependerent a phantasia nostra, sicut nec actus Angelorum nobis assistentium.

Quarto, homo substantialiter differt a brutis, alioquin brutum esset; ergo habet aliquam formam intrinsecam, non irrationalem. Dices (et videtur Averrois) cogitativam hominis aliquo modo discurrere, et per hoc esse capacem conjunctionis ad principium intelligendi extrinsecum, in quo differt a brutis.

Contra, etiam secundum Averr. cogitativa est materialis, quia facit eam corruptibilem ; ergo non elicit omnes actus cognoscendi, vel discurrendi circa sensibilia, el spiritualia, universalia, et particularia,relationes rationis, et secundas intentiones, alioquin esset intellectus, quia efficeret, et reciperet omnes actus, qui competunt intellectui ; ergo omnes isti actus ab alio fiunt, et si illud est extrinsecum, homo non discurrit, nec ratiocinatur, sed aliquid aliud ei assistens, et per consequens, non erit rationalis, sed brutum ab intrinseco.

Quinto, ex Arist. 2. de An. text 6. ubi definit animam esse actum corporis organici, etc. Et intelligitur de actu primo substantiali, quia praemittit divisionem substantiae in materiam et formam, et compositum, et inde concludit animam ^esse substantiam, et non compositum, nec materiam. Quod ibi comprehendat animam rationalem, patet; quia text. 7. et 8. docet illam definitionem esse maxime universalem.^EfidemTes t 3. de An. text. 1. ibi, de parte ^autem animae, qua et cognoscit. ubi ponit animam intellectivam utjpartem subjectivam animae ut sic, cujus definitionem dedit lib. 2. c. 1. et 2. Item, 2. de Anim. text. 12. et 13. docet intelligere esse proprium animae, reliquas operationes, ut sentire, movere, communes ipsi cum corpore: ergo posuit unum principium harum communium, et illius propriae actionis; ergo et intrinsecum esse voluit,quia operationes communes ab inlrinseco,sunt etiam secundum Averr. et alios,qui id negant de intelligere ; et ibid. text. 90. reprehendit Platonem dicentem intelligere, sentire, etc. in homine, esse a diversis animabus. Item, 2. de An. text. 74. text. 31. dicit animam esse principium formale, sicut sanitas, qua dicimur sani; ergo vult animam esse intrinsecam formam. Et iterum ait intellectivam continere sensitivam, sicut tetragonum, trigonum; sed hae non sunt distinctae figurae, sed una in substantia, quia tantum est formaliter tetragonus, in quo virtualiter est trigonus.

Vide alia multa loca Philosophi ad hoc collecta a Toleto 2. de Anima, quaest. 2. ubi etiam idem probat ex varii; principiis ejus.

Objicitur primo, nulla alia spiritualis substantia potest informare materiam ; ergo nec anima. Antecedens patet de Intelligentiis ; negatur consequentia, quia Angelica substantia est completa, et ideo nequit informare corpus, ut bene docent Divus Thomas 1. part. quaest. 51. arlic. 1. Scotus quodlib. 9. licet Aureolus 2. distinct. 8. quaest, unic. art. 2. oppositum teneat ; anima vero est incompleta, et ideo uniri potest materiae.

Objicitur secundo, forma naturaliter inclinatur ad materiam, sed anima rationalis non sic ad corpus, quia per illud impeditur a sua operatione perfectissima, qualis est contemplatio. Respondetur, etsi per corpus impediatur a perfectiori modo intelligendi, tamen mediante eo, exercet multas operationes materiales sensitivae, et vegetativae, quod sufficit, ut naturaliter appetat corpus.

Contra, objicitur tertio, vel appetit illud separabiliter, et sic uterque status unionis, et separationis esset ei naturalis, quod repugnat, cum sint oppositi ; vel inseparabiliter, et sic separatio esset ei violenta, et cum nullum violentum sit perpetuum, 2. de Caelo, et Mundo. text. 17. sequitur resurrectionem naturaliter sciri posse futuram. Respondetur, animam in separatione pati aliqualem violentiam, quia naturaliter petit uniri corpori, et hinc potest fieri conjectura pro resurrectione fui tura, sistendo in solo lumine naturali, sed non cogit ad illud nullum violentum etc. Respondetur ex Scoto 4. d. 43. q. 2. n. 15. quando inclinatio naturalis est actum primum, et imperfecti ad perfectum, secundum Philosophum, oppositum hujus est violentum, et non perpetuum, quia, secundum ipsum, nulla imperfectio est perpetua ; et ideo ponit in universo causas ablativas omnis imperfectionis. Quando autem inclinatio est ad actum secundum, et perfecti ad perfectionem communicandam, violentum tunc oppositum potest secundum eum esse perpetuum, quia non est proprie violentum ; et hoc secundo modo inclinatur anima ad corpus, nempe ad communicandam ei perfectionem. Ita ad illam maximam juxta mentem Aristotelis bene respondetur.

Considerando rem ipsam, quando violentum est solum per privationem alicujus perfectionis naturaliter debitae, ut esse caecum,nihil prohibet tale esse perpetuum: si autem violentia inducat contrariam qualitatem, ut calorem in aquam, tollit perpetuitatem, quia inter contraria fit pugna, et landem victoria, de hoc argumento videndi D. Thoin. 1. p. q. 89. art. 1. et ibi Gajet. Henr. quodl. 7. q. 13. Conimb. irait. de Anima separ. d. 2. 2. art. 2. qui tenent statum separationis non esse naturalem, neque violentum simpliciter,de quo postea disp. 2. sed. 1. resolutive loquar.

Objicitur ultimo ex Aristotele de Anima, text. 32. qui ait intellectum esse secundum naturam, divinum, et antiquissimum, et 2. de Anima, text: 11. ait non esse actum corporis, et lib. 3. text. 5. ait esse immixtum, et separatum, et 2. de gen. animal. de foris venire. Ad primum, loquitur in sententia Empedoclis, qui posuit intellectum esse Deum. Ad alia duo loca, tantum vult, quod potest per. se sine corpore subsistere. Ad quartum locum, tantum vult quod non educitur de potentia materiae, et sic venit de foris.

Dico secundo, anima rationalis est forma i spiritualis. Haec satis probata est rationibus adductis pro conclusione prima,quia ex actibus spiritualibus ostensum est in nobis esse formam intrinsecam, a qua profluunt, quae materialis esse nequit, est contra deliria multorum Philosophorum. Zeno posuit esse ignem, Anaxagoras, et Anaximander aerem (quos secutus videtur Varro, teste Lactantio lib. de Opificio Dei) Empedocles sanguinem. Apollinaris etiam Alexandrinus, Tertullianus, et alii posuerunt animam esse corpoream, quos supra citavi ad q. 15. n. 20, Probatur ex Scriptura 1. Corinth. 2. Quis enim scit quae sunt hominis,msi spiritus hominis ? etc. 5. Judicavi tradere hujusmodi hominem Satanae in. interitum carnis, ut spiritus salvus fiat ; et Eccl. 12. Revertatur puluis in terram suam., et.sp.if.ilus redeat adDeum. Conclusio bene stat, esto teneatur animam habere materiam, quia,haec non erit corporea de quo fuse dixi ad q. 15.

Objicitur, quod in aliquo recipitur, per modum recipientis recipitur; ergo nihil spirituale recipitur in corpore. Respondetur, intelligitur maxime, quando recipiens causat receptum , aliter non est necessariummodum essendi esse eumdem in recipiente, et recepto, quantum ad extensionem ; currit tamen de recepto inhaerente.

Dico tertio, anima rationalis non est pars divinae mentis. Est contra Carpocratem, teste Irenaeo 1. contra Haeres, c. 24. Cerdonem,.leste Theodoreto de divinis decretis, et Manichaeos, ac Priscillianistas, ex Augustino, de Haeres, c. 46. 70. qui dixerunt animam hominis esse Dei substantiam prognatam; definitur in Braccar. 1. c. 5. et a Leone epist. 91. c. 5. Augustin. lib. de orig. -anim. c. 2. Cujus ratio probatur, quia sequeretur Deum esse mutabilem, vel animam immutabilem, et sic non deficeret, nec proficeret, nec aliquid habere inciperet, vel desineret. Probatur etiam rationibus^ primae conclusionis, quia repugnat cuicumque entitati divinae essse formam.Vide Divum Thomam 1. p. q. 90. art. l.et Chrysostomi. Hom. 13. in cap. 2. Gen.