ARTICULUS I. An creatio sit ?

Ad primum sic proceditur :

1. Quodcumque est, est substantia vel accidens : ergo si creatio est, erit substantia vel accidens : sed non est substantia, nec accidens : ergo non est. Probatio minoris : quia quidquid est substantia vel accidens, cadit in aliquo deceni praedicamentorum : sed creatio non cadit in aliquo decem praedicamentorum : ergo, etc. Probatio hujus est, quia si cadit in aliquo, non est nisi in actione, sed non cadit in actione, quia actio est secundum quam in id quod subjicitur, agere dicimur : sed creationi nihil subjicitur, quia creatio est ex nihilo : et si subjiceretur ei aliquid, hoc esset materia : sed hoc non est verum : quia materia est creata ut alia.

Praeterea, Proprium actionis est, utdicit Philosophus , ex. se in eo quod subjicitur, passionem inferre : quod iterum non convenit creationi : non enim omnia creata patiuntur,cum passio sit propria materiae, ut dicit Philosophus.

2. Item, Quodcumque est, est creator vel creatura : sed creatio est : ergo, etc. : sed. non est creator : quia non convenit creatori ratio creationis quae est factio alicujus ex nihilo. Similiter non est creatura : quia creatura creationis est terminus : ergo nihil est. Praeterea, Omnis creatura creata est : ergo creatione creata : et sic iretur in in finitum.

3. Item, Quodcumque exit de potentia ad actum, non exit per modum creationis : sed omne quod est in mundo, exit de potentia ad actum : ergo non exit per modum creationis. Probatio mediae propositionis : Dicit Porphyrius , quod differentiae quae dividunt superius, potestate sunt in illo : sed quidquid est in mundo, est differentia entis : ergo potestate est in illo : et ita exit ab illo sicut actus de potentia. Si. forte dicatur, quod ens non habet causalitatem respectu aliorum, hoc erit contra Philosophum in principio de Causis, qui dicit, quod ens est prima causa, quae magis influit quam aliqua secundarum.

4. Praeterea, Idem eodem modo se habens, semper facit idem : sed Deus est idem eodem modo se habens ab aeterno : ergo idem fluit opus ejus ab aeterno : sed. creatio non luit opus ejus ab aeterno : ergo numquam fuit opus ejus : et ita nihil est.

Si dicatur, quod creatio est opus voluntatis Dei, et voluntas est principium dilatorium. Contra. : Cujuscumque actio essentialiter non dividitur a voluntate, illius actio post voluntatem non est dilatoria : sed actio Dei non est divisa essentialiter ab ejus voluntate : ergo post voluntatem non est dilatoria. Probatio mediae est in Xl Metaphysicae , ubi dicitur : Voluntas est actio illius. Praeterea, Omne quod habet voluntatem dilatoriam, mutabile est ab habitu in actum : sed Deus est omnino immutabilis : ergo non habet voluntatem dilatoriam.

In contrarium est,

1. Quod dicitur in principio Genesis, I, 1 : In principio creavit Deus caelum et terram. Ergo creatio est.

2. Praeterea, Non potest esse nisi primum unum, et illud habebit rationem causae respectu aliorum principiorum na-

turae : principia autem naturae sunt forma, materia, et efficiens : ergo respectu illorum erit causalitas primi, et non potest esse causalitas per modum generationis : quia secundum Philosophum, principiorum non est generatio : materia enim non est generabilis : similiter nec forma, ut dicitur in Metaphysica : sed potius compositum est generabile : ergo de nihilo producuntur in esse : oportet enim, quod aut de potentia, aut de nihilo : sed non de potentia : quia sic materiae esset materia, et potentiae potentia : ergo de nihilo : et sic creatio erit. 3. Praeterea, In principio de Caelo et Mundo dicit Philosophus : " Adhibuimus magnificare Deum gloriosum creatorem omnium, eminentem proprietatibus eorum quae sunt creata . " Praeterea in libro XVI de Animalibus dicit Philosophus , quod sensibilis scilicet anima, et vegetabilis, educuntur de potentia : intellectus autem egreditur ab extrinseco, et non educitur de potentia, et educitur in esse : ergo de nihilo : ergo creatio erit.

Solutio. Quod concedimus dicentes ad primum, quod substantia dicitur dupliciter, determinabilis scilicet in praedicamento, et illa dividitur per primam et secundam, secundum quod habet rationem subjecti ad aliqua : aut enim subjicitur accidentibus et substantiis quibusdam, ut prima : aut accidentibus solum, ut secunda. Et dicitur substantia quae dividitur contra accidens, et haec non sic determinatur : quia quaedam substantia est, quae accidentibus numquam substat, sicut immutabilis, sicut dicit Philosophus de primo , quod impossibile est quod sit per dispositionem aliam. Unde haec substantia non est nisi ens non in alio, et haec non incidit in praedicamentum substantiae proprie. Similiter accidens dici- tur istis duobus modis, scilicet ordinabile in praedicamento, et hoc condividitur praedicamento substantiae : et dicitur accidens ens in alio, et hoc condividitur contra substantiam secundo modo dictam. Et sicut non omnis substantia sic determinata est in praedicamento substantiae, ita etiam non proprie omne accidens sic determinatum est in praedicamento aliquo accidentis : et hoc ideo, quia quoddam accidens non est nisi rationis et non naturae : praedicamenta autem, ut dicit Boetius, sunt prima decem rerum principia significantia. Posset tamen dici, quod creatio est in praedicamento relationis : sed relativum dicitur dupliciter, scilicet quod significat relationem, ut paternitas, filiatio, et hujusmodi: vel quod refertur ad aliud, ut pater, et filius, et hujusmodi. Et similiter se habet creatio et creatura, scilicet quod licet secundum nomen non significet relationem, refertur tamen ad aliud : quia supponit relationem creati ad creatorem : et hoc alibi melius patebit.

Et per hoc patet solutio ad primum.

Ad secundum dicendum, quod creatura et creatio est accidens relationis, quemadmodum dictum est : est enim relatio causata a principiis quae sunt ante creaturam, ut Deus et nihil.

Ad hoc autem quod objicitur, quod creatura creata est. dicendum, quod potest concedi eodem modo quo priora denominant seipsa : et tunc non potest inferri ulterius, quod illius creationis quae creata est, sit alia creatio : et ideo non ibitur in infinitum.

Ad aliud dicendum, quod prima propositio vera est de his quae exeunt per naturam : sed differentiae inferiores non sunt in superioribus potestate per naturam, sed per abstractionem et operationem rationis : et ideo nulla est illa objectio : quia superiora non sunt principia

essendi, sed cognoscendi. Et ex hoc erravit Plato in principiis : quia eadem posuit principia essendi et cognoscendi .

Ad aliud dicendum, quod illa propositio verissima est in omnibus, Idem, etc. : sed primum uno modo se habet ad unum, et ad multa ut multa, et ad temporale ut temporale, et ad. intemporabile ut intemporabile, et ad compositum ut compositum, et ad simplex ut simplex. Et accipitur ex verbo Philosophi in libro de Causis dicentis, quod causa prima existit in rebus omnibus secundum dispositionem unam : et ideo Deus eodem modo se habet ad omnes res. Sed quod haec res modo causatur et non semper, hoc est ex sapientia ab aeterno determinante sic : et hoc appellat Apostolus plenitudinem temporis , quando misit Deus Filium suum in terris , scilicet ab aeterna sapientia sit determinatum. Et bene concedimus, quod solutio de dilatoria voluntate non est bona.