DISPUTATIO PRIMA De Animae substantia et informatione.
Sectio VII Quomodo tres praedictae animae distinguuntur?
Sectio VIII Utrum omnes animae sint indivisibiles
SGETIO XVIII. Utrum anima sit eadem suis potentiis.
DISPUTATIO II. De potentiis corporeis animae.
SECTIO IV Appetitio a quo fit ?
SECTIO VI Utrum appetitus efficit motum localem totaliter vel partialiter.
SECTIO XIV De Speciebus sensibilibus.
SECTIO XV De potentia nutritiva, vegetativa, generativa.
DISPUTATIO III De Intellectu et Voluntate.
SECTIO I Utrum intellectus sit nobilior voluntate.
Sectio IV De intellectu practico ei speculativo
SECTIO V De synderesi et conscientia
sectio vI De evidentia et certitudine.
sectio VII De veritate cognitionis
Sectio VIII Utrum veritas distinguitur realiter ab actu
Sectio XI De scientia abstractiva et intuitiva
Sectio XII Quid sit voluntas et quod ejus objectum
Sectio XV In quo consistat libertas voluntatis
Sextio XVII Utrum voluntas dividi possit in irascibilem et concupiscibilem
DISPUTATIO IV De Anima separata
Sectio I Utrum separatio sit Animae violenta
Sectio IV Utrum anima separata recordatur eorum, quae conjuncta novit vel fecit
Sectio V Utrum anima separata cognoscere potest secreta cordis seu actus liberos internos aliorum
Utrum anima rationalis sit immortalis ab intrinseco ?
Variae fuerunt Philosophorum circa hoc sententiae. Plato constanter asseruit animae immortalitatem, et post mortem, paenam. Ita in Timaeo, Phaedone, Philebo, et libris de Republica. Refert August. 1. de Civitat. 22. Cleombrotum, lecto Platonis Phaedone, praecipitem de muro se dedisse, et sic transiisse ad illam vitam, quam putavit meliorem. Plinius mortalem posuit 7. Histor. cap. 55. Galenus dubius, quia lib. quod animi mores sequuntur temperaturam corporis, impugnat dictam Platonis sententiam. et lib. de Tremore, et Rigore, oppositum tenet ; sed et dubius fuit de ipsa animae natura, de quo supra sect. 1. et 2. Arabici, teste August. Haeres. 83. tenuerunt animam simul cum corpore extingui,
sed in fine saeculi reproduci. Euseb. 6. Histor. cap. 27. ait auctores hujus erroris ab Origene in magno Concilio, hac de causa congregato, fuisse convictos. Alii dixerunt pro aliquo tempore post separationem perseveraturam, ut refert Euseb. lib. 15. de Praeparat. cap. 19. quem errorem tribuit Zenoni. Isidor. lib. 1. de Doctrinis, et Dogmat. fide, cap. 15. Epicurus absolute animam mortalem asseruit, teste Plularch. lib. 4. de Plantis, cap. 7. et Tertullian. lib. de Anima. cap. 3. Luther. art. 17. inter damnatos a Leone X. idem ait.
Notandum, immortale hic sumi, non pro eo quod repugnat desinere, quo sensu soli Deo competit, juxta id ad Timoth. 6. Regi saeculorum immortali, etc. sed pro eo quod juxta naturam suam non est capax desitionis, nisi Deus deneget conservationem.
Dico primo, de fide est animam non extingui cum corpore. Suadetur ex vet. Tes-l lamento, Sap. 3. justorum animae in manu Dei sunt, et non tanget illos tormentum mortis. Et ex apparitione animae Samuelis 1. Reg. 28. et de Onia, et Jeremia 2. Mach. ult. et ex Testam. novo Matth. 10. Nolite timere eos, qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere ,et ex descensu Christi ad inferos ubi praedicavit 1. Pet. 3. et ex historia Lazari, et epulonis, Lucae 16. Dico secundo, nullo tempore desinunt animae humanae, Sap. 5. Justi autem inperpeluum vivent. Joan. 12. Qui odit animam suam in hoc mundo in vitam aeternam, etc. Matth. 25. Ite maledicti in ignem aeternum. Eccles. 11. Ubi ceciderit lignum, ibi erit. Gen. 37. Descendam ad filium meum lugens, in internum.
Dico tertio, anima rationalis natura sua immortalis est, sicut et Angeli. Faciunt loca allata,et definitur in Concil.Lateranen. sub Leone X. sess. 8. Ubi damnantur II, qui ausi sunt dicere, de natura animae rationalis esse, quod mortalis sit, et Clement. un. de summ. Trinit. sig. porro. Ita Patres apud Coccium 2. part. lib. 1. art. 2. Iren. lib. 5. cap. 7. Hoc enim (mori) Inec animae evenit ; status enim est vitae, nec s. iritui,
incompositus est enim, et simplex spiritus. Nazianz. lib. de Anima, quod est simplex, et immortale. Nyssen. Orat. Catech. cap. 8. Quomodo enim dissolvi potest, quod non est compositum ? Cyprian. de Cardinal. Christi oper. Serm. de Resurrect. Domini, Cujus namra dissolutionis non admittit injuriam. Gregor. 4. Dial. cap. 45. Naturae suae vitam perdere non valet. Probatur ratione, quia multi Philosophi hanc veritatem docuerunt, et non aliunde indagare potuerunt, quam ex natura ipsius animae. Ita Plato, Pythagoras, Empedocles, Stoici, ut habet Tertullian. lib. de Anima, cap. 1. Vide Eugubin. lib. 9. de Perenni Philosophia, cap. ii. et Nicolaum Sabantinum lib. 1. de immortalitate animae, cap. 11.
Objicitur Ecclesiastes 3. Unus est interitus hominum, et jumentorum, et mox , aequa est utrisque conditio. Respondetur cum Hieronymo ibi, verum esse quoad conditionem corporis. Secundo, cum Scoto 4. dist. 43. quaest. 2. loquitur ibi Salomon in persona stulti, non secundum rei veritatem, de quo Gregor. 4. dial. cap. 4.
Objicitur secundo, Sophron. in VI. Syn. act. 11. et approbatur act. 13. a Concilio, ait animam immortalem esse, non per naturam, sed per gratiam. Respondetur, loqui de gratia largius, et sic comprehendit beneficium creationis, et conservationis.
Objicitur tertio, anima natura sua est forma corporis corruptibilis ; ergo talis est ipsa, alioquin non esset proportio. Confirmatur, si tali corpori violenter unitur, inconveniens est, et si naturaliter, erit violentata post separationem in perpetuum, secundum naturalis rationis judicium. Respondetur, non repugnare formam incorruptibilem, convenire subjecto corruptibili, sicut forma spiritualis convenit subjecto corporali. Ad confirmationem, naturaliter unitur, et aliqualiter violentatur, dum est separata, quia naturali appetitu appetit esse totius, et operationes sensuum. Ex alia parte melius congruit ei separatio quoad operationes proprias, quas sine dependentia a phantasia operatur, et sic absolute non est ei violenta separatio, et quia unita est corpori separabiliter, et satiatus ejus appetitus unica unione. Vide Scotum 4. d. 43. a quaest. 2. sig. . de tertio de quo postea.