ARTICULUS III. Utrum materia creata sit, vel non ?

Ad tertium proceditur sic :

1. Omne cujus esse praecedit non esse, radicatur in aliquo : materia non radicatur in aliquo : ergo materiae esse non praecedit non esse. Probatio primae. Omne cujus esse praecedit non esse, habet oppositionem entis ad non ens : et omnis oppositio radicatur in aliquo : omnis enim oppositio circa unum fit : aliter enim non esset oppositio : ergo prima vera. Probatio secundae per deductionem ad impossibile : quia si materia radicatur in aliquo, tunc materiae erit materia, et ibitur in infinitum. Probata ergo utraque praemissarum, videtur de necessitate sequi conclusio.

Procedatur ergo ulterius sic : Omne cujus esse non praecedit non esse, est increatum : materiae esse non praecedit non esse : ergo est increatum. Probatio primae propositionis est ex diffinitione increati : quia increatum est, cujus esse non praecedit non esse. Secunda autem est conclusio praecedentis syllogismi.

2. Item, Causatum causae primae verius est ens, quam causatum causae secundae : sed creatum est causatum causae primae :

ergo verius erit ens quam causatum causae secun dae.

Inde ulterius : Effectus formae verius est ens quam materia : sed effectus primae causae, ut habitum est, verius est ens quam effectus secunda . : ergo materia non erit effectus primae causae : sed creatum est effectus primae causae, ut probatum est in primo syllogismo : ergo materia non est creatum.

3. Item, Nihil creatur, ut dicit Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum , nisi secundum rationem ideae : omnium enim creatorum ideae sunt in mente divina : sed idea non est nisi ideati : ergo non erit creatum nisi ideatum. Inde proceditur sic : Nullum non ideatum habet ideam : sed omne informe est non ideatum : ergo nullum informe habet ideam : sed materia prima est informe, ut dicit Augustinus et Philosophus in primo Physicorum : ergo materia prima non habet ideam. Inde sic : Quodcumque non habet ideam, non est creatum : sed materia prima non habet ideam : ergo non est creatum.

Contra :

Augustinus in libro XII Confessionum : " Tu, Domine, fecisti mundum de materia informi, quam fecisti de nulla re pene nulla rem 4. "

Item, Augustinus in libro III de Trinitate dicit, quod omne ens est ab ente primo quod est Deus . Materia prima est ens. Ergo est ab ente primo, et non nisi per creationem : ergo est creata.

Quod concedimus dicentes ad primum, quod haec propositio est falsa : Omne cujus esse praecedit non esse, radicatur in aliquo. Nec valet probatio : non enim oppositio contradictionis est inter esse et non esse in quibus non esse praecedit esse,

sed potius inter ea In quibus esse praecedit non esse. Ad quod intelligendum, notandum est, quod veritas non univoce est in affirmativis: et negativis, sed per prius et posterius : negationis enim intellectus non est nisi per affirmationem. Similiter, negationis veritas non est nisi per veritatem affirmationis : dicit enim Philosophus, quod unumquodque sic se habet ad verum, sicut se habet ad esse. Unde cum esse negationis non sit nisi per esse affirmationis, veritas negationis non erit nisi per veritatem affirmationis. Verbi gratia, veritas compositionis quae secundum rem componibilia sunt, sicut idem cum seipso, et superius cum inferiori, et propria passio cum subjecto, et effectus cum causa propria : et talia praedicata ex natura sui oppositionem habent ad praedicata extranea illi subjecto. Unde cum removetur a subjecto illo, causatur veritas illius negationis a materia praedicatorum illius subjecti. Unde haec : Homo non est asinus, veritatem habet ab hac, quod homo est homo : et quia homo opponitur asino, quidquid est homo non est asinus. Et sic patet qualiter veritas in negativis est a veritate in affirmativis. Unde in oppositione contradictionis esse praecedit non esse, et non e converso. Unde antequam mundus esset, haec propositio : Mundus non est, neque vera neque falsa est : et hoc ideo, quia non est propositio : compositio enim propositionis causatur a compositione rerum : res autem compositae ante mundum non sunt : et quia affirmativa quando non est, etiam negatio sibi opposita non est, si mundus non est. Et similiter dico de his : Mundus non erit, et, Mundus non fuit. Et sic patet, quod sophistica est probatio, qua probatur propositio prima.

Ad aliud dicendum, quod haec propositio est falsa : Causatum primae causae verius est ens quam causatum secundae causae. Et si quis probet eam sic : sicut se habet causa prima ad secundam, ita causatum primae causae ad causatum secundae causae. Dicendum, quod propositio falsa est. Si ergo quaeritur, In quo attenditur nobilitas causae primae respectu secundae ? Dicendum, quod in modo causandi : quia causa prima causat per seipsam, et non causa secunda : sed. secunda causa non causat nisi supposita prima.

Ad ultimum dicendum, quod materia prima in ratione materiae accepta non potest abstrahi a ratione potentiae : quia ipsa secundum seipsam habet rationem potentiae : secundum seipsam enim subjectum est, et ratio potentiae et ratio subjecti in ipsa sunt idem, et sic habet formam quamdam rationis : eo quod privatio non est absolute res, sed ordo ad rem quae est forma : haec autem ratio ordinis est forma secundum quid : et hoc est quod dicit Philosophus , quod principia secundum naturam sunt duo, ratione autem tria : materia enim semper est una numero, sed conjuncta privationi et potentiae est duo secundum esse. Et haec forma rationis non. diminuens simplicitatem materiae secundum rem sufficit ideae : unde habet ideam quodammodo, et est ideata secundum quid. Et hoc est quod dicit Augustinus in libro XII Confessionum : " Sicut fatemur majus bonum esse quod creatum atque formatum est, ita dicimus minus bonum quod creatum Informe formabile est, sed tamen bonum ." Hoc est etiam quod dicit Rabbi Moyses in prima collatione libri qui dicitur, Dux neutrorum : " Tu scis, quod principia rerum generabilium sunt tria, materia, forma., et privatio determinata quae semper materiam concomitatur : quia nisi tunc adhaeserit, non esset materia receptibilis formae : et idcirco privatio est unum principium, et in acquisitione formae destruitur privatio ejusdem formae, et adhaeret ei alia privatio : et sic est semper, sicut explanatum est in naturali scien-