DISPUTATIO PRIMA De Animae substantia et informatione.
Sectio VII Quomodo tres praedictae animae distinguuntur?
Sectio VIII Utrum omnes animae sint indivisibiles
SGETIO XVIII. Utrum anima sit eadem suis potentiis.
DISPUTATIO II. De potentiis corporeis animae.
SECTIO IV Appetitio a quo fit ?
SECTIO VI Utrum appetitus efficit motum localem totaliter vel partialiter.
SECTIO XIV De Speciebus sensibilibus.
SECTIO XV De potentia nutritiva, vegetativa, generativa.
DISPUTATIO III De Intellectu et Voluntate.
SECTIO I Utrum intellectus sit nobilior voluntate.
Sectio IV De intellectu practico ei speculativo
SECTIO V De synderesi et conscientia
sectio vI De evidentia et certitudine.
sectio VII De veritate cognitionis
Sectio VIII Utrum veritas distinguitur realiter ab actu
Sectio XI De scientia abstractiva et intuitiva
Sectio XII Quid sit voluntas et quod ejus objectum
Sectio XV In quo consistat libertas voluntatis
Sextio XVII Utrum voluntas dividi possit in irascibilem et concupiscibilem
DISPUTATIO IV De Anima separata
Sectio I Utrum separatio sit Animae violenta
Sectio IV Utrum anima separata recordatur eorum, quae conjuncta novit vel fecit
Sectio V Utrum anima separata cognoscere potest secreta cordis seu actus liberos internos aliorum
Utrum appetitus sensitivus subditur voluntati?
Nota subjectionem esse duplicem, una est despotica instar servorum, quae nequit ullo modo resistere ; altera politica, instar civium, quae quandoque resistit. Nota secundo, appetitum sensitivum habere actum elicitum, quem in se recipit, et actum imperatum circa motum localem et operationes aliarum potentiarum.
Dicendum, quod appetitus subditur voluntati politice non despotice. Ita Aristoteles 1. Pol. 3. Scotus 2. d. 29. q. un. D. Thom. 1. 2. q. 17. art.7. et communis; modus autem, quo voluntas eum dirigit,est, ut jubeat intellectum ponderare, et attentius considera reillud in quod intenderecupitappe titum, et hinc cognitiva inferior, a quo immediate movetur appetitus, efficacius illud ipsum ostendit, et sic trahitur appetitus ut illud velit. Constat enim experientia, dum contra voluntatem insurgunt inordinati motus et tentationes partis inferioris, quod variis inductis rationibus, quasi disputando et consulendo, rejicit et refraenat eos, et sic moderatur passiones, ut docet 3. d. 33. num. 9. sig. . Tertia ratio.
Objicitur primo, hinc sequi in appetitu sensitivo dari propriam libertatem, alioquin non esset indifferens ad obediendum et resistendum. Concedit Cajet. 1. 2. q. 74. art. 4. et conatur ex D. Thoma probare.
Sed hoc reprehensione dignum est, quia contra Patres et Doctores docentes peccatum adeo esse voluntarium, ut si voluntarium non sit, quod peccatum esse desinit. Ita Augustinus 1. Retract. 9. et 14. et 3. de Lib. arb. 18. Chrysost. Hom. 13. in at Rom. Basil. in instruct. eorum qui vitam perfectam ducere volunt. D. Thom. 2. d. 24. q. 3. art. 2. D. Bonav. ibi. Scotus, 2. d. 42. q. 4. num. 19. At secundum opinionem Cajetani peccaretur etiam contra voluntatem, vel saltem voluntate non consentiente, quod damnavit Tridenl. sess. 5. dec. de Pecc. originat. Ratio autem, quare appetitui non convenit libertas, est quia cognitio sensitiva quam sequitur, non est discursiva, nec inquisitiva mediorum, nec universalis. Respondetur, erga appetitum non esse liberum, sed eatenus politice obedit, quia quandoque praevalescenle passione vel alteratione complexionis, resistit, et suum objectum, non voluntatis, sequitur, de quo Scotus 2. dist. 6. q. 2. sig. . Quantum igitur.
Objicitur secundo, sequeretur quod appetitus obediret circa supernaturalia ; consequens est falsum, quia haec excedunt ejus capacitatem. Respondetur,ita est. Cum enim intellectus et voluntas operantur circa supernaturalia vel spiritualia cognitiva, inferior format sibi idola conformia objectis illarum potentiarum, et sic appetitus tendit in illa, et hinc in eo fiunt motus delectationis et tristitiae, et erumpit aliquando in lacrymas, risum vel cantum. Vide D. Thom. 1. 2. quaest. 31. art. 1. ad 1.