SECTIO VI Utrum appetitus efficit motum localem totaliter vel partialiter.

Notandum primo,ex D. Thom. Opusc. 35. de motu cordis, duplicem esse vim motricem in animali. Una dicitur naturalis, quae cognitionem non sequitur,ut vis pulsatilis, quae cor constringit et dilatat. Altera animalis, quae cognitionem et appetitum sequitur, diciturque progressivus communiter, licet in conchyliis quae gustu tantum et tactu pollent, per contractionem et dilatationem fiat. Prima non pendet ab appetitu, etsi ab eo, quantum ad aeris retentionem vel celeriorem expulsionem excitari et impediri aliquantulum possit. De secunda autem est quaestio.

Nota secundo, certum esse ad motum progressivum praerequiri cognitionem, ut nocet Aristoteles 3. de Anima, text. 48. quia institutus est ad evitandum noxium, et prosequendum commodum, et ideo ista debent prius repraesentari. Certum etiam est, quod ejusmodi motus imperatur ab appetitu, cujus est commoda prosequi et fugere noxia, ex dictis sect. 4. ita Aristoteles d. cap. 10. text. 52. et experientia. Sed est differentia in hoc inter brutum et hominem, quod appetitus inferior hujus dependet a ratione et voluntate, illius non.

Certum etiam est, ad motum hunc requiri membra disposita, quia si congruis qualitatibus careant, arescunt, et si spiritu vitali non foventur,non moventur, ul contingit in his qui ex deliquio animi, vel nimio timore corruunt, quia spiritus animalis, qui membra fulciebat ad cerebrum confluit; et eadem ratione in gyrum acti cadunt, quia spiritus qui per nervos dedu-1 cendus erat, illa circulatione impeditur ne recte descendat.

Difficultas autem in eo est,an in membris sit vis activa motus ? et quidam negant. D. Thom. 2. contr. Gen. cap. 82. ubi Ferrar. et .p. q. 75. art. 3. Capriol. 2. d. 1. q. 2. ad argumentum Aureoli Cajet. 3. de Anima, cap. 6.

Dico primo, in membris est vis activa motus animalis. Ita Henric. quodlib. 1. q. 6 Goffred. quodlib. 1. q. 4. Conimbr, 3. de1. Anima, 13. q. 5. art. 3. Probatur ex Aristotele 2. de Anima, cap. 3. text. 27. et lib. 3. c. 9. text. 41. qui distribuit vim animalem in vegetativam,sensitivam,appetitivam, loco motivam et intellectivam ; ergo cum reliquae omnes sint activae, idem erit de locomotiva. Secundo, vis motiva in membris existit ; ergo activa est, vel sensus tales non erunt. Tertio, appetitus tantum imperat motum, sive sermo sit de appetitu naturali sive de rationali ; ergo elicitur ab ipsa virtute membri. Antecedens patet, quia omnis actus appetitus est appetitio,vel volitio, vel horum opposita ; et experientia constat, aliquot motus fieri non volitos, nec appetitos, quia aliqui praeveniunt appetitum et cognitionem, ut contingit in primis motibus. Quarto, sequeretur quod membra ad nutum moverentur ab appetitu ; nec sufficit dicere, quod indispositio impedit, quia haec, ut recipiatur motus, non impedit, ut patet in ligno vel lapide, sed ideo impedit,quia effective concurrere debet.

Objicitur primo, Aristoteles lib. de communi animalium motu, in princip. et 3. de Anima, cap. 9. et 10. text. 44. ait appetitum ese principalem causam motus. Respondetur, verum est, quia imperat, et membra despotice ei obediunt.

Objicitur secundo,posita efficacia appetitus et dispositione in membris, nihil aliud requiritur ad motum progressivum; ergo non est ponenda vis activa in membris,quia supervacua esset. Respondetur, propter rationes allatas requiri dispositionem activam in membris.

Objicitur tertio, contra id quod dictum est 2. nolab. motum in homine ratione dirigi, quia contingit somno oppressos surgere et aliqua facere. Respondetur, vel eo casu homine n non perfecte dormire, sed aliqualem habere Talionis usum, et si imperfectum valde ; vel si nullus sit hujusmodi usus, motus ille non erit rationalis, sed instar bruti, ut in amentibus.

Objicitur quarto, contra eamdem partem, qualenus ait motum nostrum dirigi a voluntate, quia appetitus in nobis, non est minoris efficaciae quam in brutis ; ergo non eget voluntatis actu. Respondetur, sufficit quod voluntas non contra moveat, et tunc potest esse peccatum sine actu positivo voluntatis. Ita Scotus 2. d. 42. quaest. 4. n. 19. vide nostram scholium ibi. Idem tenet in simili de actu fidei, ad quem non putat requiri actu a positivum voluntatis, sed ut non contra moveat, ita 3. d. 25. q. 2. Vide ibi etiam scholium nostrum, in quo solvimus, quae contra hoc adducuntur.

Objicitur quinto, si motus dependeret ab appetitu, cum hic voluntati resistere possit, ut dixi sect. praeced, sequeretur contra Aristotelem 1. Polit. 3. et Doct. 2. d. 42. q. 4. membra non obedire despotice voluntati. Respondetur, appetitum quoad , suos actus resistere posse, non vero quoad actus potentiae loco motivae, unde quandoque contra ipsius inclinationem voluntas imperat motum.

Objicitur sexto, quia vermes et imperfecta animalia habent motum animalem, et non appetitum, quia carent corde, in quo residet. Respondetur, etiam ista imperfecta animalia habere appetitum, et si non certa corporis parte, alioquin non prosequerentur commoda, et fugerent incommoda.

Objicitur ultimo, quia experientia docet, ex sola imaginatione quarumdam rerum motum fieri; ergo nec appetitus, nec alia vis, ad eum concurrit, imo contra voluntatem fieri, saepe constat. Respondetur, imaginationem secum trahere appetitum, fit autem motus cord.s praeter ordinariam ejus agitationem atque membri pudendi, saepe contra voluntati imperium ; et quoad secundam partem,Augustinus 14. Civit. 16. ait esse paenam peccati. Aristoteles lib.de Causis motus animalium cap. 8. princ. dicit ex apprehensione, aliqua repraesentari, ex quibus causantur passiones animae, quae causant utriusque membri motum et involuntarie ; ergo dum ait membra despotice obedire rationi, ista duo excludit. Vide D. Thom. 1. 2. q. 17. art. 3.

Petes in qua parte sit vis motrix. Respondetur, virtus influens ad motum sensuumque functiones, secundum Aristotelem 2.gen. animal.cA.et 2. de Part.cap.7. et alias, est in corde; sed verior videtur sententia Galeni lib. 6. de Placitis, et Nysseni 4. de Philosophia cap. 16. et aliorum, esse immediate in cerebro ; tum quia eo laeso, constat sensationes et motiones impediri ; tum etiam, quia occlusa vaporibus via a cerebro ad sensus exteriores, oritur somnus. Tum tertio, quia per dissectionem constat nervos derivari a cerebro vel spinali medulla, de quo dixi al q. 10. annvt. 2. Vide Vallesium 2. Controvers. cap. 20. et lib. 5. c. 10. Organum autem particulare motricis potentiae, est nervus seu musculus ossa copulans, in quo est veluti cardo motus.Ita Aristoteles 5.de. Gen. anim.6. est tamen quaedam vis motiva per contractionem et dilatationem in palpebris et superciliis, et carnosa cute frontis, et residet - etiam in musculis.

Dico secundo, anima rationalis habet in se vim movendi lnorganice , et ad talem motum membra nihil efficiunt, sed lautum passive se habent. Est Scoti quoad primam partem 4. d. 10. q. 7. ad. 2. et d.49. quaest. 14. sig. . 3. videndum; et docet Christum usum fuisse hac potestate, quando elapsus est e manibus Judaeorum, dum eum vellent praecipitare, Luc. 4. Probatur, quia anima secundum se considerata habet easdem operationes quas Angelus, immanentes et transeuntes ; et inconveniens est, negare animam posse movere muscam. Secundo, hujusmodi motus non repugnat ei ratione imperfectionis ejus, quia habet longe praestantiores operationes, nec ratione perfectionis,alioquin non conveniret Angelo.

Objici lur, ergo de facto potest anima ita movere. Respondetur, forte non posse, ex peccato est, sicut et dependere a phantasmatibus, de quo dixi ad. q. 18. et etiam ad q. 17. et ex August. supra, ex eodem capite motus quorumdam membrorum voluntati non subsunt, et appetitus secundum quosdam ei resistunt. Vel ratione informationis ab hac operatione impeditur, nisi dotibus gloriae fortificetur de quo nihil certum.

Secunda pars conclusionis probatur, quia in tali motu, membra per musculos non cierentur, sed eodem plane modo ac si lignea essent vel ferrea, de quo tamen disp. ult. sed.5. fin. alium ponam dicendi modum.