ARTICULUS VII.

Quare tempus magis dicatur causa corruptionis quam generationis ?

Septimo quaeritur, Quare tempus magis dicatur causa corruptionis quam generationis ?

Videtur enim, quod non : quia

1. Omnis motus est in tempore : ergo sicut est causa corruptionis, est et causa alterationis et generationis, etc.

2. Praeterea, Videtur quod nullius horum sit causa : generatio enim et corruptio et alii motus causantur a principiis intrinsecis vel. extrinsecis agentibus et patientibus, et sufficienter ab illis : ergo tempus non est una causarum corruptionis.

3. Praeterea, Si esset causa, deberet determinari inter alias causas corruptionis et generationis in libro de Generatione et Corruptione.

4. Item, Passio non est causa subjecti, sed potius e converso : ergo tempus cum sit passio motus vel mutationis, non est causa alicujus mutationis per se et generationis per accidens. Si enim per se causa est corruptionis, tunc maxime deberet eam causare in subjecto sibi proprio : et ita caelum esset corruptibile.

Praeterea quaeritur, Quare reprehenduntur illi qui dicunt ipsum sapientissimum ? cum Job dicat, quod in antiquis est sapientia, et in multo tempore prudentia . Et Aristoteles dicit in III Topicorum , quod unumquodque in quo tempore magis valet, ipsum magis est eligendum, ut temperantia in juventute, prudentia in senectute : et nemo eligit juvenes, eo quod non constat eos esse sapientes. Et ita videtur tempus esse sapientissimum. Si forte fiat vis in eo quod tempus non. est particeps disciplinae, per hoc etiam non erit insipientissimum.

2. Praeterea, Dicit Josue Philosophus, quod Deus ideo antiquis vitam longam inclusit, quia studuerunt in rebus laudabilibus, in astris scilicet, quorum experimentum certum non accipitur nisi in tempore longo. Et ita videtur, quod tempus sit causa experimenti certi, quod est principium scientiae, ut dicit Aristoteles in libro II Posteriorum . Idem videtur dicere Hippocrates in principio Aphorismorum : " Vita brevis, ars longa, experimentum fallax, judicium difficile. "

Solutio. Dicimus cum Apostolo ad Hebraeos : Quod antiquatur et senescit,

prope interitum est . Unde tempus est causa corruptionis magis quam generationis in corruptibili quod aptum natum est accipere corruptionem in tempore. Et hoc est quod dicit Philosophus , quod ipsum est causa corruptionis magis quam generationis propter mutationem quam mensurat, quae facit distare a principio. Si autem aliquid generatur in tempore, sive simpliciter, sive secundum quid, et simpliciter ut substantia, secundum quid secundum quod de non sciente fit sciens : et hoc fit movente aliquo extrinseco et non tantum intrinseco : et ideo in uno est tempus causa corruptionis et generationis. Similiter si ex corruptione unius generatur alterum, hoc est iterum per accidens respectu temporis. Et ideo notandum, quod illud tempus quod est causa corruptionis, hoc est esse in tempore : et ideo Philosophus hoc etiam dicit ibi, ubi determinat quid sit esse in tempore, quia in illis quae sunt in tempore, secundum naturam suam est contrarietas : et ideo per actionem caloris consumptio fit naturalis humidi, cujus consumptio inducit dissolutionem et causat distantiam ab habitudine principiorum continentium ipsum in esse primitus. Et ideo dicit Seneca, quod homo incipit mori ex quo nascitur. Dicit enim Avicenna, quod non fit restauratio substantialis humidi per humidum nutrimentale, sed impeditur calor ne subito consumat ipsum : et dat exemplum de duplici humido quod est in lampade, unum quod est imbibitum lycinio, alterum quod est circumfusum, ubi calor ignis de necessitate aliquid consumit de humido imbibito : sed tamen ne subito consumat, impeditur a circumfuso : et ideo etiam mors naturalis dicitur illa quae inducitur ex tempore longo. Eodem modo dicimus, quod tempus est causa oblivionis et insipientiae : quia propter con- sumptionem humidi in cerebro, et propter teporem calidi quod necesse est tepescere consumpta sua materia in qua est, efficiuntur senes immemorabiles .

Ex his patet quomodo tempus dicatur causa corruptionis per se : quia scilicet in ipso in quo est, inducit corruptionem hoc modo quo esse in tempore inducit corruptionem : generationis autem per accidens : quia non in ipso in quo est, sed per aliud movens, ut experimentum, vel aliquod tale inducitur generatio.

Ex his patet solutio ad omnia praeter id quod objicitur de caelo, et ad hoc dicendum, quod caelum secundum suam naturam non est in tempore, sed secundum motum suum : et iterum secundum motum suum non est in tempore, ita quod mensuretur a quadam parte temporis, sed quia commetitur se toti tempori: sed tempus non est causa corruptionis nisi in his quae metitur secundum partem sui : in his enim sunt distantia a principio, et in aliis non.