Sectio I Utrum separatio sit Animae violenta

Nota per separationem intelligi animae rationalis existentiam sine informatione, quia ejus unio cum corpore, informatioest; itaque separatio animae privative opponitur informationi. Unde nihil positivum acquirit anima per separationem, quia illud praeter, vel potius supra naturam foret, et consequenter perficeretur separatione,quod falsum est. Falsum ergo Cajetani assertum 3. part. quaest. 6. art. 3. animam dum separatur, semipersonam fieri, quem merito impugnant Conimbr. 2. de Anima, cap. 1. quaest. 2. art. 2.

Nola secundo, ex Scolo 4. d. 43. q. 4. et q. 1. Prol. sig. Ad quaest, violentum illud esse, quod opponitur naturali inclinationi. Pro cujus explicatione advertendum, si naturale sumatur ut principium activum, quod tunc opponitur vel principio libero, i (quia hoc libere se ad agendum determinat, illud necessitate naturali determinatum est,) vel supernaturali principio, quia hoc excedit ordinem activi naturalis ad passum. Si vero consideretur nt passivum, tunc ad suas^perfectiones recipiendas naturali ferTnclinatur, et quando contra hanc inclinationem patitur, violentari dicitur. Contingit autem passum quandoque non inclinari ad id quod recipit, neque ad oppositum ejus, et tunc neutraliter se habet, id est, nec naturaliter, nec violenter, ut quando superficies recipit albedinem, quia non magis petit eam quam nigredinem. Et hinc infert Doctor, non violentari materiam primam, quia secundum se non magis petit hanc formam quam illam, nec inclinatur contra aliquid, cujus est respectiva. Juxta hoc expone definitionem violenti datam 3. Ethic. cap. 3. Violentum est, cujus principium est extra, non conferente vim passo. Dicitur tamen aliquid violentari latiori sensu, quando impeditur a suo effectu, ut ignis, si denegetur ei concursus ad comburendum, et accidens si non inhaereat ; hoc ergo sensu quaeritur, an anima violentetur dum separatur.

Nota tertio, certum esse, ut salvetur integritas et pulchritudo universi, naturale esse quod animae uniantur suis corporibus, quia id postulat natura universi. Sed quaestio est de particulari inclinatione ipsius animae, quia particularis inclinatio saepe est contraria inclinationi universi, ut in ascensu aquae ne detur vacuum, qui, (ul habet Doctor 3. d. 27. n. 13.) est aquae violentus, licet respectu universi, sit naturalis. Unde cum dicit 4. d. 49. q. 13. ad 3. aquam esse sursum, ut salvetur plenum, non esse simpliciter violentum, imo quod magis violentum esset si. descenderet, relicto vacuo, intelligit de violenti respectu universi, non vero respectu ipsius aquae, alioquin sibi contradiceret.

Dico primo, separatio non est simpliciter violenta animae rationali: est Scoti 4. d. 43. q. 2. sig. De tertii Avicenn. 9. Metaph. 1. dicentis statum unionis animae esse naturalem imperfecte, et separationis perfecte, Conimbr. tract. de An. separ. d. 2. art. 2. Suar. lib. 6. de An. c. 9. Probatur primo, quia animae debetur perpetua duratio, et non in corpore, quod de se est mortale, ergo extra. Secundo, anima clarius cognoscet veritates separata, ut tenet Avic. 6. Natur. 1. p. cap. 6. et colligitur ex illo Sap. 19. Corpus quod corrumpitur, aggravat animam. Vide Scot. 4. dist . 45. q. 1. Argumento ad oppositum. Tertio, anima nata est informare corpus amissibiliter. Dices, mors est violenta homini ; ergo. Respondetur homini sic, sed animae non, ex 3. notabili.

Dico secundo, separatio est naturalis secundario animae. Ratio, quia ex natura sua primario desiderat informare corpus, et quia hoc non petit inamissibiliter, sed juxta naturam corporis secundario inclinatur naturaliter ad statum separationis. Colligitur ex Scoto d. sig. De tertia, n. 15. Ferrar. 1. cont. Gent. cap. 83. Alii tenent separationem esse violentam. Conimbr. supra tenent esse neutralem seu praeter naturam.

Objicitur primo, pars extra totum est imperfecta ; ergo violenta. Respondetur antecedens verum esse de parte recipiente perfectionem a toto, anima autem potius dat; detur tamen esse aliqualem violentiam secundum quid.

Objicitur secundo, informare est animae naturale ; ergo separari violentum, quia hoc privative opponitur illi. Respondetur, informare amissibiliter esse ei naturale, unde secundario petit separari.

Objicitur tertio, anima separata appetit naturaliter reuniri, ut tenet expresse Scotus 4. d. 43. q. 4. sig. Ad propositum, ubi vult dari appetitum naturalem ad resurrectionem, et 2. d. 16. sig. 2. ratio, n. 5.ubi admittit animam essentialiter (intellige radicaliter) esse actum corporis: ergo separari est ei violentum. Patet consequentia, quia non appetit simul opposita. Pro solutione hujus:

Dico tertio, si comparetur anima ad corpus mortale, satis probabile est, nec illud appetere, nec oppositum naturaliter, et sic status separationis erit ei neuter. Colligi videtur ex Scoto dicto, sig. De tertia, ubi negat animam naturaliter proprie inclinari ad corpus, vel si sic inclinatur, quod ejus appetitus satiatus est, per hoc quod semel illud informavit ; ergo secundum eum, non manet amplius appetitus naturalis animae ad illud sed neque contra naturam est, ut uniatur, alioquin resurrectio foret contra naturam. Secundo, quiad. q. 4. dicit materiam primam non violentari, quia illi bene est, tam sub hac quam sub illa forma ; sed animae bene est in corpore propter sensationes, quas sine ipso habere nequit, et hac ratione unitio cum corpore est ei aliqualiter naturalis, ut docet Scotus dict. sig. De tertia. Eidem etiam bene est extra corpus, quia sic suas operationes spirituales perfectius et expeditius exercet; ergo simpliciter naturaliter, neutrum horum statuum appetit. Per quod patet ad tertium argumentum in illo sensu.

Dico quarto, simpliciter naturaliter appetit animae statum unionis cum corpore immortali. Colligitur ex Scoto citato ; si enim eatenus secundum ipsum appetit uniri corpori mortali, ut habeat sensationes, et necesse est secundum quid tantum naturaliter appetat, quia illa unione impeditur a suis perfectioribus operationibus; ergo simpliciter appetit statum illum, quo utrasque operationes habebit perfecte: et hic est status resurrectionis, quem naturaliter appetit anima, ut docet Scotus distinctione 43. quaestione 4. Juxta hunc sensum patet ad tertium argumentum.

Objicitur, ergo resurrectio activa erit naturalis, quia inclinationi passivae naturali, respondet activa naturalis. Negatur sequela cum sua probatione, sed erit naturalis, ut opponitur violento, ut ait Doctor, non autem ut opponitur supernaturali ; et datur appetitus naturalis inclinationis sine possibilitate assecutionis in appetente, vel ulla causa naturali, ut habet Doctor ibi. et q. 1. Prol. ad 1. pro opin. num. 25. ubi etiam ad primum principale docet Deum clare visum esse finem nostrum naturalem, sed non naturaliter attingibilem.

Objicitur secundo, sequi hominem sine illo statu violentari, quia caret illo statu,

quem naturaliter appetit, qua ratione lapis sursum violentatur. Negatur sequela, cum Scoto 3. d. 13. q. 4. ad 2. pro q. 2. sed tunc tantum violentatur res, quando habet oppositum ejus, ad quod inclinatur cum principio intrinseco determinato ad illud, ut in exemplo de lapide, et hujusmodi inclinatio est naturalis slricte sumpta. Latius vero loquendo, res inclinatur ad suas perfectiones undecumque proveniat, et hoc sensu appetitus materiae ad quamlibet formam potest dici naturalis, et cessabit inutilis contentio quorumdam Scolistarum de materiae appetitu, an sit naturalis, vel neuter ; non est naturalis slricte ad hanc formam, alioquin sub alia esset violenter.

Dico quinto, anima separata actu elicito appetere potest reunionem. Haec de se satis patet, sed explicanda est; si enim non cognoscat possibilitatem unionis, tantum appetit actu inefficaci seu conditionato, ex Scoto 2. d. 6. q. 1. sig. Ad argumenta. Si vero cognoscat, ut animae beatae efficaciter appetit, juxta illud Apoc. 6. Vidi subtus altare animas interfectorum, et clamabant : Usquequo Domine, non judicas, et non vindicas sanguinem nostrum.