PARTICULA II. De visione vespertina

.

Secundo, Quaeritur de visione vespertina,

1. Et dicit Augustinus in libro IV super Genesim ad litteram : " In spiritualibus ubi melior est et certior lux quam in corporalibus, certior est et verior dies : cur ergo non et verior vespera, et verius mane ? Nam si in istis diebus habet quamdam declinationem suam lux in occasum, quam vespere nomine nuncupamus: et ad ortum iterum reditum, quod mane dicimus : cur et illic vesperam non dicamus, cum a contemplatione creatoris creatura despicitur: et mane, cum a cognitione creaturae in laudem creatoris assurgitur ? " Ex hoc

habetur, quod vespertina visio est cognoscere creaturam in se a cognitione creatoris. Sed a quocumque aliquid cognoscitur, per lucem illius cognoscitur. Si ergo crea ura cognoscitur a cognitione creatoris, cognoscetur per lucem creatoris : sed quidquid cognoscitur a luce creatoris, hoc cognoscitur in luce et non in vespera : ergo visio vespertina non erit vespertina, eo quod non habet umbram vespertinam admixtam.

2. Item, Augustinus in eodem dicit: " Istam terrenam conditionem lucisque corporeae tom poraiem iocalemque circuitum illi patriae spirituali coaequare non debemus, ubi semper est dies in contemplatione immutabilis veritatis, semper vespera in cognitione creaturae in seipsa, semper mane ex assurrectione ex hac cognitione in laudem creatoris . " Ex hoc videtur, quod cognitio creaturae in seipsa, est visio vespertina. Sed hoc non videtur esse verum : quia cognitio rei in seipsa est cognitio causae propriae, quae est proportionata rei. Et lucidius cognoscitur res per causam proportionatam, quam per non proportionatam. Et ita videtur, quod non cognoscitur in vespera quando cognoscitur in seipsa, sed potius in luce meridiei.

Juxta hoc quaeritur, Utrum Angelus visione vespertina potest videre plura? Et videtur, quod sic : quia.

1. Dicit Glossa super primum caput Apocalypsis : "Sive simul et uno intuitu visionem viderit Joannes, sive successive : Angelus enim utrumque conferre potuit. Ergo multo magis Angelus in se potest ista facere, scilicet quod uno intuitu multa videat.

2. Item, Augustinus in libro IV super Genesim ad litteram movet hanc quaestionem, Utram simul sit cognitio matutina et vespertina? et, Utrum cognitione vespertina omnia simul videant ? Et ita determinat in libro IV super Genesim : " In his quae simul facta sunt, nemo videt quid prius posteriusve fieri debuerit, nisi in illa sapientia per quam facta sunt omnia per ordinem simul. Dies ergo ille quem Deus primitus fecit si spiritualis rationalique creatura est, id est, Angelorum supercaelestium atque virtutum, praesentatus est omnibus operibus Dei hoc ordine praescientia) quo ordine scientiae qua in Verbo Dei facienda praenosceret, et in creatura facta cognosceret, non per inter vallorum temporalium moras, sed prius et posterius habens in connexione creaturarum, in efficacia vero creatoris omnia simul . " Ex hoc patet, quod creaturas, quae connexionem ordinis habent secundum propriam naturam, Angeli cognoscunt simul et non secundum prius et posterius intuentur eas. Sed contra :

1. Unius actus unus est finis et terminus : ergo unius intuitus intelligentiae est unum objectum : objectum enim est finis et terminus actus ipsius intelligentiae.

2. Praeterea, Dicitur in Topicis, quod scire plura possumus, intelligere vero minime. Ergo Angeli non intelligunt nisi unum.

Solutio accipienda est a beato Augustino in libro IV Super Genesim ad litteram, ubi. sic dicit : " Per omnes sex dies cum ea quae per singulos Deo condere placuit, conderetur angelica natura, primo haec accipiebat in Verbo Dei, ut in ejus notitia primitus fierent cum dicebatur, et sic factum est (quae cognitio mane dicitur) : deinde cum facta essent in sua propria natura qua sunt, Deoque placuissent, quia bona sunt, tunc itidem ea cognoscebat alia quadam inferiore cognitione, quae nomine vesperae significata est: ac deinde facta vespera fiebat mane, cum de suo Deus opere laudaretur, et alterius creaturae quae deinceps facienda

erat, ex Dei verbo notit ia prius quam fieret acciperetur . " Ex hoc patet, quod visio vespertina est visio rei in seipsa in rationibus in quibus creata est, et in quibus habet salvari, quae sunt modus, species sive ordo, et numerus, pondus, et mensura I quia sicut dicitur in libro Sapientiae, XI, 21: Omnia in, mensura, ei numero, et pondere disposuisti. Visio autem matutina est conversio in creatorem ex creatura facta, et acceptio cognitionis creaturae faciendae. Unde etiam non quaelibet cognitio creaturae in se dicitur cognitio vespertina, sed cognitio creaturae per vestigium qine demonstrat creatorem : creator enim in rationibus aeternis quae sunt in Verbo, monstratur in plena luce : in rationibus autem vestigii et speculi creaturarum monstratur ut sub umbra vesperae.

Ad primum ergo dicendum, quod praepositio, a, cum dicitur, a cognitione creatoris, notat ordinem, non causam per quam fit cognitio.

Ad aliud dicendum, quod cognitio rei in seipsa est duobus modis, scilicet cognitio rei in se absolute per causam propriam rei, quae est medium demonstrationis, et haec non dicitur cognitio vespertina : et est cognitio rei in se quae iterato mittit in cognitionem creatoris per rationem ejus per quod cognoscitur res, et haec dicitur cognitio vespertina. Aliter enim vespera non haberet ordinem ad mane : quod est contra Augustinum. Similiter non mitteret cognitio vespertina in conversionem ad creatorem, ut ex illa laudaretur : creatura enim non ducit in creatorem nisi per rationem vestigii et imaginis. Et ex hoc patet quod errant quidam qui dicunt cognitionem vespertinam, quamcumque cognitionem rei in seipsa.

Ad id quod quaeritur, Utrum uno in- tuitu Angeli plura videant? Dicendum quod in visione duo sunt, scilicet accep tio formarum rerum cognoscibilium, e quoad hoc mu 11orum visio potest ess simul. Est etiam adspectus illarum formarum. Et sic in visione primo modi intelliguntur auctoritates Glossae supe Apocalypsim et Genesim. Secundo modi intelligitur dictuin Philosophi.

ARTICULI TERTII