PARTICULA III.

De comparatione unius visionis ad aliam .

Tertio, Quaeritur de comparatione unius visionis ad aliam, et quaeritur, Quae sit melior ?

Et videtur, quod matutina: quia

1. Illa formantur Angeli, ut dicit Augustinus in lib. super Genesim ad litteram : alia autem non formantur.

2, Praeterea, Visione matutina cognoscuntur res in prima, luce quae clarior est omni luce alia : cum ergo melior sit formans non formante, et quae est in lumine ea quae est cum umbra vesperae, melior erit matutina quam vespertina.

Contra est, quod ubi res verius est, ibi verius cognoscitur : sed verius est in se, quia in se est in actu et natura propria : in prima autem causa est secundum quid, scilicet secundum potentiam causae efficientis tantum : ergo verius cognoscitur in se unam in causa prima : ergo vespertina melior est quam matutina.

Praeterea quaeritur, Quare non habeamus visionem nocturnam et diurnam sicut habemus visionem matutinam et vespertinum?

Solutio. Dicimus, quod duplex est visio Angelorum. Una qua cognoscunt creaturas secundum naturas proprias non. progredientes ulterius ex ipsis creaturis : et de hac dictum est in praecedentibus. Alia est qua cognoscunt creaturas referentes eas ulterius ad laudem creatoris, et haec dicitur vespertina propter rationes sapientiae creantis, sicut umbrosum . est vestigium ei imago : non tamen dicamus hoc, quod Angeli indigeant vestigio et imagine : sed licet non indigeant, tamen cognoscunt creaturas, ut dicit Augustinus, et ad laudem referunt creatoris. Quidam etiam distinguunt tertiam visionem dicentes, quod vident creaturas, nec in Verbo, nec in essentiis rerum, sed in speciebus quas habent apud se non referendo illas ad res. Sed hoc non videtur : quia species est ad. rem : et ideo non videtur nisi ad rem comparata, sicut nec idolum in oculo videtur nisi in quantum per ipsum videtur visibile : visio autem divisa contra vespertinam est visio matutina.

Dicimus ergo ad primum, quod visio matutina melior est et nobilior quam vespertina, ut probant primae duae rationes.

Ad id quod contra objicitur, dicendum quod non quaelibet visio rei in se dicitur visio vespertina, sed. illa quae considerat vestigium et imaginem quae sunt ratione sapientiae creantis umbrose, ut dictum est. Vel dicatur, quod lux causae per quam cognoscitur res, duobus modis consideratur, scilicet ut est medium in demonstratione proportionatum et in mediata causa : et sic melius cognoscitur quam in prima causa. Si. autem consideratur conditio lucis illius absolute prout est medium, tunc multo obscurior est causa creata quam increata. Adhuc tamen melius potest dici, quod licet quoad nos verius et melius cognoscatur res in natura propria, tamen quantum ad intellectum deiformem qui proprius Angelorum est, verius et melius cognoscitur in prima causa : res enim simplicius cognoscibilis est in prima causa quam in causa naturali : et hujusmodi causam tangit Philosophus in II Metaphysicae, ubi dicit : Sicut noctuarum lumina ad lumen quod est super diem, sic animae nostri intellectus ad manifestissima naturae .

An ultimum dicendum, quod nulla est nocturna visio : quia post cognitionem rei in se, et ante cognitionem rei in Verbo, non est ignorantia quae nox dici possit. Visio autem divina est plenae lucis, in qua videtur Deus sicut est, quae nulla vespera clauditur, sed in ipsa quiescitur tamquam in sabbato in quo fecit eam quiescere Deus in seipso. Et hoc accipitur ex. verbis Augustini in libro IV super Genesim ad litteram, ubi dicit sic : " Semper est dies in comtemplatione immutabilis veritatis, semper vespera in cognitione creaturae in seipsa, semper mane ex conversione in laudem creatoris. Quia non ibi abscessu lucis superioris, sed inferioris cognitionis distinctione fit vespera : nec mane tamquam nocti ignorantiae scientia matutina succedat, secundum quod vespertinam etiam cognitionem in gloriam conditoris attollat. Denique et ille nocte non nominata, Vespere, inquit, ei mane, ei meridie, narrabo ei annuntiabo : et exaudiet vocem meam . Hic fortasse per temporum vices, sed tamen quantum puto significans quid sine temporum vicibus perageretur in patria, cui ejus peregrinatio suspirabat ,))