ARTICULUS II. De differentia Angeli et animae

.

Secundo, Quaeritur de differentia animae rationalis et Angeli.

Videtur autem, quod nulla sit penes esse utriusque.

Si enim est differentia, illa erit penes aliquam causarum : aut ergo penes efficientem, aut formam, aut materiam, aut finem. Si penes efficientem : aut penes ipsum, aut penes actum ejus. Et videtur, quod neutro modo : quia efficiens utriusque est Deus, et per actum creationis. Si autem penes formam., hoc non videtur : esse enim utriusque est intellectuale.

Si autem dicatur, quod anima est actus corporis et unibilis corpori, Angelus autem non, hoc non videtur : nos enim hic loquimur de anima intellectuali, et Philosophus dicit de intellectu, quod nullius corporis est actus ,

Item, Anaxagoras ponit intellectum solum, non permixtum, sed separatum et purum.

Item, Omnis forma quae est in materia, per operationem naturae ex ipsa educitur. Sed de intellectu et anima intellectuali aperte pronuntiat Philosophus in libro XVI de Animalibus , quod est ingrediens ab extrinseco, non eductus ex

materia per operationem naturae. Ergo in hoc non differt anima rationalis ab Angelo.

Si dicatur, quod in materia differunt, hoc nihil est, cum et anima et Angelus creentur ex nihilo.

Si dicatur, quod differunt in fine, hoc non potest esse, nisi duobus modis, scilicet quod anima sit ad finem unum, et Angelus ad finem alium : vel quod Angelus secundum modum unum consequatur finem aliquem, et anima consequatur eumdem secundum alium. Utrumque autem falsum est : quia anima et Angelus sunt ad unum finem, scilicet ad fruitionem bonitatis aeternae. Similiter secundum eumdem modum consequuntur finem illum : quia animae assumuntur secundum ordinem Angelorum : quaedam enim sunt in inferioribus ordinibus, quaedam in superioribus, quaedam autem in mediis cum Angelis bonis.

Ex his arguitur sic : Quaecumque penes nullam causarum habent differentiam, ipsa sunt eadem specie vel numero : anima rationalis et Angelus sic se habent : igitur sunt eadem specie vel numero.

Solutio. Dicendum, quod penes omnes causas differunt rationalis anima et Angelus: substantia enim efficientis est una, sicut et ad omnia creata : sed amen Angelum et animam non creavit eadem ratione ideali. Unde sicut differunt arca et scamnum in comparatione ad artem me- chanicum, eo quod ipse mechanicus alia ratione facit arcam, et alia scamnum : sic differunt anima et Angelus in comparatione ad rationes ideales quae sunt in mente creantis. Similiter, licet anima rationalis non sit educta de materia operatione naturae, tamen natura in materia aliquid operatur ad ipsam. Et praeterea, substantialis differentia animae est, quod ipsa est unibilis corpori, non ut forma tantum habens esse in materia, sed ut forma et substantia movens et regens corpus ut nauta navem. Nec ideo dicitur intellectus purus et immixtus, quia non habeat unionem cum corpore, sed potius ideo, quia in actu proprio qui est intelligere, non est obligatus alicui organo corporali. Et quod ita sit, scilicet quod anima dependentiam unibilitatis habeat ad corpus, patet ex hoc quod etiam creator non creat eam nisi in corpore. Et ideo condemnata est haeresis eorum qui dicebant, quod animae creatae sunt extra corpora, et postea immissae corporibus : quia Deus infundendo creat, et creando infundit eas.

Penes potentiam etiam materialem differentia est : quia alterius rationis est possibilis intellectus in anima et in Angelo, ut patet ex praedictis.

In fine etiam est differentia, non in fine ultimo, quia penes finem ultimum non distinguuntur res, sed in modo promerendi finem per scientias et virtutes.