ARTICULUS I.

Utrum conveniat Angelis purgare, illuminare, et perficere ?

Ad primum proceditur sic :

1. Dicit beatus Dionysius in libro de Caelesti hierarchia : " Ordo hierarchiae est quosdam quidem purgari, quosdam vero purgare : et quosdam quidem illuminari, et quosdam illuminare : et quosdam quidem perfici, quosdam quidem perficere, unicuique ad deitormen admirationem qualicumque modo . " Igitur ista conveniunt Angelis.

2. Praeterea hoc videtur ex auctoritatibus Bibliae. Sic enim dicitur in Daniele, VIII, 15 et 16: Factum est autem cum viderem, ergo Daniel, visionem, et quaererem intelligentiam, ecce stetit in conspectu meo quasi species viri. Et audivi vocem viri inter Ulai: et clamavit, et ait : Gabriel, fac intelligere istam visionem. Ex hoc enim manifeste accipitur, quod Angelus mittit alium Angelum ad hominem illuminandum : non autem mitteret nisi prius illuminasset, ut dicit Dionysius.

3. Item, Danielis, x, 13 et 1-4 : Ecce Michael, unus de principibus primis, venit in adjutorium meum, et ego remansi ibi juxta regem Persarum. Veni autem ut docerem te, ait, quae ventura sunt. Istud adjutorium (sicut dicit Dionysius) non est nisi per illuminationem et purgationem.

4. Item, Zachariae, I, 10 et 11 : Respondit vir qui stabat inter myrteta, et dixit : Isti sunt quos misit Dominus ut perambulent terram. Et responderuntAngelo Domini, qui stabant inter myrteta, et dixerunt : Per ambulavimus terram, et ecce omnis terra habitatur, et quiescit. Ex hoc expresse accipitur, quod Angelus qui stabat inter myrteta, illuminabatur ab his qui perambulaverunt terram, et ille ulterius illuminavit Zachariam.

5. Item, Isaiae, VI, 3, dicitur, quod clamabant alter ad alterum, et dicebant: Sanctus, sanctus, sanctus Dominus, Deus exercituum : plena est omnis terra gloria ejus. Quod beatus Dionysius exponit, quod clamare alterum ad alterum, nihil aliud est quam dare sibi illuminationem.

6. Item, In Ezechiele, IX, 3 et seq. : Gloria Domini Israel assumpta est de Cherub, quae erat super eum ad limen domus: et vocavit virum qui indutus erat lineis, et atramentarium scriptoris habebat in lambis suis, et dixit Dominus ad eum : Transi per mediam civitatem, in medio Jerusalem, et signa Thau super frontes virorum gementium et dolentium super cunctis abominationibus quae fiunt in medio ejus. Et illis, scilicet sex viris quorum unusquisque habebat vas interitus in manu sua, dixit, audiente me: Transite per civitatem sequentes eum, et percutite : non parcat oculus vester, neque misereamini : senem, adolescentulum et virginem, parvulum et mulieres, interficite usque ad internecionem : omnem autem super quem videritis Thau, ne occidatis, et a sanctuario meo incipite. Ex hoc, ut dicit Dionysius, patet quod sequentes erudiebantur a primo divinum judicium.

7. Item, Ezechielis, x, 1 et 2 : Et vidi: et ecce in firmamento quod erat super caput cherubim, quasi lapis sapphirus, quasi species similitudinis solii, apparuit super ea. Et dixit ad virum qui indutus erat lineis, et ait: Ingredere in

medio rotarum quae sunt subtus cherubim, et imple manum tuam prunis ignis quae sunt inter cherubim, et effunde super civitatem. Hoc etiam dixit Dionysius, quod ille vir erudiebatur a Cherubim : quod notatur in hoc quod mittitur ut accipiat prunas sub rotas Cherubim.

8. Item,Omnes auctoritates inducuntur et exponuntur per intellectum dictum a beato Dionysio in libro de Caelesti hierarchia .

9. Item, In Apocalypsi, VII, 2 et 3 : Vidi alterum Angelum ascendentem ab ortu solis, habentem signum Dei vivi : et clamavit voce magna quatuor Angelis, quibus datum est nocere terrae et mari, dicens : Nolite nocere terrae et mari, neque arboribus, quoadusque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum. Et ex hoc accipitur, quod quidam illuminantur ab ipso sole, ut iste qui ascendit ab ortu solis : quidam autem ab ipsis Angelis, ut illi quatuor quibus clamavit.

Praeterea, Videtur, quod indigeant purgatione.

1. Ita habetur in Job, IV, 18 : Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles, et in Angelis suis reperit pravitatem. Igitur cum Angeli habent pravitatem, indigent purgatione.

2. Item, Job, xxv, 5 : Ecce luna non splendet, et stellae non sunt mundae in conspectu ejus. Et ex hoc sequitur idem quon prius. Per lunam enim intelliguntur Angeli ab ipso sole, scilicet Deo illuminati, et per stellas minores et inferiores.

3. Item, Job, xli, 16 : Cum sublatus fuerit, scilicet leviatham, timebunt Angeli, et territi purgabuntur.

Item, Dicit Dionysius in libro de Caelesti hierarchia , quod oportet purgandos quidem puros effici omnino, et omni liberari dissimilitudinis confusione. Si igitur habeant confusionem dissi- militudinis, tunc videtur quod egeant purgatione. Sed contra :

1. Si purgantur, aut purgantur a peccato, aut ab ignorantia, aut a phantasiis. Non a peccato:quia non habent peccatum. Ab ignorantia etiam non : quia ignorantia vel peccatum est vel conjunctum habet peccatum, ut dicit Augustinus in libro de Libero arbitrio. Item, non a phantasiis : quia dicit Augustinus super epistolam II ad Corinth. XII, 3, super illud: Scio hujusmodi hominem, etc, quod Angeli sunt in regione intelligibilium, ut videant perpicuam veritatem nullis opinionum vel phantasiarum nebulis fuscatam.

2. Praeterea, Dicit Augustinus, quod " intelligentia est de incorporeis substantiis pura certaque cognitio. " Cum igitur Angeli habeant intelligentiam, videtur quod de omnibus talibus puram et certam habeant cognitionem : et ita purgatione non indigent.

Si forte dicatur, quod ignorantia relinquit debitum ad discendum, et propter illud est peccatum: sed nescientia nihil ponit, et est negatio scientiae et ab illa purgantur Angeli. Contra: Quod nihil ponit, omnino nihil est : et quod omnino nihil est, non purgatur. Igitur videtur, et quod talis nescientia non possit pur.

3. Praeterea, Dicit Gregorius: " Quid est quod non videant, qui videntem omnia vident . " Ergo nihil ignorant: igitur ab ignorantia purgari non possunt.

4. Si forte propter hoc dicatur, quod purgantur a materialitate quadam quae est obtusio perspicacitatis intelligentiae. Contra : Quaeratur de causa illius obtusionis, et non potest assignari nisi minor simplicitas essentiae. Cum igitur causa non possit amoveri, effectus etiam stabit, et non purgabitur.

Praeterea, Secundum hoc in purga-

tione Angeli forma aliqua actu ens removeretur, et aliqua adveniret : et sic esset ibi motus alterationis, quod falsum est.

Item, Ohtusio illa naturalis habitus est : et ita erit ex principiis naturalibus : igitur erit immobilis, cum non possit moveri nisi per mutationem principiorum naturae.

Solutio. Dicimus cum Dionysio in libro de Caelesti hierarchia , quod purgantur ab ignorantia: dicit enim Dionysius sic : " Ignorantiam quidem utpote purgans secundum ordinem indita scientia perfectarum doctrinarum. "

Concedimus igitur secundum primas auctoritates, quod quidam purgant et quidam illuminant, et quidam purgantur et quidam illuminantur, et quidam perficiunt et quidam perficiuntur.

Ad hoc autem quod quaeritur de indigentia purgationis, dicimus quod indigentia purgationis est ignorantia, sicut dictum est. Sed ignorantia est duplex, scilicet negationis, et privationis. Ignorantia negationis est nescientia quae nihil ponit, sicut dicimus lignum nesciens, hoc est, non sciens : et haec improprie dicitur ignorantia. Est etiam ignorantia privationis, et haec est duplex, scilicet malae dispositionis, et haec quia aliquid ponit de habitu, proprie dicitur error, et improprie ignorantia. Alia est ignorantia privationis habitus, . et haec est duplex, scilicet illa quae privat habitum, et relinquit substantiam cum debito procedendi ad habitum : et haec tradenda est in moralibus quaestionibus, ubi agitur de peccatis. Et est etiam ignorantia quae privat habitum, et relinquit subjectum cum potestate recipiendi habitum, praeterquam quod sit debitum ad illum, et illa est ignorantia de qua loquitur Dionysius, quod ab ipsa purgantur Angeli.

Dicendum igitur ad primum quod obji- citur de Job, IV, 18, quod pravitas inventa in Angelis est pravitas casus quae non est purgabilis, de qua non loquitur Dionysius.

Ad auiam auctoritatem Job, xxv, 5, dicendum quod ibi dicitur luna non splendere in comparatione, et non simpliciter. Quod autem dicitur, quod stellae non sunt mundae, non sequitur ex hoc quod sint immundae, eo quod non absolute dicuntur esse immundae, sed non mundae in conspectu ejus : unde munditiern Dei quantum possibile est, consequuntur per purgationem.

Ad tertiam auctoritatem Job, xli, 16, dicendum, quod etiam ibi loquitur de casu diaboli, quando scilicet leviathan sublatus est de medio Angelorum : tunc enim Angeli alii per dissensum malitiae diaboli fugerunt a similitudine voluntatis diaboli : et haec fuga dicitur timor, eo quod subito resilierunt a peccato diaboli per dissensum in adhaesionem Dei. Et in isto timore dicuntur esse purgati a flexibilitate liberi arbitrii in confirmatione beatitudinis suae.

Ad id quod objicitur per rationes, patet solutio : quia dicimus, quod purgantur ab ignorantia de qua dictum est, et licet illa sit privatio habitus, non est tamen simpliciter nihil, eo quod relinquit substantiam cum potestate recipiendi habitum. Unde, sicut dicit Philosophus in fine primi Physicorum , quod sufficit formae absentia et praesentia facere mutationem, ita dicimus hic, quod illuminationis absentia facit privationem, et praesentia facit purgationem : nec tamen in Angelis dicimus esse motum vel mutationem : non enim est ibi contrarietas formarum, nec mutatio subjecti prius ad medium quam ad extremum : quia per receptionem potius illuminationum perficitur et immutabilis fit Angelus, et accedit ad unum, sicut supra ostensum est.

Ad auctoritatem Augustini dicendum,

quod Angeli vident perspicuam veritatem, sed non vident eam secundum omnes rationes quibus revelari potest. Sic enim eam non vident nisi Deus trinitas et homo Christus Jesus. Unde secundum rationes illas Angeli accipiunt illuminationes spirituales, et purgantur ab ignorantiis scibilium illorum de quibus accipiunt revelationem.

An aliam auctoritatem Augustini similiter dicendum, quod intelligentia certam habet cognitionem de spiritualibus, sed non oportet, quod omnia specialia secundum . quamlibet rationem cognoscat. Concedimus tamen quod non purgantur Angeli a fuco nebularum falsae opinionis.

Ad auctoritatem Gregorii dicendum, quod omnia vident Angeli in Verbo pertinentia ab beatitudinem eorum. Sed quaedam sunt super beatitudinem, secundum quae efficiuntur agalmata divina, ut supra dictum est : et non est necesse, quod omnia illa videant similiter, et secundum hoc purgantur ab ignorantia quae a Dionysio dicitur confusio dissimilitudinis, non ideo quod relinquat confusionem peccati, sed dicitur ibi confusio minor in divina ordinatio, secundum quod hierarchia dicitur divinior ordo divinus : dissimilitudo autem dicitur minor participatio illuminationum secundum quas est ascendere in divinam similitudinem, secundum quod dicit Dionysius, quod " hierarchia deiforme quantum potest similat, et in Dei similitudinem proportionaliter ascendit . "

Ad id quod objicitur de obtusione et materialitate, videtur concedendum esse.