QUAESTIO XLV.

De his tribus ordinibus, Penes quid accipiantur, et quomodo

ordinentur ?

Deinde, Quaeritur de his tribus in communi ordinibus.

Et quaeritur de numero et de ordine ipso.

i. Videntur enim debere esse plures: quia sicut dominatio, ita est libertas conditio nobilitatis personae : et ita penes libertatem accipi debet unus ordo.

2. Praeterea, Beatus Dionysius in libro de Divinis nominibus loquitur de rege regum, domino dominorum, et deo deorum. Ergo videtur cum omnia ista dona sint communicabilia, quod penes ista debeant accipi aliqui ordines.

3. Et praecipue hoc videtur ex verbis Dionysii qui dicit in fine ejusdem capituli sic: " Sanctos autem et reges et dominos et deos vocant eloquia in singulis . principaliores ornatus, per quos secundi ex Dei donis accipientes illorum, id est, donorum, distributionis simplicitatem circa suiipsorum differentias multiplicant, quorum, scilicet donorum, varietatem primi provisive et deiformiter ad unitatem suiipsorum congregant . " Ex hoc accipitur, quod haec dona accipiunt primi, et infundunt secundis, et piimi deiformiter, secundi autem multipliciter circa suiipsorum differentias. Et haec videntur omnia convenire distinctioni hierarchiarum et ordinum. Ergo videtur, quod penes hoc deberent accipi ordines alii.

4. Praeterea, Quaeritur de ordine. Potestas enim videtur plus dicere quam virtus, quia virtutem ordinatam : ergo secundum rationem partium totius potestativi deberet poni ante.

Solutio. Dicendum, quod ordines hu-

jos hierarchiae accipiuntur penes potentiam majestatis moventem et gubernantem mundum.. Haec autem potentia tres habet gradus et non. plures, scilicet potentiam quae superest non commiscendo se alicui eorum, quae movet et gubernat et coercet et continet omnia mota et gubernata : et haec mirantur in Deo Dominationes, et in munere accipiunt pro possibilitate eorum. Et quod hoc verum sit, accipitur ex dictis Bernardi in sermone 19 super Cantica, ubi. dicit sic : " Diligunt et Dominationes Deum. Cur ? Nescio quid subtilius sublimiusque indagare de Christi interminabili atque irrefragabili dominatu, laudabili quidam praesumptione feruntur, quod scilicet ubique terrarum universitatis non solum potens, sed et praesens, supra infraque obsequi rectissimae voluntati suae cursus temporum, motus corporum, nutus mentium, ordine utique pulcherrimo cogat, idque tam vigili cura ut ne puncto quidem aut iota uni (ut dicitur) horum omnium debitum subtrahere famulatum ullatenus liceat : opera tamen tam facili, ut turbationem seu . anxietatem ullam omnino gubernator non sentiat. " Et hoc est quod dicit Dionysius , Dominationis incessanter appetentem. Hanc potentiam consequitur alia, quae movet et gubernat res pertingendo ultra ultimum potentiae naturalis : et penes hanc accipiuntur Virtutes. Et consequitur tertia, quae tantum est victoriosa super contrarium per motum boni : et penes hanc accipiuntur Potestates.

Et per hoc patet ordo, quod potestas in virtute, et virtus in dominatione, sed non convertitur, secundum exigentiam partium totius potestativi. Et secundum quod dicit Dionysius, quod inferiorum dona, superiorum sunt excellenter, et non convertitur.

Per hoc patet solutio ad ultimum quaesitum.

An primum ergo dicendum, quod libertas non dicit officium potentiae alicujus : et ideo licet sit de dignitate personae, non tamen penes ipsam debet sumi ordo aliquis : quia sicut dicit Philosophus in primo Metaphysicae , dicimus hominem liberum, qui. suiipsius causa est : officium autem est super causam aliorum.

Ad aliud dicendum, quod regnum et sanctitas et divinitas dicunt dona communia et non specialia. Regnum enim est (ut dicit Dionysius ibidem) omnis finis et ornatus et legis et ordinis distributio. Et bonum importatur per intentionem finis : ornatus autem importat decens secundum honestatem et rationem : quia sicut dicit Philosophus in fine Ethicae, omnia honesta rationi concordant. Lex autem dicit observantiam juris et mandatorum. Ordo vero dicit positionem uniuscujusque in gradu proprio et actu. Et patet, quod omnia ista communia sunt. Sanctitas autem est ab omni immunditia libera et perfecta et omnino immaculata munditia sive puritas. Cum enim sit triplex munditia, scilicet ex contagione terrenorum materiali, et ex corruptione peccati, et ex inquinatione reliquiarum peccati et terrestreitatis, erit sanctitas munditia libera ab omni hujusmodi inquinatione. Dicitur autem libera per remotionem materialium terrenorum. Et dicitur omnino immaculata in habitu et affectu et opere per remotionem peccatorum,et reliquiarum peccati. Dicitur perfecta per contactum finis. Unde ex his patet, quod etiam illud commune est non pertinens ad officium speciale. Divinitas autem est, quae omnia videt providentia et bonitate perfecta, omnia circumspiciens et continens et in se psa implens, et excedens omnia providentia ipsa utentia. Primo enim providet Deus res per beneplacitum, et consequenter bonitate perfecta, quae est distensiva esse : circumspicit

quando ubique in natura rei terminos essentiales constituit, et continet in esse constituta et implet in seipsa quantum unicuique est possibile, scilicet per esse, vivere, sentire, et intelligere, non ita quod sit materiale esse uniuscujusque, sed causale et exemplar. Et hoc est quod dicit, quod excedit omnia providentia ipsa utentia. Ex his iterum patet, quod omnia haec communia sunt, licet Deus incommunicabilis sit: sicut etiam ea quae distribuuntur a rege, communia sunt, licet rex sit unus solus. Dominatio autem (ut supra dictum est) est non pejor excessus tantum, sed omnis et pulchrorum et bonorum perfecta et omnimoda possessio, et vera et cadere non valens fortitudo. Et omnia illa pertinent ad distinctionem gradus et officii.

Ad aliud autem quod objicitur de Dio- nysio, dicendum quod non intelligit primos et secundos secundum distinctionem ordinum in opere, sed potius in receptione donorum communium. Et ideo dicit, quod primi in unoquoque ordine dicuntur sancti, et reges, et domini, et dii : quia illi varietatem donorum horum in omnibus actibus eorum congregant simpliciter ad unum, hoc est, circa horum simplicitatem et unitatem. Secundi autem sunt, qui haec dona habent in parte, et non quoad omnes actus, sed unus ad unum, et alter ad alium : et ideo dicuntur illi multiplicare varietatem illorum donorum circa suas differentias. Et est simile de regno quod in rege est in uno congregatum, in inferioribus autem est multiplicatum secundum differentias eorum in quibus unusquisque subditur regi.