ARTICULUS III.

De anagogicis significationibus formarum corporalium .

Tertio, Quaeritur de anagogicis significationibus formarum corporalium.

Et sequamur in hoc Dionysium in ultimo capite Coelestis hierarchiae, qui dicit, quod theologia coelestibus essentiis conformat rotas igneas, et animalia ignita, et viros quasi ignem fulgurantes, et circa eos coelestes essentias cumulos carbonum ignis circumponit, et flumina immensurabili sonitu igne flagrantia. Sed et Thronos ait igneos esse, et ipsos excellentissimos Seraphim coelitus ardentes ex cognominatione significat, et ignis proprietatem et operationem ipsis distribuit, et omnino sursum deorsumque ignitum honorificat selectim formarum facturam. Et ideo dicit Dionysius : "Ergo igneum significare censeo coelestium animorum deifortissimum. " Et consequenter enumerat proprietates ignis dicens: " Ignis enim sensibilis est quidem, sic dicendum in omnibus, et per omnia clare venit, removetur ab omnibus, et lucidus est simul et quasi occultus, incognitus

ipso per seipsum non accumbente materia, in qua propriam manifestat actionem, immensurabilisque et invisibilis, per seipsum potens simul omnium, et quaecunque in eis fiunt ad actionem propriam, mobilis tradens seipsum omnibus quoquo modo proximantibus, renovativus naturae custodia, illuminativus circumvelatis splendoribus, incomprehensibilis, clarus, discretus, resiliens, sursum ferens, acute means, excelsus, non receptus contumelia minorationis, semper motus, per seipsum motus, movens alterum, comprehendens, incomprehensus, non indigens alterius, latenter crescens a seipso, et ad susceptas materias manifestans suimet magnitudinem, activus, potens, simul omnibus praesens invisibiliter, neglectus non esse putatur, attritu autem sicuti quadam vindicta generaliter et proprie subito reducens, et iterum incomprehensibiliter impalpabilis, non minutus in omnibus ditissimis suimet traditionibus : et multas fortassis quis inveniet ignis proprietates pulchras, ut in sensibilibus imaginibus divinae operationis. Hoc ergo scientes theologi coelestes essentias ex igne conformant, significantes deiforme earum et quantum possibile Dei imitabile. "

Ad intellectum hujus auctoritatis notandum, quod igneum duplex est, scilicet coeli et elementi: et quaedam harum proprietatum conveniunt igneo coeli, et quaedam igneo elementi.

Quod ergo dicitur primo, quod ignis sensibilis est quidem, sic dicendum in omnibus, duobus modis intelligitur. Uno modo : quia calore naturali omnis sensus adjuvatur ad actum et vigiliam : frigido autem contingit contrarium, quia somnus et immobilitas sensuum accidit ex frigiditate gravante organa sensuum. Alio modo in omnibus mixtis sensibilis est ignis : mixta enim praecipue miscentur evaporationes, sicut mineralia, et plantae, et ea quae generantur in alto, ut grandines, et hujusmodi, et animalia : sed falsum est, quod in omnibus sensibus sensibilis sit, vel in omnibus rebus : quia frigidum sensibile est, et in illo non sentitur, et aqua et terra elementa non habent in se calidum ignis. Et haec proprietas convenit Angelis secundum quod intellectuales sensus nostros calefaciendo spiritualiter reducunt ad actus vigiliae, ut secundum Apostolum exsurgat qui dormit, et exsurgat a mortuis, et illuminabit illum Christus .

Quod autem dicitur secundo, quod per omnia clare venit, et tertio quod removetur ab omnibus, convenit igneo coeli, quod est in radiis : illud enim est immiscibile secundum naturam coeli cum rebus elementatis, habens tamen effectum in omnibus. Et hoc convenit Angelis in quantum conjunguntur nostris miseriis, et tamen non subjacent eis.

Quod autem quarto dicitur, quod lucidus est simul et quasi occultus, incognitus, etc, convenit igni elementari, qui in proprio loco, ut dicit Alexander Philosophus , non lucet propter nimiam disgregationem materiae: et ideo arguitur incognitus per seipsum non accumbente materia. In materia autem ubi inspissatur, est lucidus secundum quod dicitur in Topicis, quod species ignis est lux : et hoc convenit Angelis gratia spiritualis naturae, quae incognita est nobis, quando circa materiam aliquam terrestrem operantur.

Quinta proprietas convenit igneo coeli, quod non est proportionatum in virtute activa alicui virtuti agenti in natura elementorum. Et convenit Angelis secundum quod virtus spiritualis est in eis, quae non limitatur aliqua virtute corporali.

Sexta est, Invisibilis, quae convenit igni ratione raritatis materiae : et Angelis ratione propriae subjectae, quae secundum se est incognoscibilis nobis.

Septima est, Per seipsum potens simul

omnium, etc., quae convenit igneo elementi ratione qualitatis, quae est per se activa, quae est caliditas, ratione cujus dicit Philosophus in IV Meteororum , quod putrefiunt universa praeter ignem. Etenim terra atque aqua necnon et aer putrefiunt cuncta : siquidem materia ignis erunt omnia. Et ideo dicitur in proprietate ista, quod ignis per seipsum potens est et omnium, et quaecumque in eis fiunt ad actionem, id est, secundum propriam virtutem activam. Et hoc convenit Angelis secundum quod in ipsis est virtus divina ad reducendum omnia in proprias deiformes illuminationes, sicut ignis omnia convertit ad propriam naturam, quae sunt sibi materia, ut dicit Philosophus.

Octava est, Mobilis, quae convenit igneo coeli per motum circularem, et igneo elementi per motum rectum sursum. Et attribuitur Angelis quantum ad contemplationem aeternam incircumscripti luminis, secundum quam moventur circulariter, et quantum ad cognitionem naturalem, quam iterum sursum elevant in laudem creatoris.

Nona est, Tradens seipsum omnibus quoquo modo proximantibus. Quod convenit igneo elementali secundum intentionem actionis, secundum quam intendit imprimere speciem propriam in omne in quod agit. Et hoc attribuitur Angelis ratione illius actus, qui est illuminare, in quo intendunt imprimere speciem illuminationis in omne quod illuminat.

Decima est, Renovativus naturae custodia: et est sensus, quod renovat se ignis, ut ex renovatione custodiatur natura ejus : renovat autem se per appositionem diversae materiae. Et hoc attribuitur Angelis secundum quod renovantur per acceptionem diversarum theophaniarum in Dei contemplatione.

Undecima est, Illuminativus circumvelatis splendoribus: quia ignis in pro- pria natura non lucet propter raritatem substantiae suae, ut dictum est : et idcirco per materiam inspissantem radium oportet splendorem ignis circumvelari. Et hoc attribuitur Angelis per revelationes quas imprimunt nobis, quae non fulgent in nobis, nisi speciebus intelligibilibus vel imaginibus fuerint circumvelatae.

Duodecima est, Incomprehensibilis, quae convenit igni ratione virtutis ustivae, quae omne comprehendens ipsum comburit. Et hoc attribuitur Angelis secundum virtutem excellentem, qua vincunt omne quod resistendo eis contrariatur.

Decima tertia est, Clarus, quae convenit igni ratione lucis : et Angelis ratione illuminationis participatae, secundum quod intellectualia lumina a beato Dionysio dicuntur.

Decima quarta est, Discretus, quae convenit igni ratione modi agendi, secundum quod dicit Philosophus , quod calidum est disgregativum heterogeniorum, et congregativum homogeniorum sibi. Et attribuitur Angelis secundum effectum custodiae, secundum quem nobiles separant ab ignobilibus materialia diligentibus, et separatos congregant et associant sibi.

Decima quinta est, Resiliens, et secundum Commentatorem dicitur resiliens in quantum non recipit impressiones et figurationes aliorum. Et attribuitur Angelis ratione confirmationis eorum in bono, virtute cujus habent, quod diversa figura voluntatis et forma de caetero in eis non potest sigillari.

Decima sexta est, Sursum ferens, quod convenit igni elementali ratione motus sursum. Et attribuitur Angelis ratione ejus, quod ex proprio officio sunt praepositi animarum, deducentes eas in sinum Abrahae in lucem sempiternam.

Decima septima est, Acute means, quod convenit igni ratione penetrativae virtutis, ratione cujus etiam dixit Demo-

critus, quod esset ex angulis acutis et rotundis. Et attribuitur Angelis ratione amoris, qui etiam est in fruitione eorum, quo penetrant amatum interius et exterius amantes.

Decima octava est, Excelsus, quod convenit igni ratione loci: Angelis autem ratione ordinis et dignitatis.

Decima nona est, Non receptus contumelia minorationis, quod specialiter convenit igneo coeli, quod secundum sui substantiam immutabile est ad ignobiles naturas. Angelis autem attribuitur secundum participationem aeternae beatitudinis, secundum quam extra tempus existentes non minorantur in pejus, sicut ea quae in tempore moventur. Vigesima est, Semper motus: et hoc etiam convenit igneo coeli, quod secundum naturam sui subjecti motum habet perpetuum. Et attribuitur Angelis, secundum quod semper moventur altius in divinas contemplationes.

Vigesima prima est, Per seipsum motus: et hoc etiam convenit igneo coeli, secundum naturam sui subjecti, cujus est motus primus, ita quod non movetur ab alio corpore. Et attribuitur Angelis, secundum quod purgationes et illuminationes et perfectiones eorum non descendunt in ipsos nisi a Deo motore primo, sicut in coelo primus motus est a motore primo, qui est Deus: et idcirco sequitur movens alterum : quia sicut ad coeli motum omnis motus in natura reducitur, ita ad tres motus Angelorum, scilicet purgare, illuminare, et perficere, omnis reducitur motus mentis humanae : quia, sicut supra habitum est, lex divina est per prima secunda, et per secunda ultima reducere.

Vigesima secunda est, Comprehendens incomprehensus: et convenit igneo coeli ratione ejus quod continet omnia, et non continetur. Angelis autem attribuitur secundum quod continent nos in bono, et non continentur a nobis.

Vigesima tertia est, Non indigens alterius, quod etiam convenit igneo coeli, quod non indiget alicujus ad sui esse, sed potius alia indigent sui. Et convenit Angelis ratione visionis per speciem, secundum quam non indigent jam speculo et aenigmate quemadmodum nos.

Vigesima quarta est, Latenter crescens a seipso, id est, a propria virtute ustiva, et ad susceptas materias manifestans suimet magnitudinem.. Et attribuitur Angelis secundum communem traditionem divinarum illuminationum.

Vigesima quinta est, Activus, quae convenit igni ratione caliditatis, quae simpliciter est activa, et plus quam frigiditas. Agit enim congregando et disgregando et corrumpendo, et coordinando et dissolvendo, et iterum faciendo motum et non sistendo eum, sicut facit frigiditas secundum Avicennam. Et attribuitur Angelis, secundum quod semper agunt in nova specula divina, ut agalmata divina efficiantur, et inferiores in superiora reducant.

Vigesima sexta est, Potens, et attribuitur igni, secundum quod habet posse super elementa alia et elementata, secundum quod dicitur in IV Meteororum, quod omnia alia erunt materia ignis. Convenit autem Angelis, secundum posse in materiale quod habent, quod non est cogibile, eo quod omnis coactio fit per conjunctionem ad materiam.

Vigesima septima est, quod sit simul omnibus praesens invisibiliter : et hoc convenit igneo coeli et igneo elementi ratione luminis immutantis aequaliter longe et prope perceptibiliter. Cujus ratio est, quia lumen non quaerit dispositionem in illuminato nisi diaphaneitatem. Haec autem diaphaneitas numquam est cum forma contraria lumini, sed cum privatione. Inter privationem autem et habitum nihil est medium : et ideo immutatio luminis nihil intercipit de contrario : et sic numquam est in medio tempore, sed subito est adventus luminis in diaphano ad omnem partem ejus, quae opponitur secundum rectam lineam illuminati. Quod autem dicit invisibiliter,

intelligit quoad perceptionem substantiae ipsius luminis, quae non percipitur nisi in substantia alia. Vel, invisibiliter dicit propter non perceptibilem immutationem, more motus in illuminando. Et hoc convenit Angelis ex velocitate motus, de quo supra habitum est.

Vigesima octava est, Neglectus non esse putatur, attritu autem siculi quadam vindicta et connaturaliter et proprie subito reducens : et hoc convenit igneo elementi, secundum quod est in materia terrestri, in qua quandoque negligitur per aestimationem non plenam, scilicet in exterioribus partibus terrestris incensi, et vivit in interioribus : et tunc subito obtinet etiam exteriores, et relucet, et ex propria natura resurgit. Et hoc attribuitur Angelis per effectum custodiae in nobis. Quandoque enim in exterioribus custoditi per negligentiam exstinguunt ministerium Angeli : et subito per internam compunctionem iterum convalescit.

Vigesima nona est, Incomprehensibiliter impalpabilis, et convenit igni ratione caliditatis, quae licet in mixto comprehendatur, non tamen comprehenditur secundum quod est in propria natura ignis : quia comprehendi dicitur non tantum quod tangitur, sed quod tenetur totum. Et convenit Angelis ratione propriae substantiae, quae non comprehenditur in natura propria, sed per operationes, sicut quaelibet spiritualis natura.

Ultima est, Non minutus in omnibus suimet ditissimis traditionibus : et convenit igni, qui licet sit divisus in partes, luminis sui decrementa non novit et potentiae.

Quis vetat apposito lumen de lumine sumi ? Mille licet sumant, deperit inde nihil.