ARTICULUS III.

De tribus his operibus in communi.

Tertio, Quaeritur de tribus his operibus in communi.

Et videtur, quod plura sint opera : quia

1. Sicut dicit Alcuinus super Genesim in principio, quatuor modis operatur Deus. Primo, in Verbo. Secundo, in materia : unde, Qui vivit in aeternum, creavit omnia simul . Tertio, per opera sex dierum varias distinxit creaturas. Quarto, ex primordiis seminalibus vel primordialibus seminibus non incognitae oriuntur naturae, sed notae saepius, ne pereant, informantur. Unde in Joanne : Pater meus usque modo operatur, et ego operor . Cum igitur secundum hanc Glossam, quatuor modis distinguatur opus divinum, videtur quod Sancti insufficienter distinguunt per tria.

2. Item, Videtur quod quinque sunt opera : quia Glossa non facit mentionem de opere ornatus, sed tantum de opere distinctionis et creationis.

3. Item, Videtur Glossa esse diminuta : quia est quoddam opus divinum miraculosum : et de hoc non facit mentionem.

Item quaeritur, Quare penes tres modos operationes sex dierum accipiantur ?

Solutio. Ad hoc ultimum, dicendum, quod opus sex dierum, ut dicit Augustinus in libro super Genesim ad litteram, est ad instaurandum opus naturae in perfectione causarum naturalium, et ideo terminatur in quiete sabbati, quando jam nihil novum creavit Deus, nec in forma nec in materia, sed ex primordialibus causis natura operante propagavit ea quae creaverat et distinxerat et ornaverat. Et ideo sufficientia horum trium operum habetur ex. sufficientia principiorum naturae : imo exigitur substantia ipsorum principiorum, sicut est in substantia coeli, quod est primum principium movens in natura, et materia quatuor elementorum, quae primum subjectum est mobilium in natura : et ad hanc substantiam principiorum est opus ipsius creationis. Secundo vero exigitur in natura, quod in ipsis substantiis principiorum sint formae quibus movent et agunt et patiuntur, eo quod substantia secundum se nec movet nec movetur, nec agit nec patitur. Et ad formas est opus distinctionis. Et quia formae illae contrariae sunt, propter hoc distinctio est etiam per consequens ad contraria loco. Quia vero natura non tantum agit et patitur, sed determinate etiam producit generabilia et corruptibilia in formis specialibus perfecta, propter hoc necessarium fuit distinguere motores per formas speciales, sicut patet in superioribus in stellis, et in inferioribus agentia et patientia, sicut patet in animalibus distinctis per species : et ad hoc est opus ornatus. Et quia non exiguntur plura ad perfectionem naturae operantis secundum ipsius naturae principia, ideo non sunt plura opera in prima perfectione mundi.

Ad primum ergo dicendum, quod Glossa non distinguit tantum opera quae principia prima mundi ad esse conducunt, sed quaecumque opera, sive sint opera simpliciter, sive secundum quid. Et dico opus secundum quid opus in Verbo : hoc enim proprie loquendo non est opus : nihil aliud enim est quam generatio Filii, secundum quod Verbum dicitur Filius et sapientia Patris, et ars plena rationibus omnium creandorum, ut dicit Augustinus. Et ideo res factae non sunt in Verbo nisi scundum quid, hoc est, secundum ideas, quae sunt lux et vita in arte et verbo primi artificis : et hoc patebit alibi.

Ad aliud dicendum, quod. Glossa distinctionem appellat quamlibet determinationem materiae ad formam, sive illa forma sit communis principii in natura omnium, creatorum, sive specialis principii in natura quorumdam tantum, ut asini, et caprae : et ideo ornatus comprehenditur sub distinctione : quia ornatus nihil aliud est quam distinctio principiorum communium.

Ad aliud dicendum, quod opus miraculi sub opere tertio comprehenditur : omnia enim miracula in forma et in materia quoad aliquas rationes seminales continentur in operibus sex dierum.

Et hoc est quod dicit Augustinus, quod in primordiis rerum Deus disposuit causales rationes, quibus postea operaretur miracula, ut patebit in quaestione de miraculis.